Τι κοινό μπορεί να έχει ο Γλύπτης, ο Εξάντας, η Τράπεζα και η Περιστέρα; Ο Κένταυρος, ο Βοώτης και ο Βωμός; Μία σύντομη απάντηση θα ήταν ότι πρόκειται για αστερισμούς, ομάδες δηλαδή φωτεινών άστρων που σχηματίζουν εικόνες, έτσι όπως νοητές γραμμές ενώνουν τα άστρα μεταξύ τους αν αυτά ήταν μόνο μια μικρή τελεία. Έχετε άραγε φανταστεί τους συναρπαστικούς θρύλους, τους μύθους και τις αμέτρητες ιστορίες που σχετίζονται με κάθε έναν από τους αστερισμούς; Γνωρίζετε πώς μπορείτε να εντοπίσετε αυτούς τους αστερισμούς που ακτινοβολούν τη νύχτα στον σκοτεινό ουρανό;
Στους 88 επίσημους και διεθνώς αναγνωρισμένους από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση είναι αφιερωμένο το βιβλίο «Κοιτάζοντας τα αστέρια» της βραβευμένης γραφίστριας και art director Σάρα Γκίλινχαμ. «Η ελπίδα μου είναι ότι αυτές οι ιστορίες και εικόνες θα αποτελέσουν ιδανική εισαγωγή στα άστρα, καθώς επίσης θα σε εμπνεύσουν, έτσι όπως ενέπνευσαν παραμυθάδες και καλλιτέχνες εδώ και χιλιάδες χρόνια» αναφέρει η συγγραφέας.
Οι 48 πρώτοι αστερισμοί διαμορφώθηκαν αρχικά από τους αρχαίους Έλληνες της Κλασικής περιόδου και πιο συγκεκριμένα από τους αρχαίους Μινωίτες ναυτικούς που έπρεπε ν εμπιστευτούν τον ουρανό για να ταξιδέψουν και να συμβουλευτούν τους αστερισμούς για την πλοήγησή τους. Σε αυτούς τους αρχαίους αστερισμούς προστέθηκαν αργότερα 40 ακόμη από τους διάφορους θαλασσοπόρους της Αναγέννησης. Συνολικά αυτοί οι 88 αστερισμοί χρησιμοποιούνται σήμερα από τους επιστήμονες που μελετούν τα άστρα.
Η Γκίλινχαμ έχει χωρίσει το περιεχόμενο του βιβλίου σε δύο ενότητες: στους αρχαίους αστερισμούς όπως αρχικά καταγράφηκαν από τον Έλληνα μαθηματικό, γεωγράφο-αστρονόμο Κλαύδιο Πτολεμαίο στο βιβλίο του Αλμαγέστη περίπου 2000 χρόνια πριν και στους σύγχρονους όπως χαρτογραφήθηκαν τον 17ο αιώνα, την εποχή των Ανακαλύψεων που πλέον η παρουσία του τηλεσκοπίου και άλλων εργαλείων πλοήγησης διευκόλυναν την παρατήρηση δίνοντας μάλιστα το όνομα των εργαλείων αυτών σε αστερισμούς όπως ο Εξάντας, ο Οκτάνας και το Τηλεσκόπιο.
Στους αρχαίους αστερισμούς γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στους 13 του Ζωδιακού Κύκλου που παραπέμπουν σε ζώα και για τους Αρχαίους Έλληνες αφηγούνταν ιστορίες που τους καθοδηγούσαν στη ζωή, και εκείνους που παραπέμπουν σε ιστορίες, πρόσωπα και ιερά αντικείμενα της ελληνικής μυθολογίας όπως η Ανδρομέδα, η Αργώ και ο Ηνίοχος.
Οι σύγχρονοι αστερισμοί είναι χωρισμένοι σε εκείνους που παραπέμπουν σε ζώα και ανθρώπους (χαρτογραφήθηκαν κυρίως κατά τη διάρκεια των εξωτικών ταξιδιών των Ευρωπαίων εξερευνητών όπως ο Χαμαιλέων, ο Δόρας, ο Γερανός) και σε αυτούς που μοιάζουν με αντικείμενα και σύμβολα (οι αστρονόμοι εμπνέονται από τα εργαλεία που τους βοηθούν να βλέπουν καλύτερα τον ουρανό όπως ο Οκτάντας, το Τηλεσκόπιο).
Για κάθε αστερισμό, πέρα από τις πληροφορίες για τον εντοπισμό του, παρουσιάζονται επίσης οι ιστορίες και οι μύθοι που συνδέονται με το όνομά του, στοιχεία για τις εποχές του χρόνου που είναι ορατά, ενώ παρουσιάζονται τα κυριότερα αστέρια και οι ομάδες αστεριών.
Αυτή η υψηλής αισθητικής έκδοση συμπληρώνεται από τους αστρικούς, ένα χρήσιμο γλωσσάρι αλλά και πολλές χρηστικές συμβουλές για αστροπαρατήρηση και αναφορές σε μεγάλο εύρος πηγών για μεγαλύτερη εμβάθυνση και προσωπική έρευνα του κάθε αναγνώστη και επίδοξου μελλοντικού εξερευνητή του ουρανού.
Τον πρόλογο του βιβλίου κάνει ο φυσικός και αστρονόμος Διονύσης Π. Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, ο οποίος και ενδεικτικά αναφέρει:
«Αν και λέγεται ότι ήταν η φαντασία που διέγραψε μόνη της τα διάφορα καταπληκτικά συνταιριάσματα στον ουράνιο θόλο δίνοντας έτσι ονομασίες στους διάφορους αστερισμούς, εντούτοις δεν πρέπει να ήταν μόνο η φαντασία αλλά και οι καθημερινές ανάγκες της επίγειας ζωής» και παραθέτει μια κατανοητή και συνοπτική αφήγηση για τη γέννηση των άστρων και των αστερισμών από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας.
Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό δεν θα κοιτάξετε ξανά ποτέ τον ουρανό με το ίδιο βλέμμα. Οι περιπλανήσεις σας θα γίνουν περισσότερο συναρπαστικές, γιατί τώρα πίσω από το φως των αστεριών θα αναδύονται οι ιστορίες και οι θρύλοι που κρύβονται πίσω από όλες αυτές τις εντυπωσιακές φωτεινές κουκίδες.
Κοιτάζοντας τα αστέρια
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καπόν
Συγγραφέας: Σάρα Γκίλινχαμ
Μετάφραση: Ηλίας Μαγκλίνης
—
