H μπαλάντα των πολυκατοικιών- Μέσα στην έκθεση «Πολυκατοικία» με τους επιμελητές της, Νίκο Βατόπουλο και Ίριδα Κρητικού

Σιωπηλές μπαλάντες των πολυκατοικιών – Πάνος Κατσιμίχας

Μεγάλωσα σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, την Πάτρα μια πόλη που δεν διαφέρει αρχιτεκτονικά από τα υπόλοιπα αστικά κέντρα της χώρας μας. Επικρατέστερος αρχιτεκτονικός-αστικός ρυθμός, εκείνος της πολυκατοικίας. Εξαίρεση μερικά συνεχώς μειούμενα νεοκλασικά κτίρια αλλοτινής εποχής με την εικόνα τους να ξεφτίζει στο οπτικό μας τοπίο. Στο διαμέρισμα της γιαγιάς στον 3ο όροφο της πολυκατοικίας στη Ζαΐμη, γωνία με Ρήγα Φεραίου θα περάσω μεγάλο μέρος από τα παιδικά μου χρόνια έχοντας στην καρδιά μου το μικρό της μπαλκόνι με πλάτος όχι περισσότερο από ένα μέτρο. Όμως εκεί υπήρχε ένας μικρός παράδεισος με τις γύρω πολυκατοικίες περιμετρικά να δημιουργούν ένα κενό ακάλυπτο μεταξύ τους γεμάτο δέντρα και αυτοφυή φυτά. Ένας μικρός παράδεισος για πουλιά και ανθρώπους. Πόση τύχη αλήθεια…

Ένα ζεστό συναίσθημα αμέσως με πλημμυρίζει καθώς εισέρχομαι στο ισόγειο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης για την έκθεση «Πολυκατοικία». Το ραντεβού μας με τους επιμελητές της, τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Νίκο Βατόπουλο και την εικαστικό Ίριδα Κρητικού έχει ορισθεί από καιρό και περιμένοντάς τους για λίγο αποφασίζω να περιπλανηθώ μέσα στη γλυκιά σιωπή του πρωινού. Κουβαλώντας τους ήχους της πόλης που μόλις άφησα πίσω μου, βρίσκομαι ανάμεσα σε μαύρους τοίχους, με τα τολμηρά, «φωτεινά εικαστικά παράθυρα» να τροφοδοτούν διαρκώς σκέψεις και συναισθήματα μέσα μου.

Από το μεγάλο, το πελώριο, το ευρύ, περιπλανιόμαστε στο αστικό τοπίο, που ο Νίκος Βατόπουλος και η Ίρις Κρητικού έχουν στήσει με μεγάλη δεξιοτεχνία και αριστοτεχνική λεπτομέρεια με μεγάλη σκέψη και φροντίδα. Από την άιθουσα «Κέννεντι», προς την αίθουσα «Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας». Από τις αχανείς, επαναλαμβανόμενες ταράτσες, με τις διακοσμητικές κεραίες και τα πιάτα δορυφορικής τηλεόρασης, μοτίβο του αστικού ουρανού μας, τους εξωτερικούς κάθετους όγκους με τα μικρά τους παράθυρα σε σχήμα σταυρολέξου, όπως στο εικαστικό έργο του Βασίλη Καρακατσάνη (Διακριτή Περιοχή Νο5), και του Αλέκου Φασιανού αλλά και στις φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου και του Γιάννη Καλύβα. Σιγά σιγά μεταφερόμαστε στο εσωτερικό τους, στην καρδιά τους, μια ιδιωτική πρόσκληση, ξεκινώντας από τις σκάλες των ισογείων των πολυκατοικιών, τους κοινόχρηστους χώρους, εξαίρετα τα παραδείγματα φωτογραφιών του Ηλία Τσαουσάκη, για να φθάσουμε τελικά στα εσωτερικά των σπιτιών, πίσω από τις κλειδαρότρυπες, στα έγκατα των διαμερισμάτων, και να αγγίξουμε τελικά το ατομικό, το βαθιά προσωπικό.

Η έκθεση «Πολυκατοικία» αποτελεί ένα εικαστικό, τολμηρό εγχείρημα, μια δημιουργική απόπειρα να προσεγγιστεί ο όρος πολυκατοικία. Ζωγραφική, εγκαταστάσεις, βίντεο και φωτογραφία συνδιαλέγονται με τεκμήρια, μακέτες, αναμνηστικές σημειώσεις και άλλο αρχειακό υλικό, βρίσκουν έναν κοινό τόπο για να αρθρώσουν το αφήγημά τους για την εμπειρία της κατοίκησης στα κέντρα των ελληνικών πόλεων, την κουλτούρα της συμβίωσης σε κατοικίες πολλών διαμερισμάτων, σε πολυκατοικίες. Ένας όρος που σε λίγο θα τα «εκατοστίσει», άρρηκτα συνδεδεμένος με την αστική ζωή στη χώρα μας, στραπατσαρισμένος και ρυτιδιασμένος, φορτωμένος με όλα τα κακά σχεδόν της μοίρας των Ελλήνων, κρατάει πάντα κάτι κρυφά όμορφο. Οικοδομικά τετράγωνα στοιβαγμένα το ένα δίπλα στο άλλο, ασφυκτικά κάθετα κτίρια, μπαλκόνια που θυμίζουν κελιά φυλακών, έτοιμα να ρουφήξουν την ελευθερία σου. Μα και η πραγματικότητά μας, η ίδια η ζωή μας:

«Η κουλτούρα της αστικής διαβίωσης έχει πλέον περάσει σε μια μυθολόγηση της πόλης», μου αναφέρει στην συνάντησή μας ο Νίκος Βατόπουλος.

«Η αναζήτηση της ομορφιάς ακόμα και αν κάποια κομμάτια της έχουν καταργηθεί είναι μια συμφιλίωση με την πόλη σου. Πολλοί είναι αυτοί που βγαίνουν από την έκθεση και νιώθουν ενθουσιασμένοι που ανήκουν σε αυτό τον αστικό ιστό και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό», προσθέτει η Ίρις Κρητικού. Οι θεατές βγαίνουν από την πόλη και εισέρχονται σε μια έκθεση που επικρατεί η απόλυτη σιωπή. Κατευναστικά, σχεδόν θεραπευτικά. 

Η αφετηρία και το συναίσθημα

Η ιδέα και η πρόταση ήταν του Νίκου Βατόπουλου πολύ πριν την έξαρση της πανδημίας, για αρκετό καιρό όμως θα παγώσει μέχρι τελικά να επικυρωθεί επίσημα πριν από μερικούς μήνες. «Τι σημαίνει ο όρος πολυκατοικία τη σημερινή εποχή, ένας όρος που μετά από τόσα χρόνια μοιάζει να είναι βίωμα των ανθρώπων, μια ιστορία κοινή, μια μήτρα αφηγήσεων;», είναι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα που είχε στο μυαλό του ο Νίκος Βατόπουλος από τη μία πλευρά, ενώ από την άλλη, η ιδιαιτερότητα της πόλης μας στη σύγχρονη πλέον εποχή που αίρει νέες συζητήσεις και θέματα αναφορικά με τις πόλεις: πώς τις καταλαβαίνουμε και πού πάνε οι πόλεις διεθνώς, έθεσαν τις βάσεις για την αναζήτηση ενός εκθεσιακού ευρήματος που θα υμνήσει τις πολλαπλές πτυχές, τις σχέσεις μας με το αστικό τσιμεντένιο τοπίο, το οποίο και είναι ο πρωταγωνιστής πια σχεδόν έναν αιώνα στη ζωή μας.

Η τολμηρή ιδέα της διαρκούς διασταύρωσης και συνύπαρξης εικαστικών έργων και φωτογραφίας, ήταν ευφυής, κρίνοντας όχι μόνο από προσωπική ματιά αλλά και εκ του αποτελέσματος, καθώς η έκθεση έχει τεράστια απήχηση και παρατείνεται. Ο Νίκος Βατόπουλος έχει αναλάβει τη φωτογραφική αποτύπωση του παρόντος ενώ η Ίρις Κρητικού φέρνει τους υπόλοιπους εικαστικούς σε μια αριστουργηματική συνεύρεση. Γιατί η έκθεση αυτή αφορά την πολυκατοικία θεματικά αλλά και αναφορικά με τα μέσα που έχουν επιλεγεί:

«Βλέπουμε τη συγκατοίκηση πολλών διαφορετικών μέσων», επισημαίνει ο Νίκος Βατόπουλος.

«Η χαρά μου ήταν τεράστια όταν ο Νίκος Βατόπουλος θα μου κάνει αυτή την πρόταση. Άλλωστε η φιλία μας είναι σημαντική και συνεχώς ανανεούμενη. Περάσαμε πολύ καλά μαζί γιατί έχουμε πολλές κοινές θέσεις απέναντι στο δημόσιο και το ιδιωτικό. Μάλιστα ξεπέρασε τις προσδοκίες μου αυτό το αποτέλεσμα. Καθημερινά βλέποντας την έκθεση και πόσο αποδεκτή γίνεται και από τον κόσμο, ανακαλύπτουμε και εμείς συνεχώς πράγματα που ενδεχομένως δεν είχαμε απολύτως συνειδητοποιήσει αρχικά τη δυναμική τους», μοιράζεται στο ελc η Ίρις Κρητικού.

Διάλογος φωτογραφικών και εικαστικών έργων

Σε αυτή την έκθεση όλα συνομιλούν μεταξύ τους, όλα συνδιαλέγονται σε ένα κοινό σχεδόν πεπρωμένο. Από τους επιμελητές που με φροντίδα συνέλεξαν και δημιούργησαν ένα νέο αφήγημα με τα έργα, μέχρι τα ίδια τα έργα που σε ένα συνεχή διάλογο, αλληλοσυμπληρώνονται άλλοτε απεικονίζοντας μια νέα πλοκή και άλλοτε «σαν το ένα να ζητούσε το άλλο», αναφέρει η Ίρις Κρητικού και δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο. «Προσπάθειά μας ήταν να δημιουργήσουμε δεσμίδες, υποενότητες, ώστε με έναν τρόπο να μπορείς να δεις πώς το κλικ του φωτογράφου έχει με έναν τρόπο το κλικ και του ζωγράφου ή του υφαντουργός, ο οποίος και το διατυπώνει απλώς με έναν άλλον τρόπο», συνεχίζει.

Στη φωτογραφική ενότητα βλέπουμε φωτογραφίες του παρόντος, με εξαίρεση φυσικά το αρχειακό υλικό. Τα φωτογραφικά έργα μπορεί να πει κανείς ότι χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Οι επαγγελματίες φωτογράφοι με το αυτόνομο έργο τους που κάνουν και αστικό τοπίο, υπάρχουν οι θεωρητικοί της αρχιτεκτονικής που προσεγγίζουν την πόλη σαν εργαλείο και φυσικά οι περιπλανώμενοι φωτογράφοι της Αθήνας με τις σκηνές δρόμου, με εικόνες γεμάτες συναίσθημα. «Μια φωτογραφική βεντάλια που έρχεται και κουμπώνει στο εικαστικό τοπίο», συμπληρώνει ο Νίκος Βατόπουλος.

Τα υπόλοιπα εικαστικά έργα, προέρχονται και από παλαιότερους εικαστικούς καλλιτέχνες που είτε η Ίρις Κρητικού είχε συναντήσει στο παρελθόν και τα επανέφερε τώρα στη μνήμη, είτε προέρχονται από καλλιτέχνες που έχουν συστηματικά δουλέψει με αυτή την ιδέα. Δεν έχει γίνει καμία ανάθεση νέου έργου.

Ο ιστός τη αφήγησης έχει γίνει από εικαστικούς, ζωγράφους που κατεξοχήν έχουν ασχοληθεί με το αστικό τοπίο:

«Τα εικαστικά εμπεριέχουν από συμμετοχές που δεν θα μπορούσα να φανταστώ το θέμα “Πολυκατοικία” χωρίς αυτές, όπως για παράδειγμα ο Βουρλούμης, ο Μπαχαριάν ή ο Μπότσογλου με τα ωραία του εσωτερικά διαμερίσματα και εμπεριέχουν και επιλογές πιο αναπάντεχες όπως το υφαντό έργο της Ιωάννας Τερλίδου, ή το έργο της Δήμητρας Κωνσταντινίδη που είναι και η νεαρότερη συμμετέχουσά μας σε αυτή την έκθεση με όλες τις κεντητικές διαδρομές της από τη Σχολή ως το σπίτι της.

Είναι και έργα εκλεκτά από συλλέκτες που δανειστήκαμε όπως του Κώστα Παπανικολάου, ένα έργο περισσότερο συναισθηματικό παρά αρχιτεκτονικό, το σατιρικό έργο του Γιώργου Ρόρρη από ιδιωτική συλλογή αλλά και η θαυμάσια, ευτυχής παρουσία εδώ, ο Ζογγολόπουλος που έχει καταπιαστεί με όλα σχεδόν με έναν τρόπο οργανικό, κι εδώ έχουμε τις εμβληματικές του καμινάδες, που υπογραμμίζει και πόσο σημαντικός ζωγράφος ήταν, αλλά και των εικαστικών έργων του αρχιτέκτονα Αριστείδη Ρωμανού που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, ο οποίος παράλληλα με το αρχιτεκτονικό του έργο έφτιαχνε αυτές τις υπέροχες βαλίτσες του με τα εσωτερικά, τους μικρόκοσμους».

Παρακολουθώ ένα σχολείο με έφηβους που μόλις έχει φθάσει και κάνει περιήγηση στην έκθεση. Μια παρέα, σκυμμένοι τους όλοι επεξεργάζονται τα εσωτερικά από τις «αρχιτεκτονικές βαλίτσες» του Ρωμανού, τα μεγάλα σπιρτόκουτα. Πλησιάζω και τους ακούω να στήνουν διαλόγους ανάμεσα στους κατοίκους. Απολαυστικό και συνάμα ανακουφιστικό και ελπιδοφόρο, αυτή η νέα γενιά να ρίχνει ένα διαφορετικό βλέμμα, να αγκαλιάζει, να αφομοιώνει και τελικά να βρίσκει τρόπους να ζωντανεύει κάτι που διαφορετικά θα ήταν νεκρό.

Το video της Βιργινίας Φιλιππούση, μιας νεαρής καλλιτέχνιδας, μετανάστριας από την Κωνσταντινούπολη που καταγράφει με εξαίσιο τρόπο της δικές της προσωπικές εντυπώσεις από την παιδική της ηλικία σε μια άλλη πόλη, «τα μάτια ενός νέου ανθρώπου την εποχή της ανοικοδόμησης από μια πόλη σε μια άλλη», επισημαίνουν οι επιμελητές, η πραγματική μακέτα της Μπλε Πολυκατοικίας από τον αρχιτέκτονα Κυριάκο Παναγιωτάκο (1902 – 1982) στη διασταύρωση των οδών Αραχώβης και Θεμιστοκλέους στην περιοχή των Εξαρχείων.

Συνεχίζω την περιδιάβαση και στέκομαι μπροστά σε ένα μοναδικό δίδυμο εικόνων, φωτογραφία και ακουαρέλα. Ένα εξαίρετο νουέτο εγγονής και παππού, του Ανδρέα και της Ειρήνης Βουρλούμη:

«Ο Βουρλούμης με χαμηλόφωνη κλίμακα,μικρής διάστασης είναι ο κατεξοχήν ζωγράφος του αστικού τοπίου και καταφέρνει με αυτή τη μελωδικότητα της ακουαρέλας του να αποτυπώσει με ποίηση τους ακάλυπτους, τις μπουγάδες. Και είναι πολύ ωραίο που έχουμε ένα ντουέτο συγκινητικό σε συνομιλία με την εγγονή του Ειρήνη Βουρλούμη που είναι μια καταπληκτική ζωγράφος», αναφέρει η Ίρις Κρητικού.

Συνομιλίες έργων ανάμεσα σε ανθρώπινες ιστορίες η ραχοκοκαλιά της έκθεσης με φόντο την τσιμεντούπολη, και τις πολυκατοικίες της με την ασχήμια τους να ξεπροβάλλουν σαν μικρά κομψοτεχνήματα ρομαντισμού και νοσταλγίας άλλων εποχών. Η πολυκατοικία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, γεννήθηκε από το διάταγμα του 1929 περί οριζοντίου δομήσεως αλλά μεταπολεμικά συνδέθηκε με την αστυφιλία και την αντιπαροχή και σήμερα αναζητά νέες αναγνώσεις, νέους προβληματισμούς και γιατί όχι μία νέα προοπτική.

Η ασχήμια, η αισθητική βαρβαρότητα της πόλης δεν εξαφανίζεται. Άλλωστε πρόθεση εδώ δεν είναι να πεισθείς για κάτι που μόνος δεν έχεις αντιληφθεί, η επιβολή γνώμης εδώ είναι άγνωστη. Όμως εδώ αμέσως νιώθεις να συμφιλιώνεσαι, να γαληνεύεις, να ξαναβλέπεις αυτά που σου έχουν διαφύγει, αυτά που έχεις προσπεράσει, αυτά που σωστά δεν ζύγισες. Εδώ το σπίτι σου, εδώ και η καρδιά σου. Η αναζήτηση της ομορφιάς ακόμα και αν κομμάτια της έχουν χαθεί, μοιάζει με συμφιλίωση με την πόλη:

«Ο κόσμος, πέραν του ότι στενοχωριόμαστε για ό,τι δεν υπάρχει πια, βλέπω να χαίρεται με αυτό που υπάρχει ακόμη», συμπληρώνει η Ίρις Κρητικού.

Οι συνομιλίες εντοπίζονται στο περιεχόμενο αλλά και σε ένα κρυφό παιχνίδι που μόνο μια έξοχη επιμέλεια θα μπορούσε να διασφαλίσει: «Ο Δεκαπενταύγουστος στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας», μια βραδινή φωτογραφία του Βαγγέλη Πουλή, μια εικόνα γνώριμη στο κέντρο της πόλης, μοναξιά και συμφιλίωση, μια εικόνα αισιόδοξη πίσω από ένα μπαλκόνι, σε συνομιλία με τον πίνακα του Στέλιου Πετρουλάκη «Στη βεράντα».

Στην πρώτη αίθουσα εντυπωσιάζει το μεγάλης κλίμακας έργο του Χρόνη Μπότσογλου «Το παλιό ατελιέ», με μια παραστατική αποτύπωση του εσωτερικού της κουζίνας, ενός παλιού ατελιέ, ο χρόνος παγώνει. Το ίδιο και η ματιά. Δίχως συναισθηματισμούς. Και το πέρασμα στη δεύτερη αίθουσα αμέσως σε ξαφνιάζει. «Η Ελένη τη νύχτα» σε υποδέχεται σχεδόν κατανυκτικά. «Η Ελένη τη νύχτα» μέσα στο δικό της ατελιέ, ένα έργο του Γιώργου Ρόρρη, κουβαλάει μυστικά, αινίγματα, ερωτήματα, σιωπές και ματαιώσεις. Μαζί της όμως η πόλη απλώνεται σιωπηλά, συνωμοτικά, μπαίνει από το ανοιχτό παράθυρο και της κρατάει συντροφιά. Αριστερά και δεξιά της, τόσο μέσα στον πίνακα όσο και έξω από αυτόν, φωτεινά παράθυρα, ζωγραφικής και φωτογραφίας, κάθετοι όγκοι, θερινά σινεμά, ίσως και μια μυρωδιά από αγιόκλημα. Ένα ταξίδι νοερό…:

«Μοιάζουν σαν να αναπαραγάγουν, σαν να απηχούν το παράθυρο του μεγάλου έργου. Με αυτό τον τρόπο, βλέπουμε συνεχώς τα παράθυρα του βλέμματος», αναφέρει η Ίρις Κρητικού.

Κάποια από τα έργα δημιουργήθηκαν μέσα στον εγκλεισμό και το βλέμμα τους έχει ένα διαφορετικό πρόσημο που αμέσως το νιώθεις δυνατό. Κάποιοι περπάτησαν και φωτογράφισαν την πόλη μέσα στη βαθιά της ερημιά, την απομόνωση, τη μοναξιά, μέσα στη σιωπή:

«Υπήρχε μια διαστολή του χρόνου για να αντιληφθείς μικρές λεπτομέρειες πολύ κοντινές σου μέσα στην πόλη που ίσως κάποιες φορές προσπερνάς», παρατηρεί η Ίρις Κρητικού.

Ο απόηχος και η συνέχεια

Πρόκειται για μια έκθεση που μας αφορά όλους και όλες. Και όπως έχουν δείξει μέχρι σήμερα οι αντιδράσεις του κόσμου αλλά και ο αριθμός των επισκεπτών, η Πολυκατοικία, ο τόπος κατοικίας μας, η άσχημη ή όμορφη φωλιά μας, αυτή η μήτρα της ιστορίας μας, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος μας, μας συγκινεί, μας νοιάζει.

«Είναι σημαντικό να τα συνειδητοποιήσουμε όλα αυτά, να τα επισημάνουμε, να τα αγαπήσουμε, να τα κατακτήσουμε, να τα προφυλάξουμε. Είναι δικά μας. Με ό,τι έχει σαρωθεί, υπάρχουν ακόμα νησιά στην πόλη που είναι δικά μας, είναι πολλά και μπορούμε να τα διασώσουμε. Είναι στο χέρι μας».
Αυτή η ανασκαφή εικαστικών έργων, φωτογραφιών, ιστοριών είχε τεράστια απήχηση για αυτό και φαίνεται πως θα συνεχιστεί με ποικίλους τρόπους που ακόμα βρίσκονται εν τη γενέσει τους. Αποφασίσαμε όλοι μαζί να το συνεχίσουμε με έναν άλλο τρόπο. Το ζητάει η ίδια η έκθεση. Διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια μεγάλη ανάγκη, από ένα πολυσυλλεκτικό κοινό να εκτεθούν σε άλλες προσεγγίσεις και άλλες αναγνώσεις σε κάτι που είναι πολύ οικείο και ευανάγνωστο», αναφέρει ο Νίκος Βατόπουλος.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, ξεναγήσεις, ομιλίες και εκπαιδευτικά προγράμματα εμπλουτίζουν το περιεχόμενο και ενισχύουν ακόμα περισσότερο τον διάλογο. Στις 13 Φεβρουαρίου θα γίνει μια καταληκτική εκδήλωση που θα φιλοξενηθεί στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, μια αποτίμηση της έκθεσης με τους επιμελητές και τον Παναγή Παναγιωτόπουλο (Aναπληρωτής καθηγητής, Διευθυντής του Τομέα Κοινωνικής Θεωρίας και Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ) σε μια συζήτηση με τους ομιλητές να επιχειρούν να διερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο στεκόμαστε απέναντι στην πόλη που κληρονομήσαμε. 

«Έχουμε πολύ έντονο ενδιαφέρον από το κοινό και κυρίως από τους νέους που αν και δεν θα περίμενε κανείς να ενδιαφέρονται τόσο για την Πολυκατοικία, το οποίο και κάτι δείχνει. Αν και δύσκολο να το εξηγήσεις φαντάζομαι ότι μετά τον εγκλεισμό, αρχίζει ο κόσμος να προσπαθεί να βρει το κέντρο του, τη βάση του. Να καταλάβει τη σχέση με τη “φυλακή” του ή να καταλάβει τι είναι αυτό που έβλεπε από το παράθυρο ή το μπαλκόνι του. Και εμείς εδώ ενδιαφερόμαστε πολύ μέσα από τις δράσεις μας για την αναζήτηση ταυτότητας. Οι παλαιότερες γενιές ενδιαφέρονται να κατανοήσουν πώς και γιατί διαμορφώθηκε αυτό το αστικό τοπίο γύρω μας, στους δε νέους να εξηγήσουν αυτό που έζησαν και τι είναι αυτό που είδαν κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού», σχολιάζει με τη σειρά του ο Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, Λεωνίδας-Φοίβος Κόσκος.

Τα επόμενα σχέδια 

«Τα σχέδια της Ελληνοαμερικάνικης Ένωσης για το επόμενο διάστημα είναι πολλά και κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με αυτή της αναζήτησης ταυτότητας. Ένα από αυτά αφορά μια έκθεση αφιερωμένη στη Νεάπολη Αθηνών, που θα γίνει τον Δεκέμβριο:

«Η Νεάπολη είναι η γειτονιά μας. Υπήρξε το Πνευματικό κέντρο της Αθήνας, η ενδοχώρα της Αθηναϊκής Τριλογίας της Οδού Πανεπιστημίου και στην επταετία 1960-1967, υπήρξε ο χώρος όπου συμπυκνώθηκε μια προδιάθεση, τουλάχιστον του Αθηναϊκού κοινού να φέρει αλλαγές στο πολιτικό, θεσμικό περιβάλλον και στην πολιτισμική κατεύθυνση της χώρας. Αυτή η συμπυκνωμένη ενέργεια ήταν που προκάλεσε την αντίδραση ορισμένων δυνάμεων, όπως οι δικτάτορες που ήρθαν και μας έφεραν τη “χαμένη άνοιξη”. Στο κέντρο της Νεάπολης ήταν και παραμένει το κτίριο της Ένωσης ανάμεσα στους λοιπούς άξονες που ήταν η Σχολή Δοξιάδη και το Ελληνογαλλικό Ινστιτούτο. Αυτή θα είναι και η επόμενη έκθεσή μας, όπου θέλουμε να δείξουμε, όχι μόνο ως κτίριο ως τοπόσημο αλλά και ως οργανισμό που βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της περιοχής που συνέβαλε στην εξέλιξη αυτού του τόπου», μας ενημερώνει ο Λεωνίδας-Φοίβος Κόσκος.

Άφησα πίσω μου την έκθεση και βγήκα πάλι στον αθηναϊκό ουρανό. Κατηφόρισα τη Σκουφά με κατεύθυνση τα Εξάρχεια, έφθασα στην Πατησίων, προχώρησα προς την Πλατεία Βικτωρίας αναζητώντας μερικά χαμένα κομμάτια του παρελθόντος. Σήκωσα το κεφάλι ψηλά. Ένας κυκλωτικός ιστός από κτίρια, άσπρα, γκρι, στο χρώμα της ώχρας ακόμα και πράσινα, μπαλκόνια με κάγκελα που φωτίζονται από τα χρώματα των λουλουδιών, πλαστικές καρέκλες, πάνω τους: να ο κύριος Γιώργος διαβάζει την εφημερίδα του, το μικρό ποδήλατο που ο Μάρκος μαθαίνει ισορροπία, η απλώστρα με τα ρούχα της Σοφίας για την αυριανή πρώτη ημέρα στο γραφείο, οι ταΐστρες των πουλιών, μια σιδερώστρα, μερικά ράφια με τα κρεμμύδια για το φαγητό, η ολάνθιστη μωβ βουκαμβίλια. Μαρτυρίες ζωής. Τις ακούς; Πρόσεξε λίγο καλύτερα, σκύψε λίγο προς αυτές, ίσως τις ακούσεις. Είναι οι μπαλάντες των πολυκατοικιών…

–

Info έκθεσης:

Πολυκατοικία | Ελληνοαμερικανική Ένωση