Art, τις ει;

Απ’ όλα τα έργα των ανθρώπων,
πιο πολύ αγαπώ τα μεταχειρισμένα.
 
Τα μισογκρεμισμένα χτίρια μοιάζουν ξανά με σχέδια
μεγαλόπρεπα που δεν τελειώσανε ακόμα: τις όμορφες αναλογίες τους
τις μαντεύεις κιόλας, μα χρειάζονται ακόμα
την κατανόησή μας.
Κι απ’ την άλλη,
έχουν χρησιμέψει από καιρό, ναι, κιόλας είναι αποκαμωμένα.

Μπέρτολντ Μπρεχτ, Ποιήματα
Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης

Στα κτίρια και τον προαύλιο χώρο του πρώην στρατώνα στο Καραμπουρνάκι η μνήμη, η λήθη και η προοπτική εναλλάσσονται, ο χρόνος κυκλοφορεί χωρίς γραμμικότητα. Ο επισκέπτης μπορεί να φανταστεί τα άρβυλα που βαρούσαν προσοχές, τον καπνό απ’ τα τσιγάρα στο ΚΨΜ, τους ψιθύρους στους Κοιτώνες, τις σκοπιές με θέα τον Θερμαϊκό, τις επάρσεις σημαίας μέσα τα πεύκα, τις ερπύστριες πάνω στο χώμα, τα σχέδια επί χάρτου στο Διοικητήριο. Μπορεί να υποψιαστεί όσα ακολούθησαν, την εγκατάλειψη του χώρου μετά το 1994, τη σιωπή, τη γραφειοκρατία, τη χρησιμοθηρική απειλή, αλλά και την κοινωνική συμμαχία που δημιουργήθηκε εξαιτίας και χάριν αυτής. Να απολαύσει την αρμονία και πολυχρωμία στις συναυλίες που παίζουν παρά θιν’ αλός, στους χώρους που γεμίζουν από έργα-σκέψεις ζωγράφων, φωτογράφων και εικαστικών, στις συζητήσεις που γεννά το ίδιο το τοπίο ως συναίσθηση. Μπορεί ακόμα, να οραματιστεί τη μελλοντική χρήση του χώρου ως μια νέα κοινωνική, αισθητική και πολιτισμική αξία που συνδέει τον πολίτη με την κοινότητα και τη φύση.

Κόντρα στην καθιερωμένη εχθρική στάση απέναντι στον δημόσιο χώρο, το Πεδίο Δράσης Κόδρα άνοιξε τις πύλες του για πρώτη φορά, πριν από 12 χρόνια. Σήμερα, έχει ταυτιστεί πια, με ένα μοναδικό καλλιτεχνικό γεγονός της Θεσσαλονίκης σε ένα σπάνιο για την ελληνική εικαστική δραστηριότητα νεωτερικό περιβάλλον. Αφενός γιατί συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία – σύμβολα, νοήματα, πληροφορίες, πρόσωπα – που το καθιστούν μια αισθητική εμπειρία, αποστασιοποιημένη από την πολιτική συνθήκη – και ταυτόχρονα, στενά συνδεδεμένη με αυτή – αφετέρου γιατί αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μη μουσειακές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα.

Εδώ, το «concept» έχει αφετηρία την εποχή, τους ανθρώπους, τη γεωγραφία˙ είναι πολυδιάστατα ανοιχτό, όπως ακριβώς, το ίδιο το «Πεδίο». Φέτος, η πόλη επιβάλλει τον αιώνα τής ελληνικής της ταυτότητας και το «Κόδρα» αναζητά στη λόγια παράδοση της Θεσσαλονίκης ένα συνομιλητή της σύγχρονης τέχνης. Μέσα από αυτούς τους φαντασιακούς διαλόγους με το παρελθόν αποπειράται η ανάδειξη μίας ετερόδοξης νεωτερικής κουλτούρας. Επιμελητές και καλλιτέχνες ρίχνουν μια λοξή ματιά στα ιστορικά αρχεία, τους λογοτεχνικούς θησαυρούς και τους αστικούς μύθους της πόλης και δίνουν λόγο στις εκσυγχρονιστικές ιδέες που αντιμάχονται την παρακμή, το χιούμορ που ανακουφίζει από τη βαρβαρότητα και την πολυφωνία που οδηγεί στην πρωτογενή δημιουργία. 

Οι συνεργασίες που εγκαινιάστηκαν πέρσι με τον δήμο Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, τις Σχολές καλών τεχνών και άλλους πολιτισμικούς φορείς, δημιουργούς και δίκτυα επικοινωνίας δείχνουν ακριβώς αυτό το ξεκλείδωμα της καλλιτεχνικής μέριμνας του «Πεδίου Δράσης Κόδρα». Η παρέμβασή του στον δημόσιο χώρο προδίδει το αναστοχαστικό βλέμμα του πάνω στην επίδραση της Τέχνης μέσα στην πόλη και την κοινωνία. Η οργάνωση του Διεθνούς Συνεδρίου στις 9 Σεπτεμβρίου, καθώς και η απόπειρα να φωτιστούν αχαρτογράφητες περιοχές του σύγχρονου ελληνικού εικαστικού κόσμου θέτουν τις βάσεις για τη μακροπρόθεσμη θεωρητική αναζήτηση των συμμετεχόντων και συμβάλλουν στην προσπάθεια του Πεδίου Δράσης Κόδρα να εγκαθιδρύσει τη θέση του στον οικουμενικό χάρτη των τεχνών. Οι περιεχόμενες καλλιτεχνικές ενότητες, μορφές και εκφράσεις, όπως είναι η τεχνολογική θέαση και εμπειρία στην έκθεση Cyber Art Space προσδίδουν την ανανεωτική δύναμη που επιδιώκει.  Μέσα στα επόμενα χρόνια με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη βούληση του Δήμου Καλαμαριάς το Πεδίο Δράσης Κόδρα θέλει με την παρουσία και το έργο του να διαπερνά καταλυτικά και πολυπρισματικά το τρίπτυχο Αισθητική – Τέχνη – Πολιτική.

Στη ρευστή εποχή που ζούμε, το Πεδίο Δράσης Κόδρα δεν έχει απαντήσεις να δώσει μόνο ένα φύλλο πορείας ανοιχτό. Εάν δεν εκπληρώσω τα κελεύσματά του δεν υπάρχει ποινή, στο άκουσμά του κανείς δε θα μου ζητήσει να επιδείξω ταυτότητα ή εθνικοφροσύνη. Εκεί, που αρχίζει το φύλλο πορείας μου σταματά η επιβολή, ξεκινά ένα απελευθερωτικό ταξίδι τέχνης, ενδοσκόπησης και ανθρωπισμού. Μεσ’ την κρίση και την ακρισία που μας περιβάλλουν, χρειάζομαι φρέσκο πνευματικό εξοπλισμό. Παρουσιάζομαι, 7 Σεπτεμβρίου.

Πληροφορίες για το «Πεδίο Δράσης Κόδρα 2012» και το φετινό πρόγραμμα δράσεων και εκθέσων θα βρείτε στο  www.actionfieldkodra.gr