346 μοδίστρες από 137 πόλεις/περιοχές και 37 διαφορετικούς νομούς ράβουν 40.000 μάσκες για να παραδοθούν στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, που θα τις διαθέσει όπου υπάρχει ανάγκη λόγω του κορωνοϊού. Όλα ξεκίνησαν από μια ιδέα του εικαστικού Μάριου Tériade Ελευθεριάδη και του βιοτέχνη ενδυμάτων Κωνσταντίνου Τεκτονίδη, που έκαναν πριν από 10 μέρες ένα ανοιχτό κάλεσμα για ραφή μάσκας από το fb. H ανταπόκριση ήταν παραπάνω από εντυπωσιακή. Και όσο γράφονται αυτές οι γραμμές η πράξη αυτή αλληλεγγύης γιγαντώνεται. Μαζί, μάλιστα, με τις μοδίστρες και τους ραφτάδες, ανταποκρίθηκαν και επαγγελματίες για να βοηθήσουν με όποιον τρόπο μπορούν σε αυτό το εξαιρετικά απαιτητικό οργανωτικά εγχείρημα. Ειδικό βίντεο για τη ραφή εστάλη στις μοδίστρες, όπως και υφάσματα που διατέθηκαν από τους αρχιτέκτονες αυτής της πρωτοβουλίας. Οι μάσκες είναι 100% βαμβακερές και είναι πλενόμενες και επαναχρησιμοποιούμενες, ενώ έχουν ειδική θήκη για φίλτρο που θα τοποθετείται μετά, εφόσον αυτό χρειάζεται.
Οι πρώτες μάσκες είναι έτοιμες και μέχρι τις 10 Απριλίου θα έχουν ολοκληρωθεί οι επιστροφές από τις μοδίστρες προς τον Ερυθρό Σταυρό. Να σημειωθεί ότι υπάρχει ανάγκη σχετικά με τα κόστη των μεταφορικών επιστροφής των ραμμένων μασκών, τα οποία γίνεται προσπάθεια να καλυφθούν μέσα από χορηγίες, ώστε να μην επιβαρύνονται οικονομικά οι μοδίστρες που συμμετέχουν στην εθελοντική αυτή δράση.
Μιλήσαμε με τον εικαστικό Μάριο Tériade Ελευθεριάδη για την πρωτοβουλία αυτή και η συζήτηση μοιραία πέρασε και σε μονοπάτια που αφορούν τη σημερινή δυστοπική πραγματικότητα, αλλά και την ίδια την τέχνη:
Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα;
H πρώτη είδηση που άκουσα ήταν ότι η Τουρκία δεν δίνει στην Ιταλία μάσκες. Και καπάκι ειδήσεις που δείχνουν ότι υπάρχει ένας πόλεμος υλικού. Πρόβλημα. Μου τηλεφωνεί και ο φίλος μου, Κωνσταντίνος Τεκτονίδης, που έβλεπε ότι έχουν εκτιναχθεί οι τιμές στις μάσκες προστασίας. Και ότι θα υπάρξει τεράστια ανάγκη. Αλλά πώς να ράψεις μάσκες προστασίας; Οι βιοτεχνίες είναι κλειστές. Έτσι, αποφασίσαμε και έκανα αυτήν την ανάρτηση-κάλεσμα για ραφή μάσκας στο fb.
Περίμενες να υπάρχει αυτή η φοβερή ανταπόκριση;
H επιτυχία που έχει το εγχείρημα σχετίζεται με το γεγονός ότι παρέχουμε στις μοδίστρες το υλικό, το ύφασμα, κομμένο στο πατρόν. Ύφασμα μπορέσαμε και βρήκαμε, επειδή οι χονδρέμποροι είναι ανοιχτοί. Ωστόσο, δεν περίμενα αυτό το συγκινητικό ενδιαφέρον. Περίμενα να βρεθούν μοδίστρες για να ράψουμε μέχρι 10.000 μάσκες. Τον αριθμό 40.000 μάσκες που έχουμε φτάσει, όχι δεν τον περίμενα.
Ο αριθμός των μασκών είναι πολύ μεγάλος.
50 μάσκες είναι περίπου ένα 8ωρο να τις ράψεις. Και για μια μοδίστρα που έχει επαγγελματική μηχανή είναι τρεις ώρες. Δεν είναι τίποτα. Έχουμε μπροστά μας ανηφόρα και δρόμο. Οι επαγγελματίες ζήτησαν από 500 μάσκες η κάθε μία. Ανταποκρίθηκαν από Αθήνα και Θεσσαλονίκη που είναι το 70% των παραγγελιών και μετά από το Διδυμότειχο μέχρι την Τήνο και από την Κρήτη και τη Ρόδο, έως την Κέρκυρα. Αλλά το πιο σημαντικό δεν είναι η αγορά υφάσματος, ότι τους δώσαμε το ύφασμα, ούτε οι πέντε άνθρωποι που τρέχουμε για τα οργανωτικά. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι προσφορά. Είναι έκτακτη συνθήκη. Έκτακτη ανάγκη. Αυτό που κάνουν οι μοδίστρες δεν είναι από το περίσσευμά τους. Είναι επιτακτικό. Χωρίς αυτές δεν θα μπορούσε να προχωρήσει το εγχείρημα. Η κατάσταση είναι κρίσιμη. Οι μοδίστρες ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας οριακής εποχής.
Πώς είναι η συνεργασία με τις μοδίστρες; Έχουν επικοινωνία μεταξύ τους;
Είναι μια δράση αλληλεγγύης σε όλα της τα κομμάτια. Οι μοδίστρες ανυπομονούν να παραλάβουν το υλικό, στέλνουν φωτογραφίες μόλις το λάβουν, ζητούν οι αρχάριες βοήθεια από τις έμπειρες για να μην κάνουν λάθος, αναρωτιούνται αν μπορούν να ζητήσουν και άλλο υλικό για να ράψουν περισσότερες μάσκες, αγωνιούν να γίνουν οι μάσκες γρήγορα για να φτάσουν στους αποδέκτες τους. Και πάνω από όλα, δείχνουν μια αλληλεγγύη ακόμα και μεταξύ τους, προσφέροντας βοήθεια και πληροφορίες η μία στην άλλη.
Θεωρείς ότι θα μπορούσε να συνεχίσει αυτή η πρωτοβουλία με ακόμη μεγαλύτερο αριθμό παραγωγής μασκών;
Διόλου απίθανο. Θα πρέπει όμως μέσα από χορηγίες να βρεθούν πόροι για την αγορά υφάσματος και την εξασφάλιση εξόδων αποστολής-παραλαβής.
Πώς βλέπεις τον κόσμο μετά από όλο αυτό;
Τώρα είμαστε στη στιγμή της ησυχίας. Έχει συντονιστεί για πρώτη φορά ο πλανήτης με την αρρώστια. Οι άνθρωποι είναι σπίτι. Με αποτέλεσμα οι παρεμβάσεις στο εξωτερικό περιβάλλον να είναι σχεδόν μηδενικές. Εγώ ακούω αηδόνια εδώ πέρα στο Μοναστηράκι, ακούω στη Βενετία βγήκαν οι πάπιες, τα δελφίνια, βλέπω ότι εδώ στο κέντρο της Αθήνας έχει οργιάσει η φύση στα πάρκα, στα μπαλκόνια, τα φυτά είναι πιο όμορφα, τα λουλούδια είναι παντού, μια ομορφιά απίστευτη, η πόλη φαντάζει πιο καθαρή, αυτοκίνητα μηδέν, κίνηση μηδέν. Έχει αυτό μια θλίψη, δεν ξέρεις πού ακριβώς είσαι, αλλά βγαίνουμε σε μια περίοδο φωτός, ενεργειακή φουλ. Θα αλλάξει ο κόσμος στην κυριολεξία. Είμαστε σε μια περίοδο κοσμογονική, αλλαγής κατάστασης. Και, όπως σε κάθε τέτοια περίοδο, έχουμε απώλειες, δυστυχώς.
Και η τέχνη; Πώς θα είναι μετά;
Ζούμε την αρρώστια. Η αρρώστια δεν μπορεί να είναι πηγή έμπνευσης. Ούτε είναι κάτι που μπορεί να εκφράσεις την αγανάκτησή σου, δεν είναι κίνημα, δεν έχουμε δικτατορία να σηκωθούμε οι καλλιτέχνες να αντιδράσουμε. Μας επηρεάζει ψυχολογικά. Νομίζω ότι θα νοσήσει και η τέχνη για ένα διάστημα, αλλά θα ανθίσει με τον καινούργιο κόσμο. Γιατί πιστεύω ότι θα υπάρχει ένας καινούργιος κόσμος. Θα αλλάξει ο κόσμος εντελώς. Οι καλλιτέχνες θα έχουμε πηγή έμπνευσης, ανάγκης για δημιουργία μόλις περάσει η αρρώστια. Πρέπει να έχουμε τα πρώτα σημάδια ελπίδας. Να φύγει το κακό και μετά ξεκινά η δημιουργία. Η μουσική είναι αυτή που νομίζω θα βγει πρώτη προς τα έξω, πρώτα θα βγουν οι μουσικοί να γράψουν και οι συνθέσεις τους θα είναι εκεί για τους επόμενους αιώνες.
Γιατί πιστεύεις ότι από τις τέχνες το εναρκτήριο λάκτισμα στη …μετά εποχή θα έχει η μουσική;
Τη μέρα που θα ολοκληρωθεί η καραντίνα και θα βγούμε όλοι έξω, πιστεύω ότι θα στηθεί ένα τεράστιο πανηγύρι. Το πρώτο πράγμα που θα συμβεί στους δρόμους είναι τα γλέντια, αυτό που θα έχει τη μεγαλύτερη σημασία θα είναι η αγκαλιά και το φιλί. Θα είναι απίστευτο αυτό που θα συμβεί. Βλέπω τώρα τη γειτονιά μου: μια πλατεία έρημη, μια Μητρόπολη, η οποία είναι ισχυρότατο σύμβολο, με ανοιχτές τις δύο πλαϊνές πόρτες, τα φώτα σβηστά, μερικά κεράκια να καίνε και βλέπεις ότι ενώ ο ναός είναι ανοιχτός, δεν υπάρχουν πιστοί να τον επισκεφθούν. Συμβολικά αυτό είναι τεράστιο. Δέος και δάκρυ.
Η αρρώστια, είπες, δεν είναι πηγή έμπνευσης για σένα, μπορεί όμως να είναι η συλλογική προσφορά; Κάτι έμαθα ότι κατατέθηκε μια έξοχη ιδέα από συμμετέχουσα να σου στείλει η κάθε μοδίστρα μία μάσκα και να φτιάξεις με αυτές ένα συλλογικό έργο.
Σε συνθήκες εγκλεισμού, ο άνθρωπος χρειάζεται να απασχοληθεί και να δημιουργήσει, όπως οι άνθρωποι στα χωριά τον χειμώνα αποκλεισμένοι από τα χιόνια. Σε αυτήν την προσπάθεια ενεργοποιούνται οι δεξιοτεχνίες του καθενός και υπάρχουν προτάσεις χειροτεχνίας που, μπορεί, πράγματι, να εξελιχθούν σε προσχέδια έμπνευσης ενός συλλογικού καλλιτεχνικού έργου.
Πολύς λόγος για το σπίτι, τώρα που είμαστε μέσα. Τι είναι το σπίτι για σένα;
Ευλογία. Είναι το σημείο αναφοράς, το οποίο ο άνθρωπος έχει απόλυτη ιδιωτικότητα, το σημείο της ξεκούρασής του, είναι η αγάπη, η θαλπωρή, η οικογένεια. Είναι εκκλησία. Για μένα το σπίτι και η εκκλησία είναι το ίδιο πράγμα. Και, αντίστοιχα, το μουσείο. Τα μουσεία και την εκκλησία σαν καλλιτέχνης τα έβαζα στο ίδιο σημείο. Είναι χώροι προσέλευσης που δεν επιδέχονται προσηλυτισμό. Πηγαίνεις από επιλογή σου. Και το σπίτι είναι για μένα κάτι αντίστοιχο.
Πριν από κάποια χρόνια είχες δημιουργήσει μια σειρά έργων, τα σωσίβια; Πώς είναι να ράβεις μάσκες και να βλέπεις αυτά τα έργα σου;
Τα σωσίβια τα ξεκίνησα πριν την κρίση, το 2007. Η ιδέα είναι απλή: το σωσίβιο σώζει. Το σωσίβιο στην ελεύθερη πτώση, στη θάλασσα, είναι η σωτηρία σου. Ήταν η συνέχεια του προηγούμενου πρότζεκτ που είχε τίτλο «η αμαρτία σώζει» και είχε ξεκινήσει το 2004. Τότε είχα φτιάξει …αμαρτοπαγίδες, έναν μυστηριακό κόσμο με ζωόμορφα σώματα και το ανάποδο. Και με μια χλιδή, με ελάφια να κυριαρχούν σε ανθρώπινα σώματα και υπήρχε το στοιχείο της έξαρσης, του πλούτου, του οργίου. Αυτό που ζούσαμε τότε. Όταν βλέπω τα σωσίβια τώρα, μου προκαλούν συγκίνηση, γιατί κάτι που είχα ξεκινήσει, αυτή τη στιγμή το βλέπω γήινα, ως ανάγκη.
Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνεις όταν σταματήσει η καραντίνα;
Νομίζω θα καθίσω να κλάψω. Για όλη την ανθρώπινη βλακεία, που μας οδήγησε στο σημείο αυτό.
Καλή αντάμωση Μάριε.
Με το καλό!
