Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς μιλά για τα γένεθλιά της και τα 70 της χρόνια

Marina Abramović

Δυο αποκλειστικά αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία της, που κυκλοφορεί στην Ελλάδα στις 6 Δεκεμβρίου, για την επέτειο των γενεθλίων της

Σήμερα, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς γιορτάζει τα 70 της χρόνια.  Στη σελίδα της στο Facebook γράφει: On Wednesday November 30th at 1PM EST / 10AM PST, I will be answering your questions on Tumblr. That is a very special day for me, because it is my 70th birthday. I am excited to spend it with this community. «Όταν φτάσεις τα 70, θα αρχίσεις πραγματικά να απολαμβάνεις τη ζωή σου», της έλεγε η γιαγιά της που έφτασε τα 103 και η Αμπράμοβιτς θυμάται συχνά τα λόγια της. Τα γενέθλιά της είναι μάλλον μια ημερομηνία σημαντική, παρόλο που κάποτε είχε δηλώσει ότι είναι μια ετήσια υπενθύμιση του χαμένου χρόνου και της αναπόφευκτης λήθης.

Στις 30/11 η Μαρίνα Αμπράμοβιτς απαντά στις ερωτήσεις του κοινού, που υποβάλλονται στο http://abramovicinstitute.tumblr.com/ask
Στις 30/11 η Μαρίνα Αμπράμοβιτς απαντά στις ερωτήσεις του κοινού, που υποβάλλονται στο http://abramovicinstitute.tumblr.com/ask

Μέχρι να γίνει 10 ετών πίστευε ότι τα γενέθλιά της ήταν στις 29 Νοεμβρίου (αντί στις 30/11), την ίδια δηλαδή μέρα με την «Ημέρα της Δημοκρατίας» στη γενέθλια χώρα της, τη Γιουγκοσλαβία. Πίσω από αυτή τη μικρή αλλαγή ημερομηνίας ήταν οι γονείς της, που ήθελαν να συνδέσουν τη ζωή της με την τύχη της χώρας τους, για την απελευθέρωση της οποίας πολέμησαν και οι δυο στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλά χρόνια αργότερα, διαπίστωσε ότι είχε ίδια μέρα γενεθλίων με τον καλλιτέχνη και σύντροφό της στην τέχνη και τη ζωή, Ulay. Αν αντάλλασσαν σήμερα λόγια, μάλλον δε θα ήταν ευχές. Η δικαστική υπόθεση του κοινού καλλιτεχνικού τους έργου και των δικαιωμάτων του, είναι μάλλον το θλιβερό φινάλε μιας σχέσης που κινήθηκε σε αξιοπρεπή πλαίσια, άλλοτε σε συγκινητικά, με τον πλανήτη να δακρύζει στην «τυχαία» συνάντησή τους στο ΜοΜΑ, το 2010, όταν η Αμπράμοβιτς έκανε την περφόρμανς “The Artist is Present”.

"The Artist is Present": Ulay και Marina Abramovic, 2010
“The Artist is Present”: Ulay και Marina Abramovic, 2010

Αμφιλεγόμενη, δραστήρια, με αστείρευτη ενέργεια, η διασημότερη περφόρμερ σήμερα, πότε με τις βιωματικές ασκήσεις της, πότε με τη διάσημη μέθοδό της, δε σταματά να απασχολεί τα μέσα σε όλο τον κόσμο. Όσοι της καταλογίζουν ότι κάνει επίδειξη με σκοπό το κέρδος, ότι έχει ξοφλήσει και πουλάει απλώς το όνομά της, δε μπορεί παρά να παραδεχτούν την ασύλληπτη αντοχή της στο χρόνο και τις κάθε είδους επιθέσεις.

«Μου πήρε 45 χρόνια για να κατακτήσω τη φήμη που με συνοδεύει. Μου πήρε πολύ χρόνο για να αποδείξω ότι η τέχνη της περφόρμανς είναι πραγματική τέχνη κι όταν επιτέλους το κατάφερα, ο κόσμος και τα media μου χάρισαν τη θέση που απολαμβάνω σήμερα». Αν μπείτε σήμερα στη σελίδα της, θα δείτε και πόσοι τη βρίζουν κανονικά. Την αποκαλούν σατανίστρια και παιδόφιλη (έλεος!) και ότι πίνει κυριολεκτικά αίμα μωρών για να διατηρείται νέα. Φυσικά, η φυσική αντοχή και η σωματική της κατάσταση είναι αξιοθαύμαστες. Υπηρετεί ακόμα το σώμα της και το μυαλό της και το εκθέτει σε συνθήκες βασανισμού.  Όταν λέει «Η μέθοδός μου είναι να κάνω τα πράγματα που φοβάμαι, τα πράγματα που δεν ξέρω, να πάω σε περιοχές που κανείς δεν έχει ξαναπάει», η Αμπράμοβιτς εννοεί ότι ακόμα και σήμερα, αν το βάλει στο μυαλό της, μπορεί να μας καταπλήξει. Γιατί όσο σκληρή και αν είναι ή φαίνεται, πιστεύει, όπως όλοι οι άνθρωποι, στο θαύμα. Και θαύμα είναι ακόμα και το ότι μπορεί μέχρι σήμερα να προβληματίζει, να μπερδεύει και να προκαλεί ερωτηματικά. Να έχει φανατικούς θαυμαστές και πολέμιους. Πάνω από όλα, να μην αφήνει κανέναν αδιάφορο.

Performance 'Thomas Lips', Marina Abramovic, 1975
Performance ‘Thomas Lips’, Marina Abramovic, 1975

Στην αυτοβιογραφία της με τίτλο «Περνώντας Από Τοίχους», που θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά στις 6 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Ροπή, αφηγείται την ιστορία της, άλλοτε συγκινητική, άλλοτε δηκτικά αστεία. Περιγράφει μια ανεπανάληπτη καλλιτεχνική καριέρα, στη διάρκεια της οποίας ώθησε το σώμα και το πνεύμα της στα όρια του πόνου, του φόβου και της εξάντλησης, σε μια ανυποχώρητη αναζήτηση συναισθηματικής και πνευματικής μεταμόρφωσης.

Από την αυτοβιογραφία της «Περνώντας από τοίχους» προδημοσιεύουμε δυο αποσπάσματα από τα γενέθλιά της στα επτά και τα πενήντα της χρόνια.

«Όταν πήγαινα σχολείο, ήταν πολύ σημαντικό να μάθουμε για τους αντάρτες. Ήμασταν υποχρεωμένοι να γνωρίζουμε όλες τις μάχες που έγιναν στον πόλεμο, όλα τα ποτάμια και τις γέφυρες που διέσχισαν οι στρατιώτες. Φυσικά, έπρεπε να ξέρουμε για τον Στάλιν, τον Λένιν, τον Μαρξ και τον Ένγκελς. Σε όλους τους δημόσιους χώρους στο Βελιγράδι υπήρχε μία τεράστια φωτογραφία του προέδρου Τίτο, και φωτογραφίες του Μαρξ και του Ένγκελς αριστερά και δεξιά. Στη Γιουγκοσλαβία, όταν έκλεινες τα εφτά γινόσουν Πιονέρος του Κόμματος. Μας έδιναν ένα κόκκινο μαντίλι να φοράμε στον λαιμό, το οποίο έπρεπε να σιδερώνουμε και να φυλάμε πάντα δίπλα στο προσκεφάλι μας. Μαθαίναμε να παρελαύνουμε, να τραγουδάμε κομμουνιστικά τραγούδια, να πιστεύουμε στο μέλλον της χώρας μας, και ούτω καθεξής. Θυμάμαι πόσο περήφανη ήμουν που είχα εκείνο το μαντίλι, που ήμουν Πιονέρος και μέλος του Κόμματος. Σοκαρίστηκα όταν ανακάλυψα μια μέρα πως ο πατέρας μου, που πάντα είχε φροντισμένα μαλλιά, χρησιμοποιούσε το μαντίλι μου σαν μπαντάνα για να δίνει σχήμα στο χτένισμά του.

Οι παρελάσεις ήταν πολύ σημαντικές, έπρεπε να συμμετέχουν όλα τα παιδιά. Γιορτάζαμε την Πρωτομαγιά, επειδή ήταν παγκόσμια κομμουνιστική επέτειος, και την 29η Νοεμβρίου, επειδή τότε η Γιουγκοσλαβία έγινε δημοκρατία. Όσα παιδιά ήταν γεννημένα στις 29 Νοεμβρίου δικαιούνταν να επισκεφτούν τον Τίτο για να πάρουν γλυκά. Η μητέρα μου μου είχε πει πως γεννήθηκα στις 29, αλλά καμία χρονιά δε μου επέτρεψε να πάω κι εγώ να πάρω γλυκά. Μου έλεγε ότι η συμπεριφορά μου ήταν τέτοια που δε μου άξιζε το προνόμιο. Ήταν κι αυτός ένας τρόπος να με τιμωρεί. Κάποια χρόνια αργότερα, όταν ήμουν δέκα ετών, έμαθα πως ήμουν γεννημένη στις 30 Νοεμβρίου, όχι στις 29.»

1

«Ήθελα να κάνω κάτι πολύ μεγάλο για τα πεντηκοστά μου γενέθλια. Εκείνη την περίοδο ξεκινούσε η έκθεσή μου στο S.M.A.K., το μουσείο σύγχρονης τέχνης της Γάνδης, γι’ αυτό κάλεσα 150 άτομα, όλους μου τους φίλους απ’ όλον τον κόσμο, να έρθουν και να το γιορτάσουμε μαζί με ένα μεγάλο γεύμα. Άλλη μία φορά, σε πνεύμα συμφιλίωσης, κάλεσα και τον Ουλάι με τη γυναίκα και την κόρη του. Άλλωστε, είχε κι εκείνος γενέθλια. Τότε μου φάνηκε σωστή κίνηση. Σαν σε όνειρο, σκέφτηκα ένα θέμα για την περίσταση και αποφάσισα να δώσω στο πάρτι τον τίτλο The Urgent Dance. Τι θα μπορούσε να είναι πιο επιτακτικό από έναν χορό, εν όψει του χρόνου που παρέρχεται; Και ποιος χορός μπορεί να είναι πιο επιτακτικός και σέξι, απ’ αυτόν που με ενθουσίαζε όλη μου τη ζωή, δηλαδή το αργεντίνικο τάνγκο; Ανέκαθεν ήθελα να μάθω να το χορεύω, κι έτσι ξεκίνησα μαθήματα κι έγινα πολύ καλή.

Ξεκινήσαμε το πάρτι χορεύοντας τάνγκο. Παρτενέρ μου ήταν ο δάσκαλός μου. Ήταν αξέχαστη βραδιά, με εξαιρετικό φαγητό, εξαιρετική μουσική και μερικές μεγάλες εκπλήξεις. Είχα ρωτήσει τον Γιαν Χουτ, τον διευθυντή του μουσείου, αν μπορούσε να μου παραγγείλει μία ιδιαίτερη τούρτα γενεθλίων, αλλά φάνηκε εξαγριωμένος. «Ξοδέψαμε λεφτά για την ορχήστρα, για την έκθεσή σου, για όλα τα υπόλοιπα! Τρελάθηκες τελείως; Δεν μπορούμε να ξοδέψουμε άλλα. Και την τούρτα τι τη θες; Είναι πολύ μπουρζουά να κόβεις τούρτα», μου είπε.

marina-abramovic-via-art-newspaper

Στα κρυφά, όμως, πήγε μία γυμνή φωτογραφία μου απ’ το “Thomas Lips” στην καλύτερη πατισερί του Βελγίου, κι έφτιαξαν μία τεράστια τούρτα από αμυγδαλόπαστα σε φυσικό μέγεθος, με ραβδώσεις από σοκολάτα στην κοιλιά μου, στα σημεία που είχα κοπεί με το μαχαίρι στην περφόρμανς. Στις δώδεκα παρά τέταρτο, άνοιξε μία πόρτα και μπήκαν μέσα πέντε άντρες κουβαλώντας εκείνη την απίστευτη τούρτα. Όλοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα καθώς εκείνοι εναπόθεταν την τούρτα στο τραπέζι, και ήθελαν όλοι ένα κομμάτι μου, λίγο στήθος, πόδι, κεφάλι από αμυγδαλόπαστα.

Και τότε, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, άνοιξε πάλι η ίδια πόρτα και τα ίδια πέντε άτομα έφεραν μέσα μία τεράστια πιατέλα πάνω στην οποία ήταν ξαπλωμένος ο Γιαν Χουτ, ολόγυμνος, φορώντας μόνο ένα παπιγιόν. Κανένας άλλος διευθυντής μουσείου στον κόσμο δε θα έκανε κάτι τέτοιο. Για να ολοκληρωθεί το μεγάλο γεγονός των γενεθλίων μου, ένας άλλος διευθυντής μουσείου, ο Πέταρ Σούκοβιτς του Εθνικού Μουσείου του Μαυροβουνίου, μου έκανε ένα πολύ ξεχωριστό δώρο: με προσκάλεσε να εκπροσωπήσω τη Σερβία και Μαυροβούνιο στην επόμενη Μπιενάλε της Βενετίας το καλοκαίρι. Η βραδιά, όμως, κορυφώθηκε άλλη μία φορά, όταν κάναμε περφόρμανς με τον Ουλάι μαζί, μετά από τόσα χρόνια.»

«Περνώντας από τοίχους – Μαρίνα Αμπράμοβιτς» | εκδόσεις Ροπή | Κυκλοφορεί στις 6 Δεκεμβρίου

Μετάφραση: Αφροδίτη Γεωργαλιού | Επιμέλεια: Στέλλα Τσικρικά | Σελιδοποίηση – Γραφιστική Επιμέλεια: Δημήτρης Κουρκούτης

 

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.