Άγονη Γραμμή

Άγονη Γραμμή είναι η ονομασία σειράς αρχαιολογικών εκθέσεων που διοργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στους χώρους του σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.

Περιλαμβάνει κυρίως όλα τα απομακρυσμένα, δυσπρόσιτα, μικρά ή μεσαίου μεγέθους νησιά του Αιγαίου Αρχιπελάγους. Σε κάποιες περιπτώσεις, περιλαμβάνει επίσης και εξαιρετικά απομακρυσμένες και άγνωστες περιοχές της Ελλάδας, όπου γεννήθηκαν και έδρασαν άνθρωποι, των οποίων τα έργα και τον πολιτισμό από την Προϊστορία έως και τους μεταβυζαντινούς χρόνους, αναδεικνύουν διαχρονικά οι επί μέρους εκθέσεις.

Την επιμέλεια των εκθέσεων έχει αναλάβει ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, σε συνεργασία με τον αρχαιολόγο και επιμελητή του Μουσείου, Γιώργο Τασούλα.
Οι εκθέσεις αυτές θα παρουσιάζονται κάθε δύο ή τρία χρόνια σε συγκεκριμένες ενότητες από νησιά ή περιοχές με κριτήρια γεωγραφικής ενότητας ή εγγύτητας και, φυσικά, αναλόγως του εύρους του αρχαιολογικού τους πλούτου.

Η πρώτη έκθεση ξεκινά από το πιο απομακρυσμένο νότιο ανατολικό άκρο της ελληνικής επικράτειας, το Καστελλόριζο και τη Ρω και προχωρεί μέχρι να φθάσει στην αγκαλιά της θάλασσας ανάμεσα στη Ρόδο και την Κω, περιλαμβάνοντας τη Σύμη, τη Χάλκη, την Τήλο και τη Νίσυρο, και άλλες μικρότερες νησίδες, πολλές από τις οποίες έχουν τις αρχές τους στον μύθο και η ιστορία τους είναι πανάρχαιη αλλά εν πολλοίς άγνωστη. Στην έκθεση παρουσιάζονται 390 αντικείμενα από τα νησιά αυτά.

Η έκθεση ξεκινά από την παρουσίαση των γεωγραφικών, γεωλογικών, γεωφυσικών και άλλων στοιχείων τους (μέγεθος, σχήμα, βουνά, λιμάνια, όρμοι κ.λπ.) και προχωρεί στην παρουσίαση της μυθολογίας και της ιστορίας τους με μία πλειάδα από ακίνητα (αρχιτεκτονικά) και άλλα κινητά δημιουργήματα (αγάλματα, ανάγλυφα, αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα κ.λπ.) καταδεικνύοντας έτσι την ανθρώπινη παρουσία επάνω τους, τις κοινωνίες των ανθρώπων, τις ασχολίες, τα ενδιαφέροντα, τις πίστεις, τις δοξασίες, τα ήθη και έθιμά τους.

Έτσι καταδεικνύεται ο πλούτος και οι περίοδοι ακμής αλλά και παρακμής τους, η έντονη παρουσία ή η σιωπή τους κατά τις διάφορες χρονικές περιόδους. Πέραν των αρχαίων αντικειμένων, των επιτοίχιων κειμένων και των λεζαντών, υπάρχουν χάρτες, εικόνες, φωτογραφίες και μικρά video films με την εκάστοτε περιοχή, καθώς και χρονοπίνακες με τις κορυφώσεις ανάπτυξης εκάστου νησιού.

Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, που αποτελεί ένα “μουσείο” εις το εσαεί για τα μικρά αυτά νησιά, ορισμένα από τα οποία δεν διαθέτουν ακόμα μουσεία ή συλλογές. Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης, θα υπάρχει σχετικό microsite με πληροφορίες για την έκθεση και δυνατότητα επικοινωνίας (blog).

Η κοινωνία των νησιών σήμερα
Πέραν της επιστημονικής μελέτης και παρουσίασης των αρχαιολογικών ευρημάτων των περιοχών της Άγονης Γραμμής, στην έκθεση καταγράφονται σε μικρά videos-ντοκουμέντα και οι καθημερινές δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των απομακρυσμένων αυτών περιοχών, όπως η λειψυδρία, η φαρμακευτική περίθαλψη, η συγκοινωνιακή σύνδεση, κ.ά.

Εκπαιδευτικά προγράμματα
Επιπλέον, έχουν σχεδιαστεί εκπαιδευτικά προγράμματα και δραστηριότητες για τα σχολεία της Άγονης Γραμμής, καθώς βεβαίως και επισκέψεις σχολείων από την Αθήνα -και την ευρύτερη περιοχή της- στην έκθεση. Παιδιά  από διαφορετικές περιοχές θα έχουν τη δυνατότητα, μέσα από το ειδικά σχεδιασμένο microsite της έκθεσης, να ‘συνομιλήσουν’ και να αναπτύξουν ένα διάλογο μεταξύ τους, αναρτώντας στο site τις δημιουργικές τους εργασίες (videos – εικόνες – κείμενα), έπειτα σχολιάζοντας, και φυσικά, ανταλλάσοντας ιδέες και εμπειρίες.