Η Μαρία Γιαννιού, η Στέλλα Κάσδαγλη και η Μαριάννα Σκυλακάκη μιλούν για το τηλεοπτικό project «Επικίνδυνες» σε παραγωγή της ελc productions

Επικίνδυνες

Οι παρουσιάστριες της εκπομπής συζητούν για το ταξίδι της αφύπνισης στα θέματα έμφυλων ανισοτήτων

Η Μαρία Γιαννιού, Συνιδρύτρια της Women Act, η Στέλλα Κάσδαγλη, Συνιδρύτρια της Women on Top και η Μαριάννα Σκυλακάκη, Αρχισυντάκτρια της αθηΝΕΑ – παρουσιάστριες της εκπομπής «Επικίνδυνες», συζητούν για το ιδιαίτερο τηλεοπτικό project που εμπνεύστηκαν και παρουσιάζουν, για τον μισογυνισμό και τις έμφυλες ανισότητες, για τα πλαίσια στα οποία βάζει τους ανθρώπους η κοινωνία, για την ανάγκη να πάμε τον διάλογο ένα βήμα πιο πέρα.

Η εκπομπή «Επικίνδυνες» αποτελεί παραγωγή της ελc productions, σε σκηνοθεσία της Γεύης Δημητρακοπούλου και αρχισυνταξία της Σοφίας Ευτυχιάδου και της Άννας Ρούτση.

«Αλλά τα καταφέραμε, τα καταφέραμε. Γιατί μια γυναίκα μπορεί τα πάντα»

Πώς να χωρέσεις τόσες φωνές, τόσες ιστορίες, τόσες σκέψεις, τόσες εμπειρίες, τόσα συναισθήματα, σε ένα βιβλίο, σε μια εκπομπή, σε λίγες ώρες τηλεοπτικού χρόνου, σε λίγες σελίδες; Δεν μπορείς. Κάθε παραπάνω φωνή που ακούγεται όμως και κάθε λέξη που γεμίζει μια σελίδα, ανοίγουν έναν πολύτιμο διάλογο, ικανή και αναγκαία συνθήκη να ανατρέψει τα μέχρι τώρα δεδομένα και να πλάσει έναν κόσμο στον οποίο αξίζει να ζεις.

Οι «Επικίνδυνες» ανοίγουν έναν τέτοιο διάλογο. Η εκπομπή που προβάλλεται κάθε Κυριακή στις 21.00 στην ΕΡΤ2 φέρνει μπροστά στα μάτια του θεατή ζητήματα και συζητήσεις σχετικά με τις έμφυλες ανισότητες και τον τρόπο που αυτές γίνονται διακριτές στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας – τον σεξισμό, τον μισογυνισμό, τη βία, την ισότητα στην εργασία, την εκπροσώπηση στην πολιτική, τη σεξουαλικότητα, τον ρόλο των ΜΜΕ και της εκπαίδευσης, το τι σημαίνει φύλο.

Οι τρεις «Επικίνδυνες» παρουσιάστριες της εκπομπής, η Μαρία Γιαννιού, η Στέλλα Κάσδαγλη και η Μαριάννα Σκυλακάκη μιλούν στο ελc για τις δυσκολίες που συνάντησαν στήνοντας αυτό το project, για όλα αυτά τα σημαντικά διακυβεύματα που εγείρει η κουβέντα που εξελίσσεται στη δημόσια σφαίρα, για το ταξίδι της αφύπνισης, για τη δική τους προσωπική δράση μέσα από τους οργανισμούς στους οποίους παίζουν κεντρικό ρόλο.

 Επικίνδυνες
Μαρία Γιαννιού

Η Μαρία Γιαννιού πιάνει το νήμα από την αρχή. Αφορμή για το τηλεοπτικό project αποτέλεσε ένα βιβλίο γεμάτο προσωπικές καταθέσεις.

«Το βιβλίο Είμαι Επικίνδυνη, μια πρωτοβουλία της Women Act σε συνεργασία με την αθηΝΕΑ και με την υποστήριξη του Women on Top, συγκεντρώνει μικρές ιστορίες 100 διαφορετικών γυναικών γύρω από το ζήτημα της έμφυλης ισότητας. Πρόκειται για προσωπικές καταθέσεις που αποτυπώνουν τι βιώνει μια μέση Ελληνίδα στην καθημερινότητά της.

Διαβάζουμε για καθημερινό σεξισμό, για κακοποίηση, για σεξουαλική παρενόχληση, για αναπαραγωγή άρρητων στερεοτύπων, για πατριαρχία. Το γεγονός ότι εκατό διαφορετικές φωνές έγραψαν για τις εμπειρίες τους, μας προσφέρει ένα εύρος των προκλήσεων που καλούνται να διαχειριστούν σήμερα οι γυναίκες και είμαι σίγουρη ότι όλες μας θα βρούμε μια ιστορία με την οποία θα ταυτιστούμε. Θα ήθελα, ωστόσο, να υπογραμμίσω κάτι πολύ σημαντικό: αυτό το βιβλίο δεν θελήσαμε ποτέ να είναι μια αφορμή για μεμψιμοιρία. Αντιθέτως, ο στόχος μας ήταν να αποτελέσει τη βάση για την αρχή ενός πολυπόθητου διαλόγου, που ήταν, για πολύ καιρό, απών από τη δημόσια σφαίρα. Θεωρώ ότι το πετύχαμε, από τη στιγμή που η δημόσια τηλεόραση ασπάστηκε την ιδέα μας και μας έδωσε χώρο να μιλήσουμε ανοιχτά για αυτά τα ζητήματα».

Η Στέλλα Κάσδαγλη τονίζει τη μεγάλη δυσκολία της δημιουργίας αυτής της εκπομπής.

«Η δυσκολία της εκπομπής, όπως και του βιβλίου, άλλωστε, ήταν κυρίως το ότι είναι αδύνατο να χωρέσεις σε ένα επεισόδιο, σε μία σειρά επεισοδίων, σε 200 τυπωμένες σελίδες -οπουδήποτε, τελικά- όλα αυτά που πρέπει να ειπωθούν για την ισότητα, όλες τις φωνές των γυναικών που χρειάζεται να ακούσουμε, όλες τις απόψεις και τα συναισθήματα με τα οποία χρειάζεται να έρθουμε σε επαφή για να καταλάβουμε καλύτερα τις προκλήσεις, τον εαυτό μας και τον κόσμο.

Πάντα κάτι μένει απ’ έξω, και δεν είναι ένα πράγμα, είναι πολλά, δεν είναι ένας άνθρωπος, είναι πολλοί. Αυτό μπορεί να μας οδηγεί συχνά σε ένα είδος παράλυσης (αφού δεν μπορώ να τα πω όλα, ίσως να μην πω τίποτα τελικά) και σίγουρα αποτελεί πηγή άγχους, προβληματισμών και μεγάλης αυτοκριτικής. Πιστεύουμε όμως ότι στο τέλος της ημέρας, κρατώντας και τους προβληματισμούς και την αυτοκριτική, χρειάζεται να κάνουμε καθένας και καθεμία ένα βήμα, μέσα στους όποιους περιορισμούς, με τη γνώση πάντα ότι δεν θα τα πούμε ποτέ όλα, αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε».

 Επικίνδυνες
Στέλλα Κάσδαγλη

ανελευθερίες | πλαίσια | θεσμοί | εγκλωβισμός

Τόσο η Στέλλα όσο και η Μαρία και η Μαριάννα αναφέρονται στα εγκλωβιστικά πλαίσια μέσα στα οποία μπορεί να παγιδευτεί ένας άνθρωπος, σε σημείο να ζει τη ζωή ενός άλλου και όχι τη δική του.

Στέλλα Κάσδαγλη: «Νομίζω πως το έχουν νιώσει, ότι δεν είναι δική τους η ζωή που ζουν, όλοι οι άνθρωποι που κάποια στιγμή πίστεψαν ότι δεν τους αξίζει να έχουν επιθυμίες. Για να νιώσουμε ότι ζούμε τη δική μας ζωή χρειαζόμαστε την επιθυμία ως κινητήριο δύναμη και ως οδηγό μας και η αλήθεια είναι ότι εδώ και αιώνες η γυναικεία επιθυμία αποτελεί ένα θέμα ταμπού και μάλιστα απαγορευμένο σε πολλές, πάρα πολλές γυναίκες.

Δεν αναφέρομαι μόνο στο θέμα της ερωτικής επιθυμίας, αν και παίζει ένα σημαντικό ρόλο και αυτό. Αναφέρομαι και στο θέμα της επιθυμίας που εκφράζεται ως ελευθερία, ως φιλοδοξία, ως αντισυμβατικότητα, ως δημιουργικότητα, ως έκφραση. Όλα αυτά είναι πτυχές της ζωής που πιο εύκολα αρνούμαστε σε μια γυναίκα, όταν απαιτούμε από εκείνη να είναι πάντα σωστή, χαριτωμένη, ευχάριστη, ανάλαφρη, φροντιστική, εμφανίσιμη, καλή σύντροφος και μητέρα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πολλές γυναίκες ξεχνούν ακόμα και ότι είχαν κάποτε επιθυμίες – πώς μπορούν, λοιπόν, να νιώσουν ότι η ζωή τους είναι δική τους αν δεν μπορέσουν ξανά, μέσα σε αυτή την κοινωνία που βρίσκονται, να διεκδικήσουν και πάλι αυτό το δικαίωμά τους;».

Μαρία Γιαννιού: «Το να ζεις σε πλαίσιο σημαίνει έλλειψη ελευθερίας. Μπορεί να ακούγεται ακραίο, αλλά ας συλλογιστούμε το εξής: ως κορίτσι μεγαλώνεις με αξίες όπως ντύσου πιο θηλυκά, χαμογέλα λίγο παραπάνω, τι όμορφη που είσαι/πόσο αδυνάτισες, εσένα ποιος θα σε πάρει, κοίτα να βρεις ένα καλό παιδί να παντρευτείς και άλλα παρόμοια.

Και, ως γυναίκες, οι προσδοκίες που έχουν όλοι (κοινωνία, φίλοι, θεσμοί) από το φύλο μας συνεχίζονται: ακόμα δεν παντρεύτηκες/δεν έκανες παιδιά, τι σημαίνει δεν θέλεις να κάνεις παιδιά, πώς θα αφήσεις το νεογέννητο να γυρίσεις στη δουλειά, μην κάνεις έτσι, άνδρας είναι, θα φωνάξει λίγο παραπάνω και η λίστα είναι ατελείωτη.

Αυτές τις στερεοτυπικές πεποιθήσεις, που αναπαράγει ασυνείδητα η κοινωνία στο σύνολό της, και που κι εμείς οι ίδιες έχουμε εμπεδωμένες βαθιά μέσα μας, μας ορίζουν. Χρειάζεται πολλή δουλειά και κουράγιο για να ξεφύγουμε από αυτό το πλαίσιο. Δουλειά, γιατί προαπαιτούμενο όποιας αναζήτησης ελευθερίας και αυτοπροσδιορισμού είναι η συνειδητοποίηση ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργώ δεν μου ταιριάζει, ή ακόμα χειρότερα, με πνίγει.

Και κουράγιο, γιατί μπορεί να κάνουμε τον αναστοχασμό μας και να προσδιορίσουμε εμείς οι ίδιες με ποιες αξίες θέλουμε να ζούμε, ωστόσο, η κοινωνία θα είναι πάντα εκεί να μας κουνάει το δάχτυλο. Αυτό, θα μου πείτε, μπορεί να είναι αληθές για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου. Θα συμφωνήσω. Ωστόσο, ως γυναίκες, ο απεγκλωβισμός μας από τις αλλότριες αξίες σημαίνει σύγκρουση με την πατριαρχία, ως απόλυτη βάση των κοινωνικών δεσμών».

Μαριάννα Σκυλακάκη: «Οι θεσμοί, από τη φύση τους, αντιστέκονται στην αλλαγή. Ένας από τους λόγους που έχουν επιβιώσει όλα αυτά τα χρόνια στην ίδια περίπου μορφή είναι αυτή ακριβώς η ιδιότητα, που τους καθιστά ανθεκτικούς σε κάθε είδους απειλή.

Η κοινωνία μας κάνει βήματα και είναι πολύ πιο ευαισθητοποιημένη απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν απέναντι σε μια σειρά από συστημικές αδικίες, όπως είναι φυσικά και οι έμφυλες διακρίσεις. Όταν όμως η ευαισθητοποίηση αυτή έρχεται σε σύγκρουση με τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς άρρηκτα συνδεμένους με θεσμούς όπως η εκκλησία, η οικογένεια, η αστυνομία κ.λπ., είναι λογικό και επόμενο να υπάρχουν αντιστάσεις και αντιδράσεις.

Για μένα η ουσία δεν είναι να δαιμονοποιούμε θεσμούς που προσφέρουν, αδιαμφισβήτητα, πολλά στην κοινωνία μας. Αντιθέτως, ξεριζώνοντας στερεοτυπικές ή περιοριστικές πεποιθήσεις, δίνεται η ευκαιρία στους θεσμούς αυτούς να ανταποκρίνονται καλύτερα στη σημερινή πραγματικότητα. Να επιτελούν τον ρόλο τους, που είναι να παρέχουν καταφύγιο, ασφάλεια, ευημερία στους ανθρώπους, καλύτερα.

Επειδή όμως οι θεσμοί αποτελούνται και συνδιαμορφώνονται από τους ανθρώπους, έχει τεράστια σημασία και το ατομικό μας ταξίδι ευαισθητοποίησης και αφύπνισης στα ζητήματα αυτά. Και έχουμε πολύ δρόμο ακόμα στο πεδίο αυτό όλοι και όλες μας – γιατί έχουμε μεγαλώσει σε μια κοινωνία κατά βάση ακόμα πατριαρχική.

Μιλώντας για τον εαυτό μου, μπορώ να πω ότι άλλαξα πολύ μέσα από την εμπειρία του βιβλίου και της εκπομπής, συζητώντας με άλλους ανθρώπους, εντοπίζοντας στερεοτυπικές αντιλήψεις που κι εγώ ακόμα κουβαλώ μέσα μου. Δεν ήταν εύκολη άσκηση ή ευχάριστη πάντα, όμως είναι απαραίτητη. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι και σε επίπεδο θεσμών δεν είναι ούτε εύκολη ούτε αυτονόητη η αλλαγή. Όμως είναι σημαντικό να πιέσουμε για να γίνει πραγματικότητα».

 Επικίνδυνες
Μαριάννα Σκυλακάκη

μισογυνισμός & η αλλαγή

Στέλλα Κάσδαγλη: «Για μένα ο μισογυνισμός έχει στην καρδιά του την απανθρωποποίηση των γυναικών, την τάση μας δηλαδή να θεωρούμε τις γυναίκες ως κάτι άλλο και όχι ως ανθρώπινα υποκείμενα με βούληση και αδυναμίες. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τις βλέπουμε ως αντικείμενα ηδονής ή ως ανεξέλεγκτα στοιχεία της φύσης ή ως πειθήνια ή επικίνδυνα ζώα ή ακόμα και ως ιδανικά στα οποία δεν επιτρέπονται τα ελαττώματα και οι ατέλειες.

Σε κάθε περίπτωση τους αρνούμαστε το δικαίωμα να είναι αυτό που είναι και τις μισούμε για το ότι είναι πάντα κάτι λιγότερο ή περισσότερο από αυτό που περιμένουμε. Αυτό δεν αφορά μόνο τους άντρες, μας αφορά όλες και όλους μας και χρειάζεται εξαντλητική παρατηρητικότητα, εγρήγορση, ειλικρίνεια και εξάσκηση για να αρχίσουμε να παρατηρούμε τα μοτίβα αυτά και, ίσως, σιγά σιγά να τα αποδομήσουμε.

Η Μαριάννα Σκυλακάκη μοιράζεται τη φράση που ξεχωρίζει από τα γυρίσματα της εκπομπής: «Αλλά τα καταφέραμε, τα καταφέραμε. Γιατί μια γυναίκα μπορεί τα πάντα. Ήταν ένα γύρισμα εξαιρετικά φορτισμένο αυτό στο οποίο μια γυναίκα που είχε η ίδια επιβιώσει από χρόνια ενδοσυντροφικής βίας, μας μίλησε για τις εμπειρίες της αλλά και τη νέα ζωή που έχτισε όταν έφυγε από το περιβάλλον αυτό και τη σχέση αυτή.

Με συγκίνησε βαθιά η ιστορία της, η δύναμη που επέδειξε -την οποία η ίδια παραδέχεται ότι δεν ήξερε ότι έχει- η τρυφερότητα με την οποία μιλούσε για τα παιδιά της και τη νέα τους ζωή. Η ιστορία της δείχνει τόσο την αξία της ατομικής θέλησης, όσο και τη σημασία του να υπάρχει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο που να σου δίνει τη δυνατότητα να κάνεις μια νέα αρχή, σε νέες βάσεις, μακριά από συμπεριφορές που θέτουν την ίδια σου τη ζωή σε κίνδυνο, στο ίδιο σου το σπίτι. Η μαρτυρία της με συγκλόνισε».

Μαρία Γιαννιού: «Κάθε εποχή που ζούμε, είναι μια εποχή αλλαγών. Το ζήτημα δεν είναι αν υπάρχει αλλαγή, αλλά σε τι βαθμό εκφράζεται. Θεωρώ ότι στην Ελλάδα, σήμερα, έχουν μπει στον δημόσιο διάλογο ζητήματα που άλλοτε κρύβαμε, βολικά, κάτω από το χαλί. Και αυτό είναι μια σημαντική αλλαγή πορείας, ως προς την αντιμετώπιση των έμφυλων ανισοτήτων.

Θα ακούσουμε τη λέξη γυναικοκτονία και όχι έγκλημα πάθους. Θα μιλήσουμε για το μισθολογικό χάσμα ή για την τρομερή υποεκπροσπώπηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Είμαι πεπεισμένη ότι δεν πρόκειται για μιντιακό πυροτέχνημα και ότι είναι στο χέρι μας, ως γυναίκες και ως ενεργά μέλη της κοινωνίας των πολιτών, να πηγαίνουμε τον διάλογο ένα βήμα πιο πέρα τη φορά».

Μαριάννα Σκυλακάκη: «Η λέξη επικίνδυνη δεν λέει τίποτα από μόνη της. Έχει σημασία να ορίσουμε απέναντι σε τι είμαστε επικίνδυνες ή επικίνδυνοι. Απέναντι στη συστημική αδικία και ανισότητα, την ατιμωρησία, την ασυδοσία, όπου κι αν τη συναντούμε, οφείλουμε όλες και όλοι να είμαστε επικίνδυνες και επικίνδυνοι.

Οι κοινωνίες δεν αλλάζουν με ευχολόγια αλλά με σκληρή προσπάθεια, συζήτηση, ζυμώσεις, που μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε άβολα ή σε κάποιους να μοιάζουμε ενοχλητικές ή ενοχλητικοί. Δεν είναι όμως αυτό το τίμημα μικρό προκειμένου να πετύχουμε ουσιαστική έμφυλη ισότητα; Το επίθετο επικίνδυνη ανέκαθεν αποτέλεσε για εμάς κι ένα κλείσιμο ματιού απέναντι σε όσους θεωρούν ή θεώρησαν στη διάρκεια της ιστορίας τις γυναίκες που θέλουν κάτι εκτός του πλαισίου που ορίζει σε κάθε εποχή η κοινωνία μας επικίνδυνες. Είμαστε άραγε εμείς επικίνδυνες ή το ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο, ακόμα σε έναν βαθμό, ζούμε;».

 Επικίνδυνες

Λίγα λόγια για τους οργανισμούς αθηΝΕΑ, Women Act, Women on Top

Η αθηΝΕΑ είναι ένας οργανισμός New Media που αφουγκράζεται το σήμερα με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον. Ενημερώνει τους συνδρομητές της για τα νέα που αφορούν την πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισμό και τη βιωσιμότητα, με γνώμονα τη ροή των εξελίξεων, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες της νέας εποχής που ανατέλλει για την επικοινωνία, την ενημέρωση και την κοινωνία.

Η Women Act διεκδικεί το δικαίωμα των γυναικών στις ίσες ευκαιρίες. Σκοπός της οργάνωσης είναι η ενδυνάμωση των γυναικών έτσι ώστε να αναπτύξουν πλήρως τις κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές και επιχειρηματικές δυνατότητές τους. Υποστηρίζει γυναίκες από όλους τους επαγγελματικούς χώρους και όλα τα κοινωνικά στρώματα ανεξαρτήτως ηλικίας να διεκδικήσουν θέσεις ευθύνης και ηγεσίας στη δημόσια σφαίρα.

Το Women On Top είναι ένας οργανισμός με στόχο την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία. Ιδρύθηκε το 2012 και από τότε έχει δημιουργήσει και παρακολουθήσει πάνω από 980 συνεργασίες mentoring προς όφελος άνεργων γυναικών, γυναικών που θέλουν να αλλάξουν επαγγελματική κατεύθυνση ή που θέλουν να εξελιχθούν μέσα σε ανδροκρατούμενα επαγγέλματα και γυναικών που θέλουν να επιχειρήσουν.

Οι «Επικίνδυνες» κάθε Κυριακή στις 21:00 στην ΕΡΤ2

Δείτε τα προηγούμενα επεισόδια στο ERTFLIX  

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.