Τι θέση κατέχει η αγάπη στον σύγχρονο κόσμο; Πόσο επιδρά στην κοινωνία; Η αλήθεια είναι ότι στον σύγχρονο κόσμο η έννοια της αγάπης, βρίσκεται έξω από κάθε πνευματική συζήτηση. Υποβαθμισμένη ως ένα συναίσθημα συχνά αβαθές, επιπόλαιο, λίγο ροζ, που ανήκει στην περιοχή της ελαφράς αντίληψης της ζωής χωρίς φιλοσοφική προέκταση. Η αγάπη, ένα θεμελιώδες ανθρώπινο συναίσθημα υποβαθμίστηκε συστηματικά και πολλές φορές αδέξια, από την «εργαλειοθήκη» του σύγχρονου ανθρώπου και την πορεία του ανθρώπινου όντος προς την ανάπτυξη και την πρόοδο.
Με τη λογική να επικρατεί λησμονούμε συχνά τη σημασία της αγάπης ως θεμελιώδες ανθρώπινο συναίσθημα και πιθανώς και το αξιακό σύστημα που επιβάλλει η ύπαρξή της. Όμως εντελώς αντιφατικά, ενώ ως συναίσθημα υποβαθμίζεται και παραγκωνίζεται, χρησιμοποιείται ευρέως για να δείξει θαυμασμό ή συναίνεση. Η καρδιά, το βασικό «έμβλημα» της έκφρασης της αγάπης χρησιμοποιείται περισσότερο από κάθε άλλο ως emoticon στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ η επίκλησή της στον σύγχρονο κόσμο, αντικαθιστά άλλες έννοιες, πολλές φορές από απόσταση, στερώντας από την έννοια της αγάπης τα βασικά της εργαλεία: την ανθρώπινη επαφή, τη συγκρότηση της εμπιστοσύνης, αλλά και το πρωτογενές συναίσθημα που μας προκαλούν οι άνθρωποι.
Στην εποχή της μεγαλύτερης ψηφιακής ανάπτυξης που έχει βιώσει ο σύγχρονος κόσμος, η έννοια της αγάπης συνοδεύεται σε ένα ψηφιακό περιβάλλον από την έννοια της ματαίωσης, η αγάπη σαν εφόδιο συγκρότησης των κλασικών και παραδοσιακών ερωτικών, φιλικών και προσωπικών σχέσεων, περισσότερο και με ένα πιο προσωρινό χαρακτήρα δηλώνεται παρά εκφράζεται. Η αγάπη ως έννοια καταντά μελό, κατώτερη άλλων εννοιών και εντελώς άδικα, μη απαραίτητη για την επιβίωση του είδους μας. Ταΐζοντας ένα πελώριο ναρκισσιστικό «εγώ» οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την αγάπη πολλές φορές σαν «ένοχη ικανοποίηση», σαν κάτι που θα τους κάνει αδύναμους έναντι των άλλων ή ευάλωτους σε έναν κόσμο σκληρό και δύσκολο. Η αγάπη θα «νικήσει» και θα ανακαλυφθεί εκ νέου; Και πόσο αυτός ο κόσμος, που χτίσαμε με επιστημονικά και ψηφιακά εργαλεία, τον στηρίξαμε με την ατομικότητα και τη φιλαυτία, θα το επιτρέψει;
Μια από τις πιο δραστήριες και ανήσυχες επιμελήτριες η Κατερίνα Γρέγου επιμελείται την έκθεση Modern Love (η Αγάπη στα Χρόνια των Ψυχρών Οικειοτήτων) για το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Freiburg της Γερμανίας, που θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Μαρτίου 2021. Στη συνέχεια, η έκθεση θα ταξιδέψει στην Kunsthalle στο Ταλίν και στο IMPAKT στην Ουτρέχτη, Ολλανδία.
Η έκθεση εξετάζει την αγάπη και τις οικείες κοινωνικές σχέσεις στην εποχή του Διαδικτύου, των κοινωνικών μέσων, του νεοφιλελευθερισμού – και τώρα του Covid-19 – μέσω του έργου 17 καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων και δυο Ελληνίδων, της Μαρία Μαυροπούλου και της Κυριακή Γονή.
«Η έκθεση Modern Love διερευνά την έννοια της αγάπης σήμερα καθώς και τη διαμόρφωση των πιο στενών ανθρωπίνων σχέσεων στην εποχή του Διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, του ύστερου καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης – μια εποχή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εποχή “ψυχρών οικειοτήτων”, πόσο μάλλον τώρα με την πανδημία του κορονοϊού. Εξετάζει πώς η ψηφιακή τεχνολογία και ο νεοφιλελευθερισμός έχουν μεταμορφώσει την αγάπη και τις κοινωνικές σχέσεις και πώς η εμπειρία του εικονικού έχει καταλύσει όλο και περισσότερο τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου. Καταδεικνύει την επίδραση αυτών στην επικοινωνία και τη διαμόρφωση των πιο κοντινών μας σχέσεων. Επισημάνει πώς το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά μέσα έχουν, από τη μία διευκολύνει την έκφραση διαφορετικών ταυτοτήτων, και εναλλακτικών τρόπων ύπαρξης και έκφρασης, από την άλλη πώς έχουν παίξει προβληματικό ρόλο στην καλλιέργεια παθολογιών όπως ο ναρκισσισμός, η εμμονή αυτοπροβολής, η ψηφιακή εξάρτηση και η εμπορευματοποίηση του συναισθήματος. Εξετάζει πώς η σύμπλεξη της πραγματικότητας, του εικονικού και της φαντασίας, δημιουργεί πολύπλοκες ψυχολογικές και σχεσιακές καταστάσεις/εμπλοκές.
Τέλος, η έκθεση διερευνά τα κοινωνικά πρότυπα και τις προκλήσεις καθώς και τις δυνατότητες που παρουσιάζει το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά μέσα όσον αφορά τις πιο οικείες και κοντινές μας σχέσεις», γράφει στο επιμελητικό της σημείωμα η Κατερίνα Γρέγου.
