Το Βιθύνιον, το μέρος όπου γεννήθηκε ο Αντίνοος λέγεται σήμερα Μπολού και είναι μια πόλη της Τουρκίας. Ίσως να μην την γνώριζε κανένας αν δεν είχε συνδεθεί με αυτή, το όνομα του ωραιότερου νέου, εραστή και συντρόφου του Αδριανού, Αντίνοου. Ο ευνοούμενος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού γεννήθηκε το 111 μ.Χ. και πέθανε πριν τις 30 Οκτωβρίου του 130 μ.Χ., στα 18 του χρόνια.
Ο μύθος λέει ότι πνίγηκε στα νερά του Νείλου με την πεποίθηση ότι η θυσία του αυτή θα βοηθούσε στο να παραταθεί η ζωή του προστάτη του. Σύμφωνα με προφητεία των μάγων της Αιγύπτου, ο αυτοκράτορας θα πέθαινε, εκτός αν κάποιος από τους αφοσιωμένους φίλους του πρόσφερε τη δική του ζωή στους χθόνιους θεούς. Ο Αντίνοος έδειξε την αφοσίωσή του, βρίσκοντας το θάνατο στα νερά του Νείλου. Ο Αδριανός αρνήθηκε την εκδοχή αυτή, την οποία όμως επιβεβαίωσε ο σοβαρός ιστορικός του 3ου αιώνα Δίων ο Κάσσιος.
Αληθινά συντετριμμένος από το θάνατο του 18χρονου Αντίνοου, ο Αδριανός διέταξε να στηθούν αγάλματα του όμορφου νέου σε όλα τα ιερά και τις πόλεις, σε κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας του. Διέταξε ακόμη τη θέσπιση και την καθιέρωση διεξαγωγής αγώνων προς τιμήν του Αντίνοου, που από τότε δοξάστηκε και λατρεύτηκε σαν θεός.
Η μορφή του απαθανατίστηκε στην τέχνη από την αρχαιότητα, διαμέσου της αναγέννησης μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Προς τιμήν του έχτισε πόλη στο σημείο, όπου πνίγηκε και την ονόμασε Αντινόου πόλιν ή Αντινούπολιν, ίδρυσε ναούς και καθιέρωσε αγώνες, τα Αντινόεια. Ακόμη, διέταξε να δοθεί το όνομά του σε κάποιο αστέρι, για το όποιο πίστευαν ότι εμφανίστηκε τότε για πρώτη φορά στον ουρανό. O Αντίνοος λατρευόταν σαν θεός από την Αίγυπτο ως τη Γαλατία και μία ιδιαίτερη τάξη ιερέων φρόντιζε για τη λατρεία του, που διατηρήθηκε μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα.
Με την αναπαράσταση της μορφής του, που θεωρήθηκε πρότυπο νεανικού κάλλους, ασχολήθηκε επίμονα η γλυπτική. Η αντι-ηρωϊκή μορφή του εισήγαγε ένα καινούργιο και σημαντικό στοιχείο στη ρωμαϊκή τέχνη. Από τις καλύτερες καλλιτεχνικές παραστάσεις του Αντίνοου είναι το άγαλμά του στην αίθουσα του Ηρακλέους στο Καπιτώλιο, ο κολοσσιαίος ανδριάντας του στο Βατικανό, η παράσταση σε ανάγλυφο της Βίλα Αλμπάνι στη Ρώμη και ο λεγόμενος Αντίνοος του Φαρνέζε στη Νάπολη.
Από τον ελληνικό χώρο, όπου είχε διαδοθεί αρκετά η λατρεία του, οι σημαντικότερες παραστάσεις του είναι μία μαρμάρινη προτομή από την Πάτρα, το γνωστό μαρμάρινο άγαλμά του στους Δελφούς κι ένα αιγυπτιόμορφο άγαλμά του στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Αισθησιακός και θεϊκός ο Αντίνοος επιβίωσε μέσα από γλυπτά που κόσμησαν ανάκτορα και ναούς -συνολικά 88- και είκοσι από αυτά εκτίθενται σήμερα στην έκθεση Antinous: Boy Made God στο Ashmolean Museum, στην Οξφόρδη μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου.
Κεντρικό κομμάτι της έκθεσης είναι η συριακή προτομή του Αντίνοου (περίπου του 130-138), ένα από τα καλύτερα σωζόμενα παραδείγματα. Ελαφρώς μεγαλύτερο από το φυσικό μέγεθος με τη μακριά μύτη, τα απαλά χείλη και την απουσία ηβικού τριχώματος μοιάζει με τον Ερμή ή τον Απόλλωνα. Ο εκπάγλου καλλονής νέος πέρασε στην αθανασία και λατρεύτηκε σαν θεός χαρίζοντάς μας αριστουργήματα της γλυπτικής που θαυμάζονται παγκοσμίως μέχρι σήμερα.
