Το θέατρο για νέους οφείλει και μπορεί να είναι πεδίο μελέτης, έρευνας, και πειραματισμού, και να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας πολιτισμένης κοινωνίας που θα τους τροφοδοτήσει με έμπνευση και θα βάλει τον σπόρο για να γίνουν περισσότερο ανθρώπινοι, περισσότερο συμπονετικοί, γεμάτοι όνειρα και φαντασία για έναν κόσμο που χρειάζεται τη φρέσκια φωνή και ματιά τους.
Το Εθνικό Θέατρο φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, αναγνωρίζοντας την πρωτόγνωρη κοινωνική και πολιτιστική απομόνωση που η πανδημία επέφερε, και τις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί αυτή να έχει για τους νέους, αφιερώνει τη Σκηνή Κατίνα Παξινού στο Εφηβικό Θέατρο, έχοντας ήδη ξεκινήσει να καλλιεργεί μια κοινότητα καλλιτεχνών, εκπαιδευτικών και εφήβων που συνεργάζονται και συν-δημιουργούν με το πρόγραμμα «Το Θέατρο στο Νέο Σχολείο».
Με αυτό τον προσανατολισμό, εκτός από τις δύο θεατρικές παραστάσεις που έχουν προγραμματιστεί, την παράσταση «Ο εχθρός της τάξης» του Νάιτζελ Ουίλιαμς σε σκηνοθεσία Γεωργίας Μαυραγάνη και «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές» του Μαξ Φρις με σκηνοθέτιδα τη Σοφία Βγενοπούλου που διερευνούν καίρια ζητήματα των καιρών μας με γλώσσα που αφορά τους εφήβους, η εφηβική σκηνή φέτος εμπλουτίζεται με ποικιλία δράσεων που προσφέρονται δωρεάν στους ωφελούμενους:
- Εκπαιδευτικά προγράμματα σχεδιασμένα σε συνάρτηση με τις παραστάσεις, που προσφέρονται στον χώρο του σχολείου και επεκτείνουν τη θεατρική εμπειρία στην τάξη
- Τρεις κύκλους εργαστηρίων εκπαιδευτικού δράματος γύρω από τρεις σύγχρονες θεματικές πραγματοποιούνται στον χώρο του θεάτρου, ή στον χώρο του σχολείου ή ακόμα και διαδικτυακά για τα σχολεία της περιφέρειας
- Στούντιο συγγραφής εφηβικών θεατρικών έργων, το οποίο θα διεξαχθεί με τη συμμετοχή 20 σχολικών ομάδων και τη συμμετοχή τεσσάρων θεατρικών συγγραφέων σε συνεργασία με εφηβικές ομάδες.
- Σεμινάρια για εκπαιδευτικούς και για επαγγελματίες του θεάτρου. Στους χώρους του Εθνικού Θεάτρου θα πραγματοποιηθούν 2 ανεξάρτητοι κύκλοι σεμιναρίων για εκπαιδευτικούς και για επαγγελματίες του θεάτρου, 12 εβδομάδων ο καθένας, που εστιάζουν στις αρχές και τεχνικές του θεάτρου για παιδιά και νέους καθώς και στην εμψύχωση ομάδων με θεατρικές τεχνικές.
Με αφορμή αυτό το πλούσιο πρόγραμμα μιλήσαμε με τη Σοφία Βγενοπούλου, την Υπεύθυνη του «Μικρού Εθνικού»:
Ποια η αναγκαιότητα του θεάτρου στη ζωή των νέων ανθρώπων και πώς μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ζωής τους;
Νομίζω ότι τα παιδιά είναι κοινωνοί σε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας όσο και να θέλουμε να τα προστατεύουμε και ταυτόχρονα δίνουν τη δική τους μάχη με τον ίδιο τους τον εαυτό να μεγαλώσουν. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικός ο ρόλος της δημιουργικής προσέγγισης. Το παράδοξο είναι ότι η δημιουργικότητα εκτινάσσεται με τα εμπόδια, και ας στοχεύσουμε τα παιδιά να μπορέσουν μέσα από την τέχνη, μέσα από το θέατρο, να αντιτάξουν στη δυσκολία τη φόρα που έχουν μέσα τους για ζωή, να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια και να περάσουν στη «δράση». Η μεταλλακτική αξία του θεάτρου για μια διαμορφούμενη ακόμα προσωπικότητα όπως είναι οι έφηβοι υπόσχεται πολλά, τα παιδιά δικαιούνται χώρο για να θέτουν ερωτήματα που αφορούν σε στάσεις ζωής, να αναστοχάζονται ως προς τις επιλογές και τις αποφάσεις τους και να «δρουν» αντί να υπνοβατούν…
Στα φετινά σας προγράμματα σημαντικό αλλά και ενεργό ρόλο μπορεί να έχει το σχολείο. Μέχρι σήμερα πώς είναι η αντίδραση των σχολείων. Υπάρχει ενεργή συμμετοχή και διάθεση; Πρέπει το σχολείο να πηγαίνει χέρι χέρι με το θέατρο;
Έχει μεγάλη ανταπόκριση η παράσταση, είναι sold out καθημερινές για τις σχολικές ομάδες ήδη… η αλήθεια είναι μια εξαιρετική παράσταση κατά τη γνώμη μου, αλλά το γεγονός ότι γέμισε και ότι καθημερινά είμαστε στα σχολεία και για τις δράσεις που την πλαισιώνουν δείχνει την τεράστια ανάγκη που υπάρχει.
Είναι πολύ επίσης παρηγορητικό ότι η κοινότητα των εκπαιδευτικών έχει αγκαλιάσει το εγχείρημα με αυτόν τον τρόπο. Ίσως είναι το ίδιο απαραίτητο και στα παιδιά και στους εκπαιδευτικούς να απεγκλωβιστούν από τη συρροή πληροφορίας και την ανταγωνιστικότητα, δύο χαρακτηριστικά από τα οποία υποφέρει σήμερα η εκπαίδευση θεωρώ. Η πληροφορία δεν είναι απαραίτητα γνώση. Το σχολείο δυστυχώς αναλώνεται πάρα πολύ στην πληροφορία και πολύ λιγότερο στην πραγματική βιωματική γνώση.
Η έμφαση στην ατομική απόδοση από την άλλη και η ανταγωνιστικότητα εξουθενώνει και αποπροσανατολίζει από άλλες αξίες και εργαλεία, μάλλον πιο χρήσιμα για την επιβίωση βιολογική και ψυχολογική. Τελικά τι θέλουμε το σχολείο να υπηρετεί αν όχι ένα είδος γνώσης βιωματικής, που μας προσδίδει ανθρωπιά, την ποιότητα που σε κάνει άνθρωπο δίπλα σε έναν άλλον άνθρωπο, ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους; Νομίζω ότι το θέατρο στο σχολείο μπορεί να κάνει ακριβώς αυτό, δηλαδή να βάλει ένα παιδί στον ρόλο του άλλου, να εμπλέξει ενεργά ένα παιδί στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι γυρω του, να ετοιμάζει ενεργούς πολίτες και ανθρώπους. Ανθρώπους με ανθρωπιά.
Ποιο το μεγάλο στοίχημα φέτος της εφηβικής σκηνής του Εθνικού Θεάτρου;
Να αγγίξει, να συγκινήσει το κοινό της, και να μας ενώσει όλες τι γενιές σε μια κοινή συγκίνηση που θα μας βοηθήσει να συνεργαστούμε. Στο θέατρο μπαίνουμε άτομα και βγαίνουμε «κοινό». Μετά από αυτό που έχει περάσει η ανθρωπότητα, το να ξαναβρούμε τη λύτρωση που μπορεί να προσφέρει αυτή η εμπειρία είναι πολύ σημαντικό.
Ποιο το όραμα για την εφηβική σκηνή;
Θεωρώ σημαντική τη δημιουργία αυτής της σκηνής φέτος να συμβάλλει στο να εδραιωθεί το θέατρο για νέους ως ζωτικό μέρος της πολιτιστικής ζωής. Και μάλιστα σαν πολιτιστική ζωή που παρότι είναι σε συνεχή και γόνιμο διάλογο με το σχολικό περιβάλλον, μπορεί παράλληλα να κινηθεί έξω από τις εκπαιδευτικές κατευθύνσεις και απαιτήσεις, και ως προς τις πρακτικές του και ως προς το καλλιτεχνικό του αποτέλεσμα, και να προσελκύσει καλλιτέχνες να δουλέψουν με τους νέους ανθρώπους, να παραχθούν σύγχρονα έργα για νέους, να καλλιεργήσει την αισθητική παιδεία, να δώσει στα παιδιά ένα καταφύγιο όπου με ασφάλεια μπορούν να αντιμετωπίσουν όλα όσα χρειάζονται για να μεγαλώσουν.
