Κείμενο: Θανάσης Χουλιαράς
Στο πλαίσιο του προγράμματος Γενιά 17 και του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 11, ο οποίος αφορά στις Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες, ο Atek (Γιώργος Σκουρλής) δημιούργησε μια νέα, μεγάλης κλίμακας, τοιχογραφία σε έναν από τους τοίχους του ξενοδοχείου Athenian Callirhoe.
Το έργο υλοποιήθηκε μέσω της Εταιρίας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων και εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής του τελευταίου για μια βιώσιμη και ανθεκτική πόλη.
Ο Atek παραθέτει μια αφαιρετική, τρόπο τινά εξπρεσιονιστική, αναπαράσταση ενός αστικού τοπίου, εντός του οποίου ανθρώπινες φιγούρες στέκονται ή περπατούν προς διάφορες κατευθύνσεις. Μια αποτύπωση της μορφικής και πολιτισμικής βιοποικιλότητας των υποκειμένων των σύγχρονων πόλεων.
Οι μορφές εντοπίζονται σε προοπτική σμίκρυνση μέχρι το βάθος της σύνθεσης. Ο θεατής όσο παρατηρεί την τοιχογραφία απορροφάται, εμβυθίζεται στην αναπαριστώμενη πόλη, που με τη σειρά της αντανακλά την υπαρκτή περιβάλλουσα εκδοχή της. Οι ανθρώπινες μορφές-διαβάτες ενσαρκώνουν εικαστικά μια πληθώρα αστικών ρόλων, είναι κάτοικοι, εργαζόμενοι, περιηγητές, τουρίστες κτλ. Κινούνται αυτόνομα ή σε ομάδες αλλά καταφανώς συνθέτουν ένα οργανικό σύνολο.
Όπως χαρακτηριστικά καταγράφεται στον Στόχο 11 του ΟΗΕ οι πόλεις αποτελούν κόμβους για την ανταλλαγή ιδεών, για το εμπόριο, τον πολιτισμό, την επιστήμη, την παραγωγικότητα, την κοινωνική ανάπτυξη κ.ά. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι πόλεις έχουν δώσει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να προοδεύσουν κοινωνικά και οικονομικά.
Το στοιχείο της κίνησης άλλωστε, ως προσδιοριστικό στοιχείο της έννοιας της πόλης, κυριαρχεί στη σύνθεση του Atek. Ο καλλιτέχνης με έναν γνώριμο για αυτόν μέτα-ιμπρεσσιονιστικό τρόπο μεταχειρίζεται διαπλεκόμενα σχηματικά και χρωματικά μοτίβα για την απεικόνιση του αενάως κινούμενου άστεως. Η αναπαράσταση δε του δομικού ιστού της πόλης με ένα, εν τέλει εξπρεσιονιστικής αναφοράς, πολύχρωμο φόντο είναι το ευφυές εύρημα που επιτυγχάνει να αποτυπώσει την ουσία, την «ψυχή» της πόλης.
Μια «πολύβουη» χρωματική σύνθεση που αντιστοιχίζεται με το σύνθετο σύμπλεγμα σχέσεων μιας σύγχρονης πόλης και βρίσκεται σε άμεσο διάλογο με την πραγματικότητα μιας ζωηρής μεσογειακής μητρόπολης όπως είναι η Αθήνα σήμερα.
Η τοιχογραφία σε επίπεδο περιεχομένου επικοινωνεί αφενός μεν με τον λειτουργικό ρόλο του ξενοδοχείου, οι τοίχοι του οποίου φιλοξενούν την τοιχογραφία, αφετέρου με τον χαρακτήρα της παρακείμενης περιοχής- γειτονιάς που, βρισκόμενη στη «σκιά» της Ακρόπολης, αποτελεί κατάλυμα πολλών επισκεπτών της πρωτεύουσας.
Αξίζει να σημειωθεί άλλωστε, ότι για την επίτευξη του Στόχου, η Αθήνα συνεργάζεται με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC), ώστε να μπορέσει να πιστοποιηθεί ως βιώσιμος προορισμός. Από τον ΟΗΕ τίθεται ο Στόχος έως το 2030, για την παροχή καθολικής πρόσβασης σε ασφαλείς, χωρίς αποκλεισμούς και προσβάσιμους πράσινους και δημόσιους χώρους, ιδίως για τις γυναίκες και τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία.
Η τοιχογραφία του Atek αναπτύσσεται σε ένα, χαλαρά σχηματιζόμενο, κάθετο τρίπτυχο. Ο καλλιτέχνης από-αυστηροποιεί την κάθετη διάταξη αποδίδοντας έτσι μια γραμμική αφηγηματικότητα αλλά αποτυπώνοντας και την ταυτοχρονία των συμβάντων της πόλης, καθώς η σύνθεση προσλαμβάνεται από τον θεατή και ως τρίπτυχο αλλά και ως ένα ενιαίο οπτικό αφηγηματικό σύνολο. Χρησιμοποιώντας γωνιώδη ή καμπυλόγραμμα σχήματα, θραυσματοποιεί την πόλη αλλά τα θραύσματα που προκύπτουν μπορούν να νοηθούν μόνο στην διαλεκτική τους σύνδεση.
Παράλληλα, η ζωηρή πολυχρωμία χρησιμοποιείται ως οπτική, εικαστική αναγωγή του πολιτισμικού πλουραλισμού μιας σύγχρονης μεγαλούπολης και βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με τον Στόχο του ΟΗΕ για μια ενίσχυση των προσπαθειών για την προστασία και τη διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Σε τελική ανάλυση ο Atek μπορεί να εκκινεί από την πόλη που ζει σήμερα, η αναπαράστασή του όμως έχει το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, ένα μέλλον, όπου οι πόλεις θα προσφέρουν ευκαιρίες για όλους, πρόσβαση σε υπηρεσίες, ενέργεια, στέγαση και μεταφορές.
