Η Louise Bourgeois και «η μαγική δύναμη της βελόνας» στο Λονδίνο μέσα από τη νέα μεγάλη έκθεση για τη θρυλική καλλιτέχνιδα

"Louise Bourgeois: The Woven Child": Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση που επικεντρώνεται αποκλειστικά στα έργα που έκανε η Louise Bourgeois με υφάσματα και υλικά κλωστοϋφαντουργίας

Η Hayward gallery παρουσιάζει την έκθεση Louise Bourgeois: The Woven Child, την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση, αυτής της θρυλικής καλλιτέχνιδας, που επικεντρώνεται αποκλειστικά στα έργα που έκανε με υφάσματα και υλικά κλωστοϋφαντουργίας κατά τη διάρκεια του τελευταίου κεφαλαίου της θρυλικής της καριέρας.

Αυτά τα έργα, πολλά από τα οποία δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της σταδιοδρομίας της αλλά και της ιστορίας της τέχνης.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery
Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Η έκθεση επικεντρώνεται στο έργο της Bourgeois από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 μέχρι τον θάνατό της το 2010, μια περίοδο κατά την οποία η καλλιτέχνιδα αναθεώρησε πολλές από τις δια βίου ανησυχίες της με διάφορους προκλητικούς και βαθιά ζωντανούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της εξερεύνησης της ταυτότητας, της σεξουαλικότητας, των οικογενειακών σχέσεων, της αποκατάστασης και της μνήμης. Στην έρευνα αυτού του έργου, η έκθεση Louise Bourgeois: The Woven Child διερευνά αυτό που η καλλιτέχνιδα, με δικά της λόγια, ονόμασε «η μαγική δύναμη της βελόνας».

Η Bourgeois δημιούργησε μια εκπληκτικά εφευρετική και ψυχολογικά φορτισμένη σειρά γλυπτών. Αυτή η απόκλιση από τα παραδοσιακά γλυπτά υλικά αντιπροσώπευε την επιστροφή στις ρίζες της.


Louise Bourgeois The Good Mother (detail), 2003. Fabric, thread, stainless steel, wood and glass. 109.2 x 45.7 x 38.1 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke

Louise Bourgeois Untitled, 2007 Fabric 54.6 x 74.9 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke

Η έκθεση περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη γκάμα γλυπτών, σε πολλά από τα οποία λείπουν άκρα και κεφάλια ή διαθέτουν φανταστικά σώματα που ανακαλούν στο μυαλό χαρακτήρες από τρομακτικά παραμύθια. Παρουσιάζονται σε βιτρίνες, αιωρούνται από την οροφή ή εκτίθενται τοποθετημένες, οι υφασμάτινες φιγούρες της Bourgeois – που απεικονίζουν σε μεγάλο βαθμό γυναικεία σώματα – πλάθουν καταστάσεις απόγνωσης, εγκατάλειψης ή παγίδας.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

«Δεν είμαι αυτό που είμαι, είμαι αυτό που κάνω με τα χέρια μου», δήλωσε κάποτε η Louise Bourgeois, της οποίας η καριέρα επτά δεκαετιών περιλάμβανε ποικιλία μέσων, των οποίων η επιρροή παραμένει παραγωγική. Τώρα, 12 χρόνια μετά τον θάνατό της, η Hayward gallery παρουσιάζει το Woven Child – την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση που επικεντρώνεται αποκλειστικά στο έργο της χρησιμοποιώντας υφάσματα και υλικά.

Louise Bourgeois Cell XXV (The View of theWorld of the Jealous Wife), 2001 Steel, wood, marble, glass and fabric 254 x 304.8 x 304.8 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke

Διαθέτει εγκαταστάσεις, γλυπτά και κολάζ φτιαγμένα από υλικά όπως μαντήλια και κλινοσκεπάσματα. Παρουσιάζονται μερικές από τις εγκαταστάσεις Cell από τη δεκαετία του ’90, που η καθεμία περιέχει προσωπικά αντικείμενα από την παιδική της ηλικία.

Υπάρχουν επίσης τέσσερις μεγάλες βιτρίνες – γυάλινα ντουλάπια που περιέχουν υφασμάτινα γλυπτά – που εκτίθενται το ένα δίπλα στο άλλο. Η δουλειά της είναι συναισθηματικά φορτισμένη και αφορά σε θέματα σεξουαλικότητας, τραύματος, μνήμης και αποκατάστασης.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery
Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

«Μερικά από τα αγαπημένα μου έργα είναι οι απεικονίσεις μεμονωμένων μορφών, κορμών και κεφαλιών, οι οποίες είναι τόσο συναισθηματικά φορτισμένες που είναι σαν να έχουν μετατραπεί από μέσα προς τα έξω. Ευάλωτες και εκτεθειμένες», λέει η Katie Guggenheim, βοηθός επιμελήτρια του The Woven Child. «Είναι εκπληκτικό πόσο ισχυρά μπορεί να είναι αυτά τα γλυπτά, μερικά από αυτά είναι τόσο μικρά και μοιάζουν με κούκλες, ραμμένα στο χέρι από παλιά κομμάτια υφάσματος».

Louise Bourgeois Untitled, 2002 Tapestry and stainless steel 189.2 x 38.1 x 30.5 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke
Louise Bourgeois Untitled, 2002 Tapestry and aluminum 45.7 x 30.5 x 30.5 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke

Τις τελευταίες δεκαετίες της καριέρας της, η Bourgeois χρησιμοποιούσε ρούχα στο έργο της, τα υφάσματα ήταν μέρος της ζωής της από τα πρώτα παιδικά της χρόνια στο Παρίσι. Γεννημένη την ημέρα των Χριστουγέννων του 1911, η οικογένειά της είχε μια γκαλερί που ασχολήθηκε με αντίκες – ταπετσαρίες και αργότερα διηύθυνε ένα εργαστήριο αποκατάστασης ταπισερί στην οποία η Bourgeois βοηθούσε με τις επισκευές.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Αυτη η ενασχόληση, σε συνδυασμό με την πλούσια αφηγηματική προσέγγιση της Bourgeois, η οποία συχνά συνέδεε το έργο της με παιδικές αναμνήσεις, τα τραύματα και τον πόνο – το θεωρούσε μέσο θεραπείας – αποδείκνυε πόσο βάρος είχε αποτυπωθεί στο ύφασμα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, κατά τη διάρκεια της ζωής και της καριέρας της.

Πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα έργα είναι αυτά που η Bourgeois είχε συσσωρεύει ήδη από την παιδική της ηλικία. «Τα έργα από ύφασμα είναι πολύ ισχυρά σε σχέση με την υλικότητά τους», λέει η Guggenheim. «Τα υφάσματα που χρησιμοποίησε – παλιά ρούχα, οικιακές πετσέτες και κλινοσκεπάσματα – είναι τα είδη υφασμάτων που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το σώμα μας κι έτσι έχουν αισθητηριακές ενώσεις που συνδέονται με βαθιά συναισθήματα και αναμνήσεις».

Louise Bourgeois Conscious and Unconscious, 2008 Fabric, rubber, thread and stainless steel 175.3 x 94 x 47 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Christopher Burke

Υπάρχει επίσης εστίαση στο κέντημα (βελονάκι): μια δεξιότητα που συμβολικά έχει άμεση σχέση με την καρδιά της Bourgeois. «Πάντα με γοήτευε η μαγική δύναμη της βελόνας», είπε κάποτε. «Η βελόνα χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση της ζημιάς. Αφορά στη συγχώρεση». Η Bourgeois αισθάνθηκε επίσης ότι το βελονάκι αφορά σε μια σπλαχνική απάντηση στον φόβο της περί εγκατάλειψης: «Το ράψιμο είναι η προσπάθειά μου να κρατήσω τα πράγματα ενωμένα και ολόκληρα».

Το κέντημα είναι επίσης, ιστορικά τουλάχιστον, μια οικιακή δεξιότητα που είχαν οι γυναίκες. Η Bourgeois ασχολήθηκε βαθιά με τον ρόλο των γυναικών και την ταυτότητά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Για τον λόγο αυτό, το Woven Child φαντάζει ιδιαίτερα επίκαιρο το 2022, ακόμη και αν πολλά από τα έργα δημιουργήθηκαν στις δεκαετίες του 1980 και του 1990.

Σήμερα, η αδικία του καταμερισμού της εργασίας με βάση το φύλο αρχίζει σιγά-σιγά να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, και όμως εξακολουθεί να μην υπάρχει επαγγελματική και οικονομική ισοτιμία για τις γυναίκες, καθιστώντας δύσκολο για αυτές να διατηρήσουν ή να προχωρήσουν στην καριέρα τους, όταν γίνουν μητέρες.

Η Katie Guggenheim επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της δουλειάς της Bourgeois αγνοήθηκε μέχρι τα ογδόντα της. «Αυτό δεν ήταν μόνο λόγω του φύλου της, αλλά λόγω του ρόλου της ως μητέρα, συζύγου και κόρης, μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πρότυπα στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Η Bourgeois έκανε διφορούμενες δηλώσεις σχετικά με τον φεμινισμό και δεν ευθυγραμμίστηκε με κανένα πολιτικό ή κοινωνικό κίνημα, αλλά είναι σαφές από το έργο της ότι γνώριζε εξαιρετικά το μισογυνιστικό πλαίσιο στο οποίο δημιουργούσε».

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Η επιρροή της Bourgeois είναι τεράστια και μπορεί να βρεθεί σε έργα της Tracey Emin – κυρίως στα παπλώματα και τις σκηνές της. Η Guggenheim αναφέρει ότι η χρήση των μορφών και των υφασμάτων της Cathy Wilkes, καθώς και τα σχέδια και τα γλυπτά της Camille Henrot, είναι επηρεασμένα από την Bourgeois. «Θυμάμαι επίσης μια εγκατάσταση του Park McArthur από το 2014, η οποία αποτελείται από φθαρμένες πιτζάμες τυλιγμένες πάνω από ατσάλινους βραχίονες», αναφέρει. «Υπάρχει μια ισχυρή οπτική σχέση με τα ουσιαστικά κομμάτια της Bourgeois κατά τα οποία παλιά αντικείμενα από τα ρούχα της είναι κρεμασμένα από οστά βοοειδών, αιωρούμενα από μεταλλικούς πόλους».

Δεν είναι μόνο οι καλλιτέχνες που δανείζονται από την Bourgeois – η σχεδιάστρια Simone Rocha έχει εκφραστεί πολλές φορές για το πόσο η καλλιτέχνιδα έχει διαμορφώσει την καριέρα της έχοντας δει για πρώτη φορά τη δουλειά της στο Ιρλανδικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης όταν ήταν έφηβη. Έκτοτε, η Rocha συνεργάστηκε με το στούντιο Louise Bourgeois για τη συλλογή φθινόπωρο/χειμώνας 2019 και, μαζί με την Hauser & Wirth, δημιούργησε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια εμπνευσμένα από το έργο της Bourgeois.

Εκτός από τη γλυπτική, η έκθεση αναδεικνύει μια μεγάλη ποικιλία από ζωντανά σχέδια, βιβλία, εκτυπώσεις και κολάζ της Bourgeois, συμπεριλαμβανομένων κολάζ που διαθέτουν μεγάλης κλίμακας όψεις ρολογιών που παρήγαγε κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους της ζωής της.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Η Katie Guggenheim πιστεύει ότι μέρος της διαρκούς απήχησης της Bourgeois οφείλεται στη διάρκεια της καριέρας της – επτά δεκαετίες εργασίας έχουν διασχίσει γενιές και καλλιτεχνικά κινήματα – αλλά αυτή είναι η ταπεινότητα του έργου της που άγγιξε περισσότερο τους ανθρώπους. «Ασχολήθηκε με μερικές από τις πιο θεμελιώδεις πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας: πώς είναι να είσαι ένα σώμα στον κόσμο, την εμπειρία της σωματικής και συναισθηματικής ευχαρίστησης και του πόνου, πώς οι ζωές μας είναι συνυφασμένες με τους άλλους και την πολυπλοκότητα αυτών των αλληλοεξαρτώμενων πραγμάτων. Όλα αυτά βοηθούν να δοθεί στο έργο μια αμεσότητα που το κάνει πολύ σύγχρονο και σχετικό με το σήμερα».

Louise Bourgeois Untitled, 1996 Cloth, bronze and steel 293.4 x 109.2 x 88.9 cm. © The Easton Foundation/VAGA at ARS, NY and DACS, London 2021. Photo: Allan Finkelman

Σημαντικό να αναφερθεί ότι στη θεματική της εκτός από τα παραπάνω θέματα που πραγματευόταν, η μητρότητα υπήρξε ένα από τα ισχυρότερα. Ήταν η μητέρα της που ενθάρρυνε την Bourgeois να ζωγραφίσει και που την ενέπλεξε στην ταπισερί. Θεωρούσε τη μητέρα της πνευματική και μεθοδική. Το συνεχές μοτίβο της αράχνης στη δουλειά της συχνά αντιπροσωπεύει τη μητέρα της. Η έννοια μιας αράχνης που περιστρέφεται και υφαίνει τον ιστό της είναι μια άμεση αναφορά στην επιχείρηση των γονιών της με ταπισερί και μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μεταφορά για τη μητέρα της, η οποία επισκευάζε τα πράγματα.

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Η εικαστικός έχει εξερευνήσει την έννοια της θηλυκότητας αμφισβητώντας τα πατριαρχικά πρότυπα και κάνοντας έργα τέχνης για τη μητρότητα αντί να δείχνει τις γυναίκες ως μούσες ή ιδανικά. Έχει περιγραφεί ως «απρόθυμη ήρωας της φεμινιστικής τέχνης».

Ο Ralph Rugoff, Διευθυντής της Hayward gallery, αναφέρει: «Είμαστε ενθουσιασμένοι που παρουσιάζουμε αυτή τη σημαντική αναδρομή στα πλούσια και απόλυτα συναρπαστικά έργα της Louise Bourgeois που κατασκευάζονται με υφάσματα. Ενώ αγγίζει πολλά θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο των προηγούμενων έργων της, η προσεκτικά μελετημένη χρήση ποικίλων υφασμάτων από την Bourgeois, εμπλουτίζει τα όψιμα γλυπτά της με μια εντυπωσιακή αίσθηση οικειότητας, ευπάθειας και θνησιμότητας. Πάνω από μια δεκαετία μετά τον θάνατο της εικαστικού, αυτά τα έργα συνεχίζουν να μας προκαλούν με ερωτήματα που φαίνονται πιο συναρπαστικά και επείγοντα από ποτέ».

Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery
Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery
Installation view of Louise Bourgeois: The Woven Child at Hayward Gallery, 2022. © The Easton Foundation/DACS, London and VAGA at Artists Rights Society (ARS), New York. Photo: Mark Blower/© The Hayward Gallery

Info έκθεσης:

Louise Bourgeois: The Woven Child | έως τις 15 Μαΐου 2022 | Hayward Gallery

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.