Δύο μικρά χέρια ξεφύλλιζαν ένα βιβλίο. Οι λέξεις μέσα στις προτάσεις, αρχικά μικρές και σταδιακά μεγαλύτερες στροβιλίζονταν στο μυαλό τους. Ιστορίες από κόσμους μακρινούς, κόσμους μαγικούς για ανθρώπους ξύλινους με μεγάλες μύτες, για κορίτσια δυναμικά ατίθασα με ξεχωριστές δυνάμεις, με κοτσιδάκια και φακίδες, για ταξιδευτές των θαλασσών, για μύθους με ζώα γρήγορα και δαιμόνια, για άγριους πολεμιστές, για ήρωες μερικές μόνες από αυτές που τα βράδια τους συντρόφευαν και κλείνοντάς τες τις φύλαγαν κάτω από το μαξιλάρι τους, όταν το φως του φεγγαριού έλουζε το δωμάτιό τους.
Κάποιοι συνεχίζουν τα νοερά ταξίδια τους μέσα στις σελίδες κάποιου βιβλίου χαράζοντας το δικό τους προσωπικό δρόμο, και κάποιοι άλλοι μεγαλώνοντας θέλησαν να φτιάξουν τις δικές τους ιστορίες εκείνες που τα παιδιά σήμερα και όσοι νιώθουμε παιδιά απολαμβάνουμε. Γιατί έτσι είναι τα ταξίδια μέσα στις σελίδες, έτσι είναι οι βιβλιο-περιπλανήσεις. Μοιάζουν αρχικά μοναχικά αλλά οι λέξεις τους, οι ιστορίες τους έχουν τόση μεγάλη δύναμη που παρασύρουν ολόκληρο το σύμπαν.
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού βιβλίου ζητήσαμε από μερικούς από τους αγαπημένους μας συγγραφείς παιδικών βιβλίων να μας απαντήσουν στην ερώτηση:
«Ποιο είναι το αγαπημένο σου παιδικό βιβλίο; Εκείνο που σου άφησε τη σφραγίδα του, εκείνο που αγάπησες, εκείνο που είχες κάτω από το μαξιλάρι σου ως παιδί».
Ευτυχία Γιαννάκη
Αγαπημένες μου αφηγήσεις και ειδικά από τη φωνή της μητέρας μου, υπήρξαν οι μύθοι του Αισώπου. Αυτά τα παιχνιδιάρικα παιδιά της συλλογικής φαντασίας χάρη στην απλότητα και τη σφαιρικότητα της αφήγησης και τον αλληγορικό τους χαρακτήρα γοήτευαν τη σκέψη μου. Γεννούσαν μέσα μου ολόκληρους κόσμους και λειτουργούσαν σαν ιστορίες – μήτρες που έφερναν στο φως μια σειρά από γοητευτικές εικόνες, δαιμόνιες ιδέες, συναρπαστικά́ θέματα, κάνοντας το πραγματικό και το φανταστικό να συγχέονται. Πυροδοτούσαν δηλαδή μέσα μου έναν κόσμο απεριόριστων δυνατοτήτων. Όσο περνούν τα χρόνια και γράφω τόσο συνειδητοποιώ ότι πολλοί πυρήνες της δικιάς μου αφήγησης μπορούν να εντοπιστούν σε αυτές τις πρώτες αναγνώσεις που πέρα από το προφανές και την καθαρότητα όσων αφηγούνται, κρύβουν παμπάλαιους μύθους που έχουν άλλοτε μια φωτεινή κι άλλοτε μια σκοτεινή και συνεχώς μεταβαλλόμενη προέλευση. Μοιάζουν δηλαδή να αντιστέκονται ακόμη και σήμερα στη νόηση με αρκετή επιτυχία. Κι αυτή μάλλον υπήρξε και θα είναι η δύναμή τους μέσα μου.
Η Ευτυχία Γιαννάκη έχει γράψει τα παιδικά βιβλία Μυστήριο στη Λίμνη Λαμπίκο, Εξαφάνιση στο Πίτσι Πίτσου και Το Μεγάλο Πιτς Πάρτι που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος.
~
Αγγελική Δαρλάση
Το αγαπημένο μου – αυτό που διάβαζα από πρώτη μέχρι και έφηβη – ήταν τα Παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, μεταφρασμένα κι όχι διασκευασμένα- κομμένα, σε μια παλιά έκδοση, βιβλίο της μητέρας μου απ’ όταν ήταν εκείνη παιδί. Και ιδιαιτέρως αγαπούσα τη «Βασίλισσα του Χιονιού», επειδή είχε και κάτι σκοτεινό κι αγριευτικό. Ακόμη και σήμερα, πολλές φορές, όταν θέλω να θυμηθώ τι σημαίνει μαγεία του storytelling, τι σημαίνει να φτιάχνεις όμορφες ιστορίες από τα μικρά κι ασήμαντα ξαναδιαβάζω Άντερσεν.
Η Αγγελική Δαρλάση έχει γράψει πολλά παιδικά και νεανικά βιβλία ανάμεσά τους το Παλιόπαιδο (εκδ. Μεταίχμιο), το Αγόρι στο Θεωρείο (εκδ. Μεταίχμιο), Όταν έφυγαν τα αγάλματα (εκδ. Μεταίχμιο), οι Ονειροφύλακες (εκδ. Πατάκης), Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο (εκδ. Πατάκης), τη σειρά Οι μεγάλοι Μικροί (εκδ. Μεταίχμιο).
~
Σοφία Δάρτζαλη
Όταν είσαι μικρό και δεν μπορείς να διαβάσεις ακόμα, εξαρτάσαι από τους άλλους. Κι επειδή η βερσιόν της δικής μου μαμάς για την Κοκκινοσκουφίτσα ήταν «μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα κοριτσάκι με κόκκινο σκουφάκι, το έφαγε ο λύκος – καληνύχτα, τώρα, Σοφάκι» κι ο μπαμπάς πάντα μου έλεγε κάτι δακρύβρεχτες ιστορίες, όταν άρχισα να διαβάζω βρήκα την υγειά μου, που λένε.
Αγαπημένη μου έγινε η Πίπη Φακιδομύτη της Άστριντ Λίντγκρεν. Ίσως γιατί είχα κι εγώ φακίδες ίσως πάλι και όχι. Θαύμαζα την Πίπη γιατί έκανε ό,τι ήθελε, δεν της έλεγε κανείς πότε να πάει για ύπνο, φόραγε ό,τι της έκανε κέφι, είχε τα πιο βολικά παπούτσια (όχι και τόσο κομψά βέβαια) και το κυριότερο είχε μια μαϊμού και ένα άλογο όλα δικά της. Επίσης με γοήτευε πως μπορούσε να αγοράσει ό,τι ήθελε με τα χρυσά της νομίσματα, αλλά εκείνη ζούσε όσο πιο απλά γινόταν και ξόδευε περισσότερα για τους άλλους παρά για την ίδια. Κοινώς ήταν ελεύθερη. Από κάθε έννοια και καταναλωτικό βάσανο.
Έβγαζε τη γλώσσα σ’ ό,τι δεν της άρεσε – στον καθωσπρεπισμό και τα δήθεν. Ήταν για μένα ηρωίδα μεγάλη, δυνατή, άφοβη, τυχερή και σπουδαία. Θα ήθελα, αν όχι να της μοιάσω, να μπορούσα να την έχω κολλητή. Ήταν από τα βιβλία εκείνα που κλείνοντάς το ήθελες να σκαρφαλώσεις στο πρώτο δέντρο για να δεις τον κόσμο κάπως αλλιώς.
Η Σοφία Δάρτζαλη έχει γράψει τα βιβλία Όταν η μαμά μου είπε ψέματα (εκδ. Λιβάνη) και Το σύνναιφο που κατάπινε τα ναι (εκδ. Διόπτρα) ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει το νέο της βιβλίο Έχεις λίγο χρόνο; (εκδ. Μεταίχμιο)
~
Φώτης Δούσος
Η Ματίλντα του Ρόαλντ Νταλ υπήρξε ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία όταν ήμουνα παιδί. Και το αγαπώ ακόμα φυσικά. Καθώς αυτοπροσδιοριζόμουνα ως βιβλιοφάγος, ταυτίστηκα βαθιά με την ηρωίδα του Νταλ που είχε διαβάσει τόσα πολλά βιβλία από τόσο μικρή ηλικία. Σημαντικό στοιχείο που ενίσχυσε τους μηχανισμούς ταύτισης ήταν η σύγκρουση που είχε αυτό το χαρισματικό κορίτσι με το οικογενειακό και το σχολικό του περιβάλλον. Η Ματίλντα τα έβαζε με αντιπάλους πολύ ισχυρότερους από την ίδια. Τα πήγαινε όμως περίφημα. Τέλος οι πνευματικές της δυνάμεις ήταν τόσο αυξημένες που έμοιαζαν με τις υπερδυνάμεις κάποιου σούπερ ήρωα. Οι δυνατότητες του μυαλού της φαίνονταν απεριόριστες. Κάποιος που διαβάζει πολύ μπορεί να καταφέρει τόσα πράγματα; αναρωτιόμουν. Τώρα που μεγάλωσα έχω βρει την απάντηση: ναι, σίγουρα!
Ο Φώτης Δούσος έχει γράψει το βιβλίο Παβ, ο φάλτσος τζίτζικας και η περιπέτεια με τα τυφλά μυρμήγκια (εκδ. Μικρή Σελήνη)
~
Στέλλα Κάσδαγλη
Δυσκολεύτηκα να διαλέξω, γιατί νομίζω ότι διάβαζα συνέχεια ως παιδί. Και λάτρευα τα περισσότερα βιβλία μου. Αποφάσισα όμως να διαλέξω το βιβλίο που έχω διαβάσει τις περισσότερες φορές μέσα στα χρόνια -φαίνεται και από τη ράχη του: τις Μικρές Κυρίες. Και δεν ξέρω αν το αγάπησα επειδή έλεγε την ιστορία μιας οικογένειας ή επειδή ήθελα να γίνω μία Τζο ή επειδή μου ζωγράφισε για πρώτη φορά την εικόνα μιας κοινότητας γυναικών, διαφορετικών μεταξύ τους, που όμως αλληλοϋποστηρίζονταν. Πάντως τώρα, που το διαβάζει η κόρη μου, ξανά και ξανά, με συγκλονίζει το πώς μπορεί ένα βιβλίο να μιλάει τόσο καθαρά και δυνατά σε κάθε γενιά. Ίσως γι’ αυτό να έβαλα τη δική μου πριγκίπισσα Αθηνά να γνωρίζει, μέσα στο ταξίδι της, τη συγγραφέα του, τη Λουίζα Μέυ Άλκοτ -για να θυμίσω στα κορίτσια μας και στον εαυτό μου ότι το πρότυπο δεν είναι ένα, αλλά πολλά. Και μπορούν να υποστηρίζονται μεταξύ τους.
Η Στέλλα Κάσδαγλη έχει γράψει τα παιδικά βιβλία 30 γυναίκες που άλλαξαν τον κόσμο και πώς μπορείς να τον αλλάξεις κι εσύ (εκδ. Πατάκης), τη σειρά 5 βιβλίων Πριγκίπισσα Αθηνά (εκδ. Πατάκης), και το Ήθελα μόνο να χωρέσω (εκδ. Πατάκης)
~
Άννα Κοντολέων
«Επιτρέψτε μου να σας πω, είναι επικίνδυνο να παραμένετε ήσυχοι για πολύ καιρό. Η γλώσσα συρρικνώνεται αν δεν τη χρησιμοποιείτε», έλεγε η Πίπη Φακιδομύτη, η αγαπημένη μου ηρωίδα της Άστριντ Λίντγκρεν με τις παράταιρες κάλτσες, τις κόκκινες κοτσίδες και το γεμάτο φακίδες πρόσωπο, που αν και δεν ήταν ορφανή ζούσε μόνη της σ’ ένα μεγάλο σπίτι παρέα μ’ ένα άλογο και μια μαϊμού. Αυτάρκης και ανεξάρτητη, αστεία και περιπετειώδης, με υπεράνθρωπη δύναμη και αντοχή, γενναιόδωρη και γεμάτη αυτοπεποίθηση, δεν την πτοούσε τίποτα, αλλά μπορούσε να πτοήσει τους πάντες. Σκέφτομαι ότι ίσως και να κατάφερα να της μοιάσω λίγο μεγαλώνοντας.
Η Άννα Κοντολέων έχει γράψει πολλά παιδικά βιβλία ανάμεσά τους το Όττο (εκδ. Καλειδοσκόπιο), Φεύγει Έρχεται (εκδ. Καλειδοσκόπιο), Που πάει η αγάπη όταν χάνεται (εκδ. Πατάκη), Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα (εκδ. Πατάκης)
~
Δημήτρης Μπασλάμ
Παιδί δεν διάβαζα βιβλία, περισσότερο άκουγα παραμύθια και ιστορίες στο ραδιόφωνο, αλλά έφηβος διάβασα το «Ένα παιδί μετράει τ΄άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη. Απορροφήθηκα τόσο από την ιστορία και τον ήρωα που κυριολεκτικά με σόκαρε. Το ότι είδα τις εικόνες μέσα από τις λέξεις, ήταν κάτι που με καθόρισε, γιατί σε αντίθεση με τον μικρό Μέλιο, δεν ήθελα να μάθω μέσα από τα βιβλία, αλλά να ψάξω, να βρω αυτές τις εικόνες και να νιώσω τα συναισθήματα που κρύβονται μέσα στις ιστορίες.
Ο Δημήτρης Μπασλάμ έχει γράψει πολλά παιδικά βιβλία ανάμεσά τους τα: Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου (εκδ. Καλειδοσκόπιο), Το πουλόβερ (εκδ. Καλειδοσκόπιο), Ο Αγησίλαγος (εκδ. Επόμενος Σταθμός), Τα παπούτσια του βαρύτονου (εκδ. Επόμενος Σταθμός), Πιθανότητες (εκδ. Πατάκης)
~
Μαρία Μπαχά
Ίσως δεν πρόλαβα ποτέ να ξεφυλλίσω κανονικά το δώρο που πήρα σ’ εκείνα τα γενέθλια, το «Παραμύθι με τα Χρώματα», του Αλέξη Κυριτσόπουλου, με τις σελίδες του ολόκληρες, με τις εικόνες και το κείμενό του ακέραιο. Πολλές απ’ τις σελίδες του, έγιναν χαρτοπόλεμος από μια φίλη μου, μέσα στον ξέφρενο πυρετό του πάρτυ- προς μεγάλη ικανοποίηση των υπόλοιπων εκστασιασμένων φίλων μου, οι οποίοι έραιναν τα κομμάτια του στον αέρα, συνοδεία πολεμικών ιαχών. Το διάβαζα πάντα έτσι, κομμένο. Έβλεπα ό,τι υπήρχε και φανταζόμουν το υπόλοιπο. Ώρες-ώρες αναρωτιόμουν μήπως τα σκισίματα ήταν εκεί από την αρχή, έμοιαζαν σαν συνειδητή, εκδοτική συνέχεια των κολάζ και των κομμένων χαρτιών του περιεχομένου του. Οι εικόνες του, έστω και λειψές, με έκαναν να νιώσω για πρώτη φορά τι σημαίνει ζωγραφική. Σκέφτομαι τώρα ότι ήταν φτιαγμένες μ’ έναν τρόπο που μου θύμιζε τις δικές μου ζωγραφιές, αλλά είχαν και κάτι παραπάνω, χωρίς αυτό το παραπάνω να μου φαίνεται άφταστο όπως άλλες φαινομενικά τελειότερες ζωγραφιές βιβλίων που είχα δει ως τότε, οι οποίες μου άρεσαν, με βοηθούσαν να φανταστώ το υπόλοιπο, αλλά δεν μου επέτρεπαν να ταυτιστώ. Το μισοσκισμένο παραμύθι με τα χρώματα, είναι αναμφισβήτητα το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο.
Η Μαρία Μπαχά είναι εικονογράφος παιδικών βιβλίων αλλά πριν από λίγες ημέρες έγραψε το πρώτο της βιβλίο Μια ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό (εκδ. Καλειδοσκόπιο)
~
Σουζάννα Παπαφάγου
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που η τηλεόραση παρέμενε πάντα κλειστή από πεποίθηση. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία. Υπήρχαν τριγύρω βιβλία ακουμπισμένα στο τραπέζι του σαλονιού, στις βιβλιοθήκες των μεγάλων αλλά και στις παιδικές βιβλιοθήκες, τις χαμηλές, για να φτάνουμε και να παίρνουμε ό,τι μας τραβά την προσοχή. Ανάμεσα στα βιβλία που αγάπησα, στα παιδικά μου χρόνια, σήμερα ξεχωρίζω μια σειρά παιδικών βιβλίων με τίτλο «Τα παιδιά του κόσμου», από τον εκδοτικό οργανισμό «Ελληνική Μορφωτική Εστία». Διαβάζοντας τα (ξανά και ξανά και ξανά) βρισκόμουν χωρίς καν να το καταλάβω σε μακρινές χώρες του πλανήτη, στις πιο όμορφες γωνιές της γης. Κάθε βιβλίο μου πρόσφερε και μια μοναδική εμπειρία, ήταν γεμάτο με φωτογραφικό υλικό που συνόδευε το κείμενο. Κάθε βιβλίο περιέγραφε πώς περνούσε την ημέρα του και από ένα παιδί του κόσμου, προσφέροντας μου τόσο ενδιαφέρουσες και διαφορετικές λαογραφικές πληροφορίες. Αρχικά μου διάβαζαν τις ιστορίες οι μεγάλοι και εγώ κοιτούσα μαγεμένη τις φωτογραφίες, αργότερα, κατακτώντας την ανάγνωση, διάβαζα αυτά τα υπέροχα βιβλία στον μικρότερο μου αδελφό και σήμερα στην κόρη μου!
Η Σουζάννα Παπαφάγου έχει γράψει το βιβλίο Ο Πολυπόδαρος έχασε τα παπούτσια του (εκδ. Πατάκης)
~
Κωνσταντίνος Πατσαρός
Όπως συμβαίνει και τώρα με τα παιδιά, έτσι και τότε, όταν πήγαινα στο δημοτικό, ίσως και λίγο νωρίτερα, η δική μου επαφή με τα βιβλία ξεκίνησε από τα εικονογραφημένα, τα οποία χάζευα κρατώντας στα χέρια μου με τις ώρες. Αν διάλεγα ένα από αυτά, θα ήταν σίγουρα η Ιλιάδα. Δεν αναφέρομαι φυσικά στο σύνολο του έπους με τους χιλιάδες στίχους, αλλά στις σύντομες εκδόσεις που κυκλοφορούσαν, με μεγάλα σχέδια που απευθύνονταν στα παιδιά. Το έργο του Ομήρου ήταν το μοναδικό βιβλίο που μπορούσε να με τραβήξει από τις φανταστικές ιστορίες που έπλαθα παίζοντας με τα playmobil και φυσικά να μου δώσει έμπνευση για να δημιουργήσω καινούριες! Το γεγονός ότι τόσο πριν από τη μάχη στην Τροία όσο και μετά από αυτή, υπήρχε ένας τεράστιος πλούτος από ανεξερεύνητες περιπέτειες, που δεν είχα διαβάσει ακόμα, με έκανε να τις αναζητώ καθώς μεγάλωνα και σταδιακά να στραφώ στη μελέτη των πρωτότυπων έργων του Ομήρου. Αν και κάποια στιγμή τα διάβασα, δεν χόρτασα ποτέ. Θέλω και άλλες ιστορίες… Μήπως να αρχίσω να ανησυχώ;
Ο Κωνσταντίνος Πατσαρός έχει γράψει τα βιβλία Το κουτί (εκδ. Μεταίχμιο), Ο άνθρωπος φωτιά (εκδ. Μεταίχμιο), Η Μάχη στο ποτάμι (εκδ. Πατάκης)
~
Αργυρώ Πιπίνη
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία. Είχαμε μια βιβλιοθήκη με πόρτες γυάλινες. Καθόμουνα και διάβαζα τις ράχες στα μυθιστορήματα και στα λεξικά. Είχα προτίμηση, από παιδί, στις θλιμμένες ιστορίες. Το κοριτσάκι με τα σπίρτα του Άντερσεν και ο Όλιβερ Τουΐστ του Ντίκενς παραμένουν αγαπημένα μου αναγνώσματα. Μου άρεσαν οι περιπέτειες και τα ταξίδια. Αγαπούσα τα βιβλία του Βερν ― τη Σφίγγα των πάγων και τον Μιχαήλ Στρογκόφ, που ήταν η πρώτη μου επαφή με το ρωσικό σύμπαν, το μυθιστόρημα Στα μυστικά του βάλτου της Δέλτα, το Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν της Σμιθ, τις Μικρές Κυρίες της Άλκοτ. Οπότε δίπλα και κάτω από το μαξιλάρι μου δεν είχα ένα μόνο βιβλίο, αλλά ένα βιβλίο τη φορά. Ανάλογα με το τι διάβαζα εκείνον τον καιρό.
Η Αργυρώ Πιπίνη έχει γράψει πολλά παιδικά και νεανικά βιβλία ανάμεσά τους τα: Μελάκ Μόνος (εκδ. Καλειδοσκόπιο), Όταν ο ήλιος (εκδ. Μάρτης), Φθινόπωρο, Χειμώνας, Άνοιξη, Καλοκαίρι (εκδ. Πατάκης), Η Αλίκη στην πόλη (εκδ. Πατάκης), Το δικό τους ταξίδι (εκδ. Καλειδοσκόπιο), τη σειρά Τα μικρά γατικά (εκδ. Πατάκης), Καλοκαίρι στο κουτί (εκδ. Παπαδόπουλος).
~
Μαρία Ρουσάκη
Όταν ήμουν μικρή, το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο ήταν «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων». Ίσως επειδή η Αλίκη, παρά τις αντιξοότητες, τα εμπόδια και τα αλλόκοτα και ανεξήγητα γεγονότα που εκτυλίσσονταν γύρω της, είχε τη δύναμη να προσαρμόζεται με μοναδικό τρόπο. Να μην απογοητεύεται στα δύσκολα. Η ευελιξία της να μεγαλώνει, να μικραίνει, να εκφέρει τις απόψεις της, να υπερασπίζεται μπροστά σε κάθε ανορθόδοξη εξουσία, ήταν τελικά αυτό το στοιχείο που αγάπησα περισσότερο μέσα στο τρελό, αλληγορικό τοπίο της ονειρικής φαντασίας του Λιούις Κάρολ. Αγάπησα την Αλίκη επειδή και η ίδια αντίκρισε τον εαυτό της αλλιώς. Όπως θα ήθελε να είναι.
Η Μαρία Ρουσάκη έχει γράψει τα παιδικά βιβλία Οι λεμονιές (εκδ. Παπαπαδόπουλος), Κολυμπώντας στα βαθιά (εκδ. Παπαπαδόπουλος), Η βιβλιοθήκη του τίποτα (εκδ. Μίνωας), Ένα ποτάμι μέσα μου (εκδ. Πατάκης), Μια φλόγα στο σκοτάδι (εκδ. Κέδρος) ανάμεσα σε πολλά άλλα.
~
Έμη Σίνη
Το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο ήταν ο Πινόκιο του Κάρλο Κολόντι. Μου άρεσε πολύ γιατί μου δημιουργούσε αντιφατικά συναισθήματα. Φταίει ο Πινόκιο που την παθαίνει ή έχει δίκιο να αναζητάει τη διασκέδαση; Είναι πιο συχνά χαρούμενος ή λυπημένος; Τελικά εγώ τι να κάνω, να συμπονέσω τον ήρωα ή να του πω «Στα λεγα εγώ!»;
Η Έμη Σίνη έχει γράψει τα Πώς να κάνετε έναν ελέφαντα να χορέψει (εκδ. Παπαδόπουλος), Τα μεγάλα ψέματα του μικρού Ερμή (εκδ. Παπαδόπουλος), Ένα αλφάβητο ταξίδι (εκδ. Παπαδόπουλος), Φίλοι πάνω κάτω (εκδ. Παπαδόπουλος), ‘Ενας πραγματικός ιππότης (εκδ. Ίκαρος) πάντα συντροφιά με τον Άγγελο Αγγέλου ανάμεσα σε πολλά άλλα βιβλία.
