“Aftersun” της Σάρλοτ Γουέλς: Καλοκαιρινές διακοπές, για πάντα

Οι αναμνήσεις είναι πόνος

Εντεκάχρονο κορίτσι από τη Βρετανία πάει διακοπές με τον πατέρα του στην Τουρκία. Δηλαδή στην Τουρκία μεν, αλλά όχι ακριβώς και σε αυτήν. Την Τουρκία – Τουρκία, ή μάλλον ούτε καν την κανονική, την αξιοθέατη Τουρκία, ζήτημα είναι αν την επισκέπτονται μια φορά σε μια εκδρομή σε λασπόλουτρα και σε ένα αρχαίο θέατρο (με ένα βανάκι στο βάθος να γράφει Kofte και Κokoreç) κι άλλη μία σε έναν έμπορο χαλιών. Κατά τα άλλα, η εντεκάχρονη Σόφι και ο τριάντα ενός ετών Κάλουμ έχουν πάει διακοπές σε ένα τουριστικό θέρετρο με οργανωμένο γκρουπ για Βρετανούς τουρίστες, όπου όλα γύρω τους είναι διαμορφωμένα έτσι, ώστε να αποτελούν έναν μη τόπο, έναν ειδικό τόπο διακοπών, έναν τόπο διακοπών που όλοι γύρω θα είναι εξίσου Βρετανοί με σένα και όλα εξίσου βρετανικά, έναν τόπο που θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε άλλη ηλιόλουστη παραθαλάσσια χώρα.

Ο Κάλουμ τα τριάντα ένα θα τα κλείσει τις μέρες των διακοπών, έγινε πατέρας πριν τα είκοσι, η μητέρα της Σόφι έμεινε έγκυος όταν ο Κάλουμ ήταν δεκαεννιά. Η Σόφι μπορεί να τον πειράζει ότι θα κλείσει τα εκατόν τριάντα ένα, αλλά ο Κάλουμ έγινε πατέρας όταν ήταν πάρα πολύ μικρός, ακόμη μικρός είναι, μικροδείχνει κιόλας, κάποια στιγμή θα τον περάσουν για μεγάλο αδελφό της Σόφι. Κι όχι μόνο μικροδείχνει – μικροείναι και εσωτερικά, από πλευράς ωριμότητας, συγκρότησης, ενηλικότητας. Θα εκμυστηρευτεί σε έναν άγνωστο ότι τον έχει εκπλήξει το γεγονός πως έφτασε να ξεπεράσει τα τριάντα. Περίμενε να έχει πεθάνει πιο νέος. Καμία αναφορά ή υπαινιγμός δεν γίνεται στον τρόπο γέννησης της Σόφι, μπορούμε όμως να εικάσουμε ότι συνέβη κάτι από τα δύο: είτε η Σόφι συνελήφθη χωρίς προηγούμενο σχέδιο και στη συνέχεια έγινε η ίδια το νέο σχέδιο, είτε, αν ήταν αποτέλεσμα σχεδίου μεταξύ των γονιών της, πάλι ήταν ένα σχέδιο όπου τουλάχιστον το ένα σκέλος της εξίσωσης, ο μπαμπάς, ήταν φουλ στον κόσμο του, φουλ στον κόσμο των δεκαεννέα ετών, όπου όλα μπορεί να μοιάζουν αλλιώς.

Ο Κάλουμ έχει γύψο στο ένα χέρι, αλλά δε θυμάται ή δε θέλει να πει στη Σόφι πού ή πώς το έσπασε. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με ένα σημάδι που έχει στο κεφάλι. Τι δουλειά κάνει επίσης δεν ξέρουμε, είχαν μάλλον πει με ένα φίλο του να ανοίξουν ένα καφέ, αλλά αυτή η προοπτική ναυάγησε. Κάτι άλλο ετοιμάζουν όμως. Έτσι λέει στη Σόφι. Για να μην τα πολυλογούμε, ο Κάλουμ μπορεί να μην έχει βρει ακόμα «τη θέση του στον κόσμο», το ακριβές προσωπικό του στίγμα, μπορεί να περιφέρει την ύπαρξή του και να ζει τη ζωή του με τρόπο που μάλλον δεν ικανοποιεί και τον ίδιο, με αποτέλεσμα να τον δούμε να κλαίει μόνος του καθιστός και γυμνός στην άκρη του κρεβατιού, σαν να είναι ο Μάρτιν Σιν στο ξεκίνημα του «Αποκάλυψη Τώρα», έχει όμως μια εντελώς σαφή και αδιαμφισβήτητη σταθερά: τα συναισθήματά του για την κόρη του.

Ό,τι άλλο κι αν καταλαβαίνει ή δεν καταλαβαίνει η Σόφι για τον πατέρα της, ό,τι άλλο κι αν ψυχανεμίζεται ή δεν ψυχανεμίζεται, εκείνο που στάνταρ εισπράττει είναι ότι την αγαπάει. Και από έναν γονιό μπορεί να χρειάζεσαι κάτι περισσότερο από τη σκέτη αγάπη, μπορεί να χρειάζεσαι φροντίδα, προστασία, ασφάλεια, εποπτεία, κατεύθυνση, ωστόσοm ακόμα κι αν δεν αρκεί η αγάπη, ακόμα κι αν αφήνει κενά αν και όταν στέκει μόνη της, ακόμα κι αν επίσης μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για τα συστατικά μιας αγάπης που τυχόν στέκει μόνη της, που τυχόν δε συνοδεύεται από όλα τα υπόλοιπα, τελικά έχει και μια αυταξία κι ένα αποτύπωμα μέσα σου που δεν μπορεί να αναιρεθεί.

Από την άλλη, στις σημαντικές ανθρώπινες σχέσεις και κατεξοχήν στις σχέσεις γονιών – παιδιών, υπάρχουν δύο είδη μεγάλου πόνου: ο πόνος που προέρχεται από την έλλειψη αγάπης και ο πόνος που προέρχεται από την ύπαρξή της. Η αγάπη δεν είναι μια συναισθηματική κατάσταση που βρίσκεται στον αντίποδα του πόνου και σε λυτρώνει από τον πόνο. Αν αγαπάς και αγαπιέσαι πονάς. Αν δεν αγαπάς και δεν αγαπιέσαι επίσης πονάς. Ποια είναι λοιπόν η διαφορά; Ότι αν ας πούμε κάνεις μια ταινία σαν το “Aftersun” με βιωματικό υπόβαθρο και αν προσπαθείς να αναπλάσεις αναμνήσεις διακοπών κατά βάση ευτυχισμένων, διαπιστώνεις ότι οι ευτυχισμένες αναμνήσεις είναι πάντα με τον τρόπο τους και αναμνήσεις έντονου πόνου. Ο πόνος αυτός δεν εδράζεται στο ότι ο πατέρας σου ήταν έτσι ή αλλιώς, δεν εδράζεται στο τι μπορεί να συνέβη έκτοτε στη σχέση σου με τον πατέρα σου, οι ευτυχισμένες αναμνήσεις πάντοτε και σε οποιοδήποτε κόντεξτ πονούν, επειδή σε επαναφέρουν σε στιγμές στο χρόνο που έζησες κάτι πολύ έντονο συναισθηματικά. Και οι στιγμές εκείνες και η εποχή εκείνη έχουν εξ ορισμού τελειώσει, ακόμα κι αν υποτεθεί ότι τώρα ζεις κάτι εξίσου πολύ έντονο με τους ίδιους ή με άλλους ανθρώπους. Και η ανάκλησή τους στη μνήμη -ή η κινηματογραφική μετάπλασή τους- προβάλουν στα μάτια σου ή στο μυαλό σου ένα έργο που έχει εξ ορισμού τελειώσει, ακριβώς γιατί αφορούσε το τότε, τις τότε ηλικίες, την τότε φάση ζωής. Αν μπορούμε λοιπόν να συνοψίσουμε κάπως τη διαφορά, ο πόνος από την ύπαρξη αγάπης συνοδεύεται με ευτυχισμένες αναμνήσεις, ο πόνος από την έλλειψή αγάπης συνοδεύεται με τραυματικές αναμνήσεις. Στη δεύτερη περίπτωση μπορείς να πεις ότι τουλάχιστον δε ζω πια αυτόν τον εφιάλτη. Στη πρώτη περίπτωση παρατηρείς με έκπληξη ότι ξαναθυμάσαι το όνειρο που ζούσες και νιώθεις ένα επώδυνο τσίμπημα στην καρδιά.

Το μεγάλο προσόν της ταινίας της Σάρλοτ Γουέλς (πέραν των εξαιρετικών πρωταγωνιστών της, του Πολ Μεσκάλ και ιδίως της Φράνκι Κόριο) είναι ότι παρέχει στους θεατές μια πρώτη ύλη με την οποία μπορούν να συντονιστούν και να νιώσουν κι οι ίδιοι το επώδυνο τσίμπημα. Πώς είναι να κάνεις διακοπές με το παιδί σου; Πόσο όμορφα περάσατε; Πόσο πολύ σε πονάει αυτό;

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.