Δεν δίνει πολλές συνεντεύξεις, είναι ιδιαίτερα προσεκτική στο τι μπορεί να απομονώσει ο Τύπος για τα λεγόμενά της, αλλά όπως μου είπε στη συνάντησή μας στο Κουκάκι, χρειάζεται κι αυτό ένα μέτρο που θέλει να βρει. Θέλει να μιλάει όταν έχει κάτι να πει για τη δουλειά της και γι΄αυτό τον λόγο συνάντησα τη Νίκη Σερέτη, λίγο πριν πάει στο δεύτερο σπίτι της αυτή την περίοδο, τη Στέγη (Ιδρύματος Ωνάση), εκεί όπου εκτυλίσσεται πλέον το «Έγκλημα και Τιμωρία», στην Αθήνα όμως του 2023, αφού πρόκειται για τη μεταγραφή του πασίγνωστου μυθιστορήματος του Ντοστογιέφσκι, σε σκηνοθεσία Βασίλη Μπισμπίκη.
Αυτή την περίοδο η ηθοποιός Νίκη Σερέτη έχει να φροντίσει με τη λέξη ακριβώς όπως μου την αναφέρει την «κούκλα» της, την ηρωίδα που υποδύεται, την Κατερίνα Μαρμελάντοβα: «Μία εύθραυστη προσωπικότητα αλλά και ένα πολύ ζωντανό γήινο πλάσμα που έχει φτιάξει το δικό της παραμύθι για να μπορεί να ανταπεξέρχεται στην πολύ ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει». Στη «γειτονιά των αγγέλων» της Ομόνοιας, όπως την ονομάζει η Νίκη Σερέτη, εκεί που υπάρχει «έγκλημα πολύ αλλά δεν υπάρχει τιμωρία». Η Μαρμελάντοβά της, η Κατερίνα της, είναι η γυναίκα που καθημερινά ανακαλύπτει και την έχει απορροφήσει ολοκληρωτικά (δεν μπόρεσε να τελειώσει ούτε τη «Φάλαινα» του αγαπημένου της Αρονόφσκι). Με την ηρωίδα της να γεμίζει την καθημερινότητά της μου μιλάει για τον υπεράνθρωπο του σήμερα, την καθημερινή της «ανάσταση» στο θέατρο και τίποτα που αφορά τα μελλοντικά της σχέδια, αφού προτιμά να εστιάσει σε αυτό που ζει αυτή τη στιγμή, στο οικουμενικό και δυστυχώς εξαιρετικά επίκαιρο «Έγκλημα και Τιμωρία»· με όλους τους ήρωες του έργου να τους αντιστοιχεί με ένα ζώο. Το δικό της είναι ένα puma που κάθεται αμίλητο και κάποια στιγμή ορμάει για να διεκδικήσει την ανάσα της, το όνειρό της.
«Έγκλημα και Tιμωρία» μίλησέ μου μου για τον ρόλο που υποδύεσαι;
Είμαι το μέσο για την Κατερίνα Μαρμελάντοβα είναι η δεύτερη σύζυγος του Ζαχαρία, που τον υποδύεται ο Τσέζαρις ο Γκραουζίνις, και είμαι και μητριά της Σόνιας από τον πρώτο του γάμο, την οποία υποδύεται η Έρρικα Μπίγιου. Είναι ένας ρόλος που έχω αγαπήσει πάρα πολύ, μια ηρωίδα του περιθωρίου, όπως και όλοι οι ήρωες στο Έγκλημα και Τιμωρία. Μία εύθραυστη προσωπικότητα αλλά και ένα πολύ ζωντανό γήινο πλάσμα που έχει φτιάξει το δικό της παραμύθι για να μπορεί να ανταπεξέρχεται στην πολύ ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει.
Παραμύθι, πώς ακριβώς το εννοείς;
Κοίταξε ο τρόπος που δουλεύει και ο Βασίλης Μπισμπίκης είναι πολύ δημιουργικός, είχα πολύ καιρό να το βιώσω έτσι, μας ζητάει βιογραφικά από την αρχή των προβών -κι έτσι ναι μεν ο ρόλος είναι αυτός με συγκεκριμένα στοιχεία αλλά μετά έρχεται το εσύ πώς φαντάζεσαι το παρελθόν του: από πού προέρχεται, πώς μιλάει, πώς έχει ζήσει. Οπότε σε αυτή την ηρωίδα της πρόσθεσα το παραμύθι ότι έχει μεγαλώσει σε μία πολύ καλή οικογένεια, είναι πρώην καλοαναθρεμμένη κι έχει ζήσει σε μεγάλο σπίτι, σε ένα ανάκτορο και έχει εμμονή με την τέχνη, με το θέατρο, με τους πίνακες, με τα βιβλία. Βρίσκει το παραμύθι της κυρίως με το θέατρο, γιατί ονειρευόταν να γίνει και ηθοποιός και μέσα από μονολόγους, τους οποίους σε διάφορες στιγμές θυμάται και εφευρίσκει, βιώνει μία άλλη πραγματικότητα και αυτό την κάνει να ζει. Όπως είναι και το θέατρο μας βοηθάει να φεύγουμε από την ασχήμια.
Ποια ήταν η δική σου απαρχή στο θέατρο, το σημείο που κατάλαβες ότι αυτό θέλεις να κάνεις;
Ήρθε πολύ απρόσμενα, γιατί ήμουνα ένα πολύ εσωστρεφές παιδί, οπότε δεν είχα διανοηθεί ποτέ ότι θα ασχοληθώ με κάτι που θα έχει τέτοια προβολή και τέτοια εξωστρέφεια και αφότου με βρήκε -ας το πούμε- μετά από τρία χρόνια άρχισα να συνειδητοποιώ ότι μάλλον είμαι φτιαγμένη για αυτό, γιατί όλοι μου αυτή η αισθαντικότητα που είχα ως άτομο και ακόμα και η δειλία, αν θέλεις, με έκανε να «ανοίξω» και να είναι και για μένα το δικό μου αποκούμπι για διάφορες δυσκολίες, για τα άσχημα της ζωής που δεν τα αντέχουμε οι άνθρωποι. Ειδικά στις μέρες μας όσο περνάνε τα χρόνια, συνειδητοποιώ ότι όντως έχω επιλέξει σωστά την τέχνη. Με κρατάει δυνατή, με κάνει να φεύγω από τα δικά μου μικρά: το να αναστήσεις ένα ρόλο και να μπεις σε μία διαδικασία ενός άλλου ανθρώπου, είναι ένα μαγικό ταξίδι. Είναι ένα θαύμα ζωής, να δώσεις ανάσα σε έναν άλλον άνθρωπο που βέβαια άλλοτε σου πετυχαίνει και άλλοτε όχι, αλλά και αυτό είναι το στοίχημα στο «πάμε ξανά», «πάμε να το δοκιμάσουμε», τίποτα δεν έχει κερδηθεί, πάμε πάλι από την αρχή -δηλαδή ακόμη και σε παραστάσεις που σου λέει ο/η σκηνοθέτης/τρια ότι είναι αυτό που θέλω, δεν σημαίνει ότι το βρήκες, ότι το γνωρίζεις, γιατί εκεί μπορεί να έχει τελειώσει και το ταξίδι.
Κύρια θεματική του Έγκλημα και Τιμωρία είναι η κοινωνική αδικία. Εσένα πού ακουμπάει ο ρόλος σου σε αυτό;
Κοίταξε όλοι αυτοί οι ήρωες συνδέονται μέσα από το περιθώριο, έχω σχέση με τον Ρασκόλνικοβ, κάποια στιγμή έχουμε και τη θεατρική μας συνάντηση, αλλά ουσιαστικά όλο το έργο δείχνει όλο το περιθώριο, τους αδικημένους από τη ζωή. Μία γειτονιά των Αγγέλων στην Ομόνοια. Κάπως έτσι το έχει δει ο Βασίλης (Μπισμπίκης).
Γειτονιά των αγγέλων…;
Έτσι το ονομάζω εγώ, γιατί για μένα αυτά τα πλάσματα με συγκινούν, έχουνε μία βαθιά δύναμη και προσπαθούν και αυτοί να συνεχίσουν να ονειρεύονται και να σταματήσουν την αδικία που τους συμβαίνει. Να ονειρευτούν έναν καλύτερο κόσμο ενώ τους βλέπουμε να είναι γήινοι: να τσακώνονται, να συμφιλιώνονται, να πιστεύουν, να απογοητεύονται και να διεκδικούν.
Στη δική σου ζωή το θέμα της κοινωνικής αδικίας πώς έχεις μάθει να το διαχειρίζεσαι;
Κοίταξε στη δική μου ζωή θεωρώ ότι αναλαμβάνεις την ευθύνη των πράξεών σου, δεν θεωρείς ότι είσαι αδικημένος, δηλαδή κάποια πράγματα έχεις κάνει εσύ, κάποιες αποφάσεις έχεις πάρει εσύ και έχεις οδηγηθεί κάπου -είτε στο προσωπικό στοίχημα σε μία σχέση είτε στο επαγγελματικό, με τις επιλογές σου, γιατί πήγες εκεί κι όχι κάπου αλλού. Γιατί είπες το ναι εκεί και το όχι σου κάπου αλλού. Οπότε θεωρώ ότι όλοι είμαστε υπεύθυνοι των πράξεων μας και αυτό μετά συνιστά υπεύθυνη όλη την κοινωνία. Δεν θεωρώ ότι το είμαι αδικημένος, ισχύει 100%, εμείς οι ίδιοι φέρουμε ευθύνη. Και εάν αναλάβεις την ευθύνη σου τότε ξεκινάει ένα πιο σημαντικό ταξίδι που είναι προς την ελευθερία. Σε απελευθερώνει αυτό, αλλιώς μετά πάμε στις ενοχές, όπως βλέπουμε πολύ έντονα στον Ρασκόλνικοβ, που είναι ένας σχισματικός ήρωας. Παλεύει με τους δύο αντικρουόμενους εαυτούς του. Οι ενοχές ξέρεις είναι το πιο δύσκολο πράγμα, γιατί έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου, παλεύεις μαζί του. Είμαστε αυτοί που μας επιβάλλει η κοινωνία και είμαστε ο ιδανικός εαυτός που θα θέλαμε να είμαστε. Όταν ο πραγματικός εαυτός έρχεται σε αντίθεση με τον ιδανικό εαυτό… τότε έρχεται και η μεγάλη ρήξη. Και πρώτα από όλα η κοινωνία μάς κάνει να είμαστε ενοχικοί. Δηλαδή από μικρούς μας μαθαίνουν να είσαι «καλό παιδί» – αυτό φέρνει μεγάλη αγωνία και μεγάλο άγχος, η θρησκεία που σε λέει αμαρτωλό, στο σεξ, η γυναίκα ακόμα και με την περίοδό της, οι σχέσεις, το προπατορικό αμάρτημα: πώς ξεπέσαμε από τον παράδεισο. Όλα αυτά τα κουβαλάμε μέχρι τώρα στις πλάτες μας και μας κάνουν να έχουμε ενοχές: με το φύλο μας, ως σύζυγος, ως μητέρα, ως εργαζόμενη, τα πάντα.
Η βασανιστική ενδοσκόπηση είναι και η ουσία τελικά του κεντρικού ήρωα στο Έγκλημα και Τιμωρία, που ο ίδιος – από μόνος του αναλαμβάνει αυτό που λες, την ευθύνη.
Είναι ένας ιδεοληπτικός δολοφόνος, σκοτώνει για μια ιδέα, για να καθαρίσει την κοινωνία από το μίασμα, στη συγκεκριμένη περίπτωση μία τοκογλύφο. Είμαι μαζί του. Θεωρώ πια στην εποχή που βιώνουμε πολλοί από μας έχουμε σκεφτεί να κάνουμε έγκλημα, ασχέτως αν δεν το κάνουμε τελικά, δηλαδή με τους παιδοβιαστές ας πούμε, τρελαινόμουνα όταν διάβαζα τι συνέβαινε. Τώρα με τα Τέμπη, αυτή η τραγωδία που έγινε, ο ένας ρίχνει τις ευθύνες στον άλλον. Είμαστε όλοι οργισμένοι και είναι μία εποχή που οι ευθύνες πρέπει να πάνε εκεί που πρέπει. Πιστεύω ότι υπάρχει έγκλημα πολύ αλλά δεν υπάρχει τιμωρία. Η δικαιοσύνη, οι νόμοι δεν υπάρχουν, δεν γίνεται η δουλειά που πρέπει να γίνει. Δηλαδή νομίζω ότι αν το έγραφε σήμερα ο Ντοστογιέφσκι μπορεί τελικά ο ήρωας να μην αναλάμβανε την ευθύνη. Από αυτό που βλέπω να συμβαίνει στις μέρες μας, αλλά αυτό το έργο σε βάζει σε αυτή τη διαδικασία: ποιος φταίει τελικά, ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα; Γιατί ενώ νομίζεις ότι ο θύτης είναι αυτός μπορεί να είναι και τελικά το ίδιο το θύμα της κοινωνίας, τι σε έχει στρέψει να κάνεις ένα έγκλημα, ποιος ευθύνεται για αυτό; Και τελικά αν αναλάβεις και την ευθύνη εκεί γίνεται ένα απόλυτο μεγαλείο.
Αυτή η «μεταγραφή» του Έγκλημα και Τιμωρία από το 1866 στην Αγία Πετρούπολη στην Ομόνοια του 2023, σε σχέση με την αρχή του στις πρόβες, την όλη διαδικασία έως τώρα που τη βλέπεις ζωντανή επί σκηνής και είσαι μέρος της πώς είναι; Πίστευες στη μεταφορά αυτή;
Είναι τέτοια η οικουμενικότητα των λόγων Ντοστογιέφσκι που όπως και να μεταφερόταν θα ήταν συγκλονιστικό και μαγικό και θα μας αφορούσε αλλά έτσι όπως το έχει κάνει και ο Βασίλης στην Ομόνοια του τώρα, με αυτούς τους ήρωες, είναι πάρα πολύ σημερινό, δηλαδή ο θεατής θεωρώ θα ταυτιστεί απόλυτα και ειδικά αν έχεις ζήσει και αυτό τον κόσμο, δηλαδή αυτό το πράγμα θα «κατέβει» κάτω. Αυτός ο πόνος, αυτή η εξαθλίωση, αυτή η αδικία, έτσι όπως το βλέπω. Είναι πραγματικά σαν να το έγραψε τώρα.
Ένας υπεράνθρωπος ο Ρασκόλνικοβ στην Ομόνοια του 2023, στο σήμερα λοιπόν εσύ ποιον θεωρείς υπεράνθρωπο;
Υπεράνθρωπο μπορώ να θεωρήσω τη μάνα του Φύσσα με τον τρόπο που διαχειρίστηκε όλη αυτή τη μεγάλη απώλεια του γιου της, όλες οι μάνες που έχουν χάσει τα παιδιά τους από γυναικοκτονίες, ανθρώπους που δεν χάνουν τα ιδανικά τους και εκμαυλίζονται από την εξουσία και πάντα είναι δίκαιοι στον τρόπο που συνομιλούν με τους άλλους. Γενικά η εξουσία είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα κι εκεί βλέπεις τον πραγματικό άνθρωπο, όταν πάρει την εξουσία στα χέρια του. Οπότε όλους αυτούς που δεν μασάνε. Αυτός είναι ο υπεράνθρωπος σήμερα που παίρνει θέση στα πράγματα και αναλαμβάνει και την ευθύνη του. Ξέρει ποιος είναι.
Η ηρωίδα μου είναι ένα πλάσμα εύθραυστο και δυνατό ταυτόχρονα που παλεύει για την επιβίωση, για τα παιδιά της. Μάλιστα σπρώχνει στην πορνεία την κόρη του Ζαχαρία προκειμένου να επιβιώσουν, έχει τύψεις για αυτό, δηλαδή οι ενοχές κατατρέχουν πάλι όλους τους ήρωες. Οι ενοχές είναι ουρλιαχτά μέσα στο κεφάλι των ηρώων. Για αυτό πίνουν, καπνίζουν, βρίζονται, βγάζουν το ζώο από μέσα τους και αυτό το κάνει πολύ και στη σκηνοθεσία του ο Βασίλης. Ζητάει με έναν τρόπο να βγει το ζώο από μέσα μας που ουσιαστικά στις κοινωνίες μας το έχουμε κοιμήσει και ακόμα και όλους τους καρπούς μας: μην εκνευριστώ, να είμαι καθώς πρέπει, ένας συντηρητισμός που επικρατεί. Αυτό για έναν ηθοποιό είναι ένα στοίχημα να ανακαλύψει όλο αυτό το ευγενικό ζώο από μέσα του και να διεκδικήσει πράγματα και να είναι πάνω στη σκηνή ένα αγρίμι που διεκδικεί να ζήσει για δύο ώρες, όσο κρατάει η παράσταση πάνω στη σκηνή.
Όλους τους ήρωες τους βλέπω σαν ζώα, για όλους θα μπορούσα να πω ένα ζώο για τον καθένα. Η Κατερίνα ας πούμε, η ηρωίδα που υποδύομαι μπορεί να είναι ένα πούμα που κάθεται αμίλητο και κάποια στιγμή ορμάει να σε ξεσκίσει, γιατί διεκδικεί την ανάσα της, το φαΐ για τα παιδιά της, τον άντρα της, την παλιά καλή ζωή της, που δεν ξέρουμε αν όντως την είχε ή την έχει ονειρευτεί και την έχει πλάσει. Το όνειρό της, το παραμύθι της.
Για το κίνημα ΜeToo και ό,τι έφερε και φέρνει – όλο αυτό που εξελίχθηκε μέσα από τον χώρο σου, ποια είναι η άποψή σου;
Έγινε πολύ καλά, έπρεπε να γίνει. Όλοι έχουμε φάει εκμετάλλευση στη δουλειά μας, γυναίκες και άντρες. Τον πρώτο καιρό που ξέσπασε πραγματικά το στομάχι μου ήταν άνω-κάτω, γιατί θυμήθηκα όλα τα περιστατικά που έχω βιώσει. Είμαι ικανοποιημένη με την τροπή που πήραν τα πράγματα και εκεί βέβαια χάθηκε λίγο το μέτρο και έγινε και λίγο κουτσομπολίστικο αλλά ας μείνουμε στην ουσία, ότι πήραν τα πράγματα τον δρόμο της δικαιοσύνης. Δεν θα ήθελα να πω κάτι παραπάνω, γιατί ξέρεις όταν είναι κάποιος και πεσμένος, δεν θέλω παραπάνω να τον χτυπάω. Εύχομαι να πήραν το μάθημά τους και κυρίως να πήραν το μάθημά τους αυτοί που είχαν σκοπό να κάνουν άλλες χυδαιότητες στο θέατρο. Να είναι ένα πράγμα που θα σταματάει οποιαδήποτε σκέψη και μόνο το να κακοποιήσεις έναν άνθρωπο.
Τι θα έλεγες σε μία σπουδάστρια δραματικής τέχνης αυτή τη στιγμή, κάτι που θα ήθελες να σου έχουν πει ή συμβουλεύσει όταν ήσουν στη θέση της;
Να μη φοβηθεί, να μη δειλιάσει, να απαντήσει ευθέως ακόμα και με χιούμορ, όσο μπορείς φυσικά, χωρίς να χαθεί το μέτρο. Εγώ ας πούμε δεν μιλούσα και προσπαθούσα με μία ευγένεια να βάλω τα πράγματα στη θέση τους. Δεν λειτουργεί, θέλει κατά μέτωπο επίθεση. Θα ήθελα και εγώ να έχω μεγαλώσει έτσι ώστε να μη φοβάμαι να αναμετρηθώ με κάποιον που πάει να με φθείρει και να με βλάψει.
Όσον αφορά στο ΠΔ και όλες τις κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών και τις καταλήψεις των σπουδαστών, ποια είναι η άποψή σου; Και εν γένει για την καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα, στα σχολεία, τι πιστεύεις;
Μας υποτιμούν βαθιά. Χαίρομαι πάρα πολύ που γίνονται όλα αυτά και εγώ είχα κατέβει στις πρώτες διαδηλώσεις, όταν μπορούσα και είχα χρόνο. Έχει τραβήξει πάρα πολύ. Πρέπει να δοθεί μία λύση δεν ξέρω κατά πού πάει το πράγμα, έχουμε μπερδευτεί λίγο και ξέρεις έχουμε και εμείς τόσα χρόνια στο κλάδο μας πάρα πολλά θέματα ανοιχτά: συλλογικές συμβάσεις, μισθούς… Νομίζω ότι ίσως είναι και μία ευκαιρία να τακτοποιηθούν όλα αυτά. Κι ας ξεκινήσουμε από τα πτυχία. Περιμένω και είμαι αισιόδοξη ότι κάτι θετικό θα γίνει, γιατί είναι πολύ μαζική η αντίδραση. Δεν μπορεί ας πούμε το Υπουργείο Πολιτισμού και το κράτος να μας επευφημεί σε μία διάκριση διεθνή ή οτιδήποτε κάτι καταφέρνει ένας ηθοποιός και να χαίρεται και να το επωμίζεται σαν δικό του μετάλλιο και μετά σε άλλα πράγματα να είναι απέναντί μας, να είμαστε στην απέξω. Είναι το πιο σημαντικό πράγμα ο πολιτισμός, μας εκπαιδεύει.
Η τέχνη μαλακώνει τον άνθρωπο και τον βοηθάει να φύγει από τους φόβους του, να μπορέσει να είναι δημιουργικός και να εμπνευστεί. Καθαρίζει την ψυχούλα και ειδικά τα παιδιά το έχουν πολύ ανάγκη, τα βάζουν σαν σε στρατοπέδευση να παπαγαλίζουν πράγματα. Επίσης, όλα γίνονται πολύ γρήγορα, χρειάζεται να μάθουμε ότι ο χρόνος έχει μία παύση, όλοι βιαζόμαστε και εγώ το ‘χω περάσει αυτό πάρα πολύ. Τώρα προσπαθώ να παγώνω τον χρόνο, να στέκομαι. Όταν θέλουμε κάτι να σκεφτούμε παίρνουμε λίγο χρόνο και όταν θέλουμε κάτι να ξεχάσουμε περπατάμε γρήγορα για να το διώξουμε. Ξεχνάμε λοιπόν, περπατάμε γρήγορα, διώχνουμε… η μνήμη είναι πολύ σημαντικό για όλα τα πράγματα, από την οικογένειά μας, αυτά που έχει πράξει, για την ιστορία μας, για τον πολιτισμό μας.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα πιστεύεις στην εποχή μας;
Είναι ότι δεν ακούμε ο ένας τον άλλον. Καταρχάς δεν ακούμε τον εαυτό μας δηλαδή είναι τόσο μπερδεμένες οι σκέψεις μέσα μας και γίνεται τέτοια πάλη -είναι ένας εγκέφαλος και νομίζω και αυτό περιγράφει το Έγκλημα και Τιμωρία τον μπερδεμένο εγκέφαλο του ανθρώπου. Τι συμβαίνει μέσα σε αυτόν: Το πρέπει, το όχι, το ναι, η πράξη, το γιατί. Όλα αυτά κάνουν μία φασαρία στο μυαλό και δεν μας αφήνουν να συνομιλήσουμε με ηρεμία και καθαρότητα, να μας ακούσουμε, να έχουμε διαύγεια. Για αυτό είμαστε πάντα θολωμένοι και όλη αυτή η ταχύτητα γύρω μας και με τα social media και η είδηση που έρχεται και η επόμενη για το φρικιαστικό έγκλημα. Έχουμε πλέον γίνει απαθείς και τα προσπερνάμε, πηγαίνουμε στο επόμενο. Μετά χαχα, γελάκι, μετά αχ πόσο λυπάμαι. Θέλει μία σιωπή νομίζω. Και οι απώλειες θέλουν σιωπή. Όλοι λέμε πόσο στενοχωρημένοι είμαστε με όλα αυτά, ναι μεν κατεβαίνουμε στους δρόμους και είναι μία κίνηση πολύ δημιουργική και κάτι μπορεί να φέρει, αλλά θέλει και μία ησυχία, γιατί μετά πάμε και λίγο σε εντυπωσιασμούς και κάπου δεν συνδυάζονται όλα αυτά. Χάνουμε λίγο το νόημα και βέβαια ξέρεις και κάθε τι καινούργιο που έρχεται εμπεριέχει μία υπερβολή αλλά πρέπει να βρούμε και λίγο το μέτρο μέσα σε όλα αυτά.
Ο Ρασκόλνικοβ στο έργο είναι ένας ιδεοληπτικός δολοφόνος, σκοτώνει για την ιδεολογία του, στη δική σου ζωή, ως προς τη δική σου ιδεολογία, σε τι πιστεύεις;
Θέλω να πιστεύω στην ελευθερία του ανθρώπου. Η ζωή είναι πάνω απ’ όλα και πρέπει να την προστατεύουμε, ειδικά τους αδικημένους και αυτούς που δεν έχουν τα όπλα και την εξουσία να μπορέσουν να υπερασπιστούν τη ζωή τους. Τα παιδιά που είναι πολύ σημαντικό και πώς τα εκπαιδεύουμε, ούτε να γίνονται δολοφόνοι αλλά και να έχουν όραμα και όνειρα που μπορούν να κυνηγήσουν και να πιστέψουν. Να μην είναι αυτή η ριζωμένη ενοχή που έχουμε από μικρά παιδιά μέσα μας. Η ελευθερία πιστεύω είναι το πιο σημαντικό, η ελευθερία και η αγάπη.
Στο έργο η λύτρωση έρχεται με τη βοήθεια της αγάπης. Τελικά στην κοινωνία αυτή τώρα όπως μου την περιγράφεις πώς τελικά βρίσκεις την αγάπη μέσα σε όλο αυτό;
Δυσεύρετη. Η αγάπη είναι απαιτητική και πρέπει κάθε μέρα να διεκδικείς για αυτήν. Να μην έχεις προσδοκίες. Όλοι έχουμε προσδοκίες, περιμένουμε απ’ τον άλλον να γίνει έτσι ακριβώς όπως τον θέλουμε, όπως το έχουμε φτιάξει στο μυαλό μας ενώ δεν υπάρχει ο τέλειος άνθρωπος, ούτε εμείς είμαστε τέλειοι, οπότε πρέπει κάθε μέρα να διαχειριζόμαστε με αυτό που έχουμε αποδεχτεί ότι θέλουμε να συνομιλήσουμε στη ζωή μας. Εκεί είναι η πραγματική και βαθιά αγάπη.
Πιστεύεις στη δύναμή της;
Πάρα πάρα πολύ, απλώς είναι δυσεύρετη. Θέλει δύο αλλά ας ξεκινήσουμε με αγάπη για τον εαυτό μας, γιατί από κει προκύπτει και ο ρατσισμός, δηλαδή έχουμε ένα ξένο κομμάτι μέσα μας που δεν το αγαπάμε, πρέπει να το αγκαλιάσουμε και αυτό, να του πούμε έλα να σε αγκαλιάσω, έλα να σε λειάνω. Να σε αποδεχθώ.
Εσύ έχεις βρεθεί σε αυτό το στάδιο;
Συνέχεια αυτό δουλεύω. Έχω κάνει και ψυχοθεραπεία πριν πολλά χρόνια, τώρα κάνω ένα άλλο σεμινάριο πολύ εποικοδομητικό για μένα. Γενικότερα με ψάχνω, γιατί αυτό πέρα από τη ζωή μου που είναι το πιο σημαντικό πράγμα, με βοηθάει και στην τέχνη μου να ανακαλύψω τα κομμάτια της. Να αποδεχτώ ότι π.χ. μπορεί να είμαι ένα νευρικό παιδί, να αγαπήσω όμως και αυτό το κομμάτι μου. Όλα τα κομμάτια τα έχουμε μέσα μας, είναι αυτό που σου ‘λεγα, έχουμε πολλά ζώα μέσα μας. Χρειάζεται να τα αγκαλιάσουμε όλα και τον πόνο ακόμα να τον αποδεχτούμε και να τον έχουμε εκεί μέσα μας σαν μία μνήμη, αλλά όχι ως κάτι που θα μας κατατρέχει και δεν θα μπορούμε να ζήσουμε το παρόν. Γιατί ακόμα και η ενοχή μένει στο παρόν, είναι κάτι που έκανα στο παρελθόν και μένει εκεί και αρχίζεις και σκέφτεσαι το παρελθόν και γιατί και πώς το έκανα αυτό και δεν σε αφήνει τελικά ούτε να ενηλικιωθείς, ούτε να αναλάβεις τις ευθύνες σου. Λίγο σε βολεύει κιόλας με έναν τρόπο η ενοχή.
Το θέατρο για σένα και με τα «εργαλεία» που έχεις αποκτήσει από την ψυχοθεραπεία και το συνεχές «ψάξιμό» σου λειτουργεί άρα και θεραπευτικά στη ζωή σου.
Σίγουρα. Στην τέχνη και ως ηθοποιός κάθε μέρα τον εαυτό σου ανταγωνίζεσαι, βάζεις ένα στοίχημα: πάμε να δούμε, πάμε πάλι από την αρχή, να δούμε τι θα πιάσεις απ΄τον βυθό σήμερα. Γιατί δεν πιάνεις κάθε φορά τα ίδια. Δεν είναι όλες σου οι μέρες ίδιες. Την ανασφάλεια της δουλειάς αυτής την έχουμε επιλέξει, αλλά είναι πολύ σημαντικό να ξύσουμε τους τοίχους, να έχεις περάσει ας πούμε μία κωλομέρα, να έχεις τσακωθεί με τον γκόμενό σου, να έχεις να πληρώσεις γραμμάτια αλλά να ξέρεις ότι θα πας στο θέατρο και μπορεί ο ρόλος σου να ερωτεύεται, μπορεί να είναι να πεθάνεις αλλά να ξέρεις ότι μετά θα ξαναζήσεις και θα βγεις έπειτα στον κόσμο και θα πιεις το ποτό σου. Το ότι μπορούμε και ζούμε όλους αυτούς τους ρόλους, άλλες 100 ζωές και γινόμαστε εφτάψυχοι εκατοντάψυχοι, είναι το πιο σημαντικό. Ανασταίνεσαι κάθε μέρα. Δηλαδή όταν δεν παίζω θέατρο είμαι λιγότερη. Αναμειγνύομαι με τα μικρά, με απασχολούν να σχολιάσω τον άλλον, ξεχνάω λίγο… και το θέατρο έρχεται πάντα να μου υπενθυμίσει τι θέλω να κάνω στη ζωή μου.
Κάθε φορά λοιπόν που ανεβαίνεις στη σκηνή είναι σαν μια Ανάσταση;
Ανάσταση ναι. Να πάρω την «κούκλα» μου στη συγκεκριμένη περίπτωση τη Μαρμελάντοβά μου, την Κατερίνα μου, και να την οδηγήσω, να την πλάσω. Η έγνοια μου είναι να φροντίσω την ηρωίδα μου, αν τα καταφέρω είναι θέμα πολλών πραγμάτων.
Έχεις το ανικανοποίητο στη δουλειά σου ή υπάρχεις κι ευχαριστημένη;
Είναι τραγικό να μας μαλώνουμε. Θέλει αγάπη ακόμα και το λάθος μας, αυτό θα σε οδηγήσει στο σωστό. Παλιότερα λοιπόν τα έβαζα πολύ με τον εαυτό μου, ένας «μπάτσος» συνέχεια στο μυαλό μου, αλλά αυτό δεν σε βοηθάει στη δημιουργία, γιατί μετά απλώς είσαι σωστή και δεν ξεφεύγεις. Σκοπός είναι να μπεις στην «τρέλα», να καθοδηγήσεις την «τρέλα». Εσύ θα είσαι αυτή που την καθοδηγείς, γιατί με τα νεύρα μας παίζουμε, για να μπορέσει να οδηγηθεί με ένα δικό σου τρόπο αληθινό, δεν μπορείς να μαγκώνεσαι από τα λάθη… σε ακούει ο οργανισμός σου.
Μου άρεσε πολύ η φράση με «τα νεύρα μας παίζουμε».
Ναι βέβαια ειδικά τώρα η συγκεκριμένη ηρωίδα που υποδύομαι κι αν παίζει με τα νεύρα της… Όλοι οι ήρωες του Έγκλημα και Τιμωρία, και ο Ρασκόλνικοβ με τόσο εμμονικούς διαλόγους μες στο μυαλό του: σκέψεις, αγωνία, είναι συνέχεια μία κραυγή το μυαλό του. Κραυγή.
