Ο κόσμος αλλάζει, μαζί με αυτόν αλλάζουν και οι γειτονιές της Αθήνας και η πόλη φαίνεται να παίρνει σχήμα και χρώμα που εμπνέεται από τη βιωσιμότητα. Πρωταγωνιστές των αλλαγών οι νέοι άνθρωποι, η Generation Z, ή αλλιώς η «Γενιά των 17».
Η «Γενιά 17» αποτελεί μια πρωτοβουλία της ελc productions που εστιάζει στους 17 Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και την προώθησή τους. Το παζλ της πρωτότυπης δράσης συνθέτουν μια σειρά ντοκιμαντέρ, τοιχογραφίες μεγάλων διαστάσεων που φιλοτεχνούν δημοφιλείς street artists και μουσικά κομμάτια από καλλιτέχνες και κολεκτίβες της hip hop σκηνής. Το όνομά της είναι αναφορά στη Γενιά εκείνων που στέκονται στο κατώφλι της ενήλικης ζωής, λίγο πριν ή λίγο μετά την πρώτη τους ψήφο. Είναι τα παιδιά της κρίσης και της ψηφιακής επανάστασης, αλλά και η πρώτη γενιά πολιτών μετά την καραντίνα, με οδηγό και πλατφόρμα αλλαγής, την Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών.
Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, οι δρόμοι της Αθήνας γεμίζουν γκράφιτι, ομορφαίνουν και εκπέμπουν μηνύματα που βασίζονται στα ιδεώδη της ατζέντας του ΟΗΕ.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία αυτή και με τις τοιχογραφίες τους γίνονται κομμάτι της αφήγησης για μια βιώσιμη Αθήνα, μιλούν στο ελc για την πρωτοβουλία, την τέχνη των δρόμων και τα μηνύματα που επικοινωνεί, για την έμπνευση και τη βιωσιμότητα.
η street art που κερδίζει έδαφος
SER: Η street art είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Θα έλεγα ότι είναι πλέον το μεγαλύτερο εικαστικό ρεύμα όλων τον εποχών. Όποτε είναι και φυσικό επακόλουθο να βλέπουμε πολλά murals να εμφανίζονται στις γειτονιές όλου του πλανήτη και χιλιάδες κυριολεκτικά κολεκτίβες καλλιτεχνών να συσπειρώνονται παγκοσμίως. Είμαι αισιόδοξος για τη σκηνή μας.
Atek: Υπάρχουν μονάδες και συγκροτημένες ομάδες που λειτουργούν με τους δικούς τους όρους, αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας στους δρόμους και τον καλλιτεχνικό χώρο. Αυτό είναι κάτι πολύ ζωντανό και σε πλήρη εξέλιξη τα τελευταία χρόνια. Έχουμε πολύ αξιόλογη σκηνή, οι τοιχογράφοι και οι γκραφιτάδες, αν μπορώ να τους βάλω όλους μαζί κάπως, είναι πολύ δουλευταράδες, ικανοί, παράγουν έργο, με όρους κλασικής ζωγραφικής σε συνθήκες που μόνο ευνοϊκές δεν είναι για αυτούς και θα λάβουν στο μέλλον τον χώρο που τους αξίζει στα εικαστικά.
Gera1: Η street art έχει ήδη ισχυρή παρουσία στις αστικές γειτονιές. Η αποδοχή της εξαρτάται από την κοινότητα και την υποστήριξη των αρχών και των κατοίκων.
Same84: Είναι δεδομένο ότι από το 1996 όπου έπιασα για πρώτη φορά spray στα χέρια μου ως σήμερα έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα προς το καλύτερο. Η τέχνη του δρόμου έχει μπει παντού και όταν λέω παντού το εννοώ.
Λυδία Δημητριάδη: Πάντα θα υπάρχει ανάγκη για τέχνη έξω από το πλαίσιο ενός θεσμού, θεωρώ ότι κερδίζει έδαφος, γιατί ο κόσμος έχει περάσει πολλά τα τελευταία χρόνια και υπάρχει μεγάλη αγωνία για χρώμα και έκφραση στην πόλη.
Simoni Fontana: Η τέχνη του δρόμου γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτή, κατανοητή και δημοφιλής στο κοινό. Κερδίζει τη θέση που της αξίζει στις εικαστικές τέχνες και στην Ελλάδα. Είναι πλέον γνωστή ως ένα μεγάλο παγκόσμιο καλλιτεχνικό κίνημα. Για τους λόγους αυτούς θεωρώ πολύ σημαντική την αμεσότητα που έχει αυτή η μορφή τέχνης, επιτρέποντας σε όλους εμάς, τους καλλιτέχνες που την υπηρετούμε, να μεταδίδουμε μηνύματα και συναισθήματα άμεσα διαθέσιμα στον θεατή χωρίς εκείνος να χρειάζεται να ακολουθήσει συγκεκριμένες διαδικασίες, οι οποίες μπορεί να τον εμποδίσουν από το να γνωρίσει καλύτερα τον κόσμο της τέχνης.
για μια τέχνη που συνομιλεί με την πόλη
STMTS: Πιστεύω πως οποιαδήποτε μορφή τέχνης στο δημόσιο χώρο αν πραγματοποιηθεί με την κατάλληλη επιμέλεια, με συνέπεια και σεβόμενη πάνω από όλα το ίδιο το αστικό τοπίο, τότε μπορεί να δημιουργήσει εκπληκτικά αποτελέσματα στη βελτίωση της αισθητικής της πόλης που έχει ως αποτέλεσμα και στην αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των πολιτών σε αυτή.
Same84: Το να ξεκινάς την ημέρα σου συναντώντας όμορφες τοιχογραφίες ανάμεσα σε γκρι τοπίο σου δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσεις με ένα χαμόγελο. Να καταλάβεις ότι μπορείς και εσύ σαν πράξη να κάνεις το ίδιο. Να γίνεις αυτός που ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλους.
Simoni Fontana: Η τέχνη του δρόμου είναι μια ιδιαίτερη, ίσως θα μπορούσαμε να πούμε, επαναστατική μορφή έκφρασης της δημιουργικότητας. Αυτό που μπορεί κανείς να ονομάσει επαναστατικό είναι αυτή η δύναμη που έχει η τέχνη του δρόμου, να είναι προσβάσιμη σε όλους, να είναι δηλαδή, άμεσα διαθέσιμη στον θεατή. Τα murals είναι μια πηγή χρώματος και φαντασίας στον γκρίζο αστικό ιστό.
Atek: Η τέχνη ομορφαίνει όταν καταρχήν υπάρχει. Διότι νομίζω από το αστικό περιβάλλον φωνάζει απούσα και είναι ζήτημα για εμένα ότι την ψάχνουμε στις (λιγοστές) αίθουσες. Ομορφαίνει όταν συνδέεται με τις πραγματικές αγωνίες και συναισθήματα των κατοίκων μιας πόλης, όταν γίνεται ζήτημα τριβής και όταν καταφέρνει να θέτει ερωτήσεις ή απαντήσεις. Η τέχνη στο δημόσιο χώρο είναι αναπόσπαστο στοιχείο των ανθρώπινων κοινωνιών και κριτήριο του πολιτιστικού επιπέδου τους. Με προβληματίζει που οι όποιοι νόμοι υπάρχουν έχουν διακοσμητικό χαρακτήρα. Τώρα είναι ακόμη πιο περίπλοκο με τον κεντρικό ρόλο που παίζουν και τα ιδρύματα. Τα murals είναι μια ξεχωριστή ιστορία στην Αθήνα που με τον πολλαπλασιασμό τους έρχονται να παίξουν έναν ρόλο στη σύγχρονη δημόσια τέχνη.
Τα χρώματα είναι από μόνα τους ένα καταπραϋντικό στοιχείο για μια γειτονιά. Η Αθήνα είναι μια πόλη που ασφυκτιά και ψάχνει τρόπο να σκεπάσει τα πόδια της που περισσεύουν από το πάπλωμα. Έχουμε μπόλικες πρωτιές σε αρνητικούς δείκτες, ζούμε σε μια πόλη με δημόσια δομή και εικόνα, αποτέλεσμα των πολιτικών που ακολουθούνται και της ιστορίας του περασμένου αιώνα. Τα murals με τον έναν ή τον άλλον τρόπο βρίσκουν τον χώρο τους μέσα σε αυτήν για τρεις λόγους: έχουμε μπόλικους δραστήριους και ποιοτικούς καλλιτέχνες, έχουμε ανάγκη από περισσότερη εξωτερίκευση, έκφραση και πρωτοβουλίες με περιεχόμενο και τρίτον είναι ευκαιρία να ξεμαυρίσει από το καυσαέριο και κανένας τοίχος.
Λυδία Δημητριάδη: Η ύπαρξη της τέχνης στο δημόσιο χώρο παράγει εμπειρία και αλλάζει το νόημα του καθημερινού χώρου. Δημιουργεί ένα διάλογο ανάμεσα στο έργο και τον θεατή. Σε ένα αστικό περιβάλλον όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, όπου δεσπόζουν τεράστιες τυφλές γκρίζες όψεις κτιρίων, παρατηρείται ότι η street art μπορεί πραγματικά να συμβάλλει θετικά στην εικόνα του κτιρίου αλλά και στην αναβάθμιση της εικόνας της περιοχής και της εμπειρίας. Θεωρώ πως η τέχνη σε δημόσιο χώρο επηρεάζει τον κόσμο και ανοίγει διαλόγους. Παράλληλα, σε ένα κομμάτι του πληθυσμού δημιουργεί την αίσθηση του ανήκειν. Έτσι, με έναν έμμεσο τρόπο συσπειρώνει και ενδυναμώνει μια κοινότητα.
η δύναμη της αλλαγής και της μεταμόρφωσης
Simoni Fontana: Η τέχνη ήταν ανέκαθεν ο κατεξοχήν τρόπος κοινοποίησης μηνυμάτων. Είναι καθήκον της τέχνης να έρχεται σε διάλογο με το κοινό για όλα τα σημαντικά θέματα.
Atek: Είναι δεδομένο ότι η τέχνη ανοίγει δρόμους, μπορεί να μιλάει για όλα τα ζητήματα και για αυτό μας προσεγγίζουν. Θεωρώ ότι η δημόσια τέχνη και πιο συγκεκριμένα τα murals έχουν το momentum να είναι πιο επιδραστικά από τα υπόλοιπα σύγχρονα εικαστικά. Επιβάλλουν το διάλογο με έναν τρόπο, έρχονται αυτά σε σένα, δεν πας εσύ να τα βρεις. Για εμένα αυτός ο διάλογος είναι τόσο σημαντικός που δε θεωρώ απαραίτητο να κλειστώ σε ένα στούντιο να προετοιμάσω μια ατομική έκθεση και να μιλήσω μέσα από τον καμβά ή το γλυπτό.
Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης είναι βασικό και αναντικατάστατο χαρακτηριστικό της. Από μόνη της η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα όμως, γιατί αυτό εξαρτάται από το αν και κατά πόσο αυτά που μεταφέρει μπαίνουν μέσα στη ζωή. Πολύ σημαντικό στα murals που γίνονται -πέρα από το κομμάτι της δημόσιας αισθητικής- είναι και με το τι όρους γίνονται, σε τι εξυπηρετούν, τι αξίες και ιδανικά χωράνε μέσα τους ως αντίβαρα. Ένας καλλιτέχνης που ζει από το έργο του πρέπει να τοποθετείται, να μη φοβάται να το κάνει. Στην τελική τι κάνουμε αν δεν τοποθετούμαστε στους κοινωνικούς προβληματισμούς της εποχής μας;
SER: Είναι καθήκον της τέχνης να ανοίγει διάλογο με την κοινωνία, την πόλη και τον κόσμο. Ζητήματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, το περιβάλλον αλλά και ζητήματα όπως οι έμφυλες ανισότητες, ο ρατσισμός, η δικαιοσύνη είναι παρά πολύ σημαντικά για την κοινωνία μας και η αμεσότητα που παρέχουν οι τοιχογραφίες μεγάλων διαστάσεων (murals) είναι ένας πάρα πολύ καλός τρόπος για την προβολή αυτών των θεμάτων.
Gera1: Η τέχνη έχει τη δύναμη της αλλαγής και της μεταμόρφωσης. Ταξιδεύοντας και επεμβαίνοντας στα αστικά κέντρα έχω βιώσει πολλές και συγκινητικές αντιδράσεις ανθρώπων.
για τη Γενιά 17
STMTS: Μέσα από την τέχνη μου μπορώ να συμμετέχω με δημιουργικό τρόπο σε μια τόσο ωραία και σημαντική πρωτοβουλία που αφορά όλον τον πλανήτη. Πιστεύω ότι μέσα από τη «Γενιά 17» μπορούν να ομορφύνουν οι πόλεις που ζούμε και ταυτόχρονα να δοθεί τροφή για σκέψη στον κόσμο με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου. Η τέχνη μπορεί, αν όχι πάντα να αλλάζει, σίγουρα όμως να επηρεάζει, να ευαισθητοποιεί.
Atek: Μια ευχάριστη εμπειρία και μια καλή ευκαιρία να διατυπώσω τη σκέψη μου με έργο βασισμένος σε ένα θέμα, με τον αγαπημένο μου τρόπο, δηλαδή βάφοντας και ζωγραφίζοντας τοίχους. Οι γειτονιές εύχομαι να κερδίσουν ένα νέο αστικό τοπωνύμιο σε μορφή έργου τέχνης από αυτή τη δραστηριότητα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
