Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε την Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ να επιστρέψει στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία μία από τις πολυτιμότερες θρησκευτικές εικόνες της χώρας, την Αγία Τριάδα του Αντρέι Ρουμπλιόφ, του 15ου αιώνα.
Η εικόνα απεικονίζει τρεις αγγέλους να επισκέπτονται τον Προφήτη Αβραάμ στη βελανιδιά της Μάμρε, όπως περιγράφεται στο βιβλίο της Γένεσης. Η εικόνα θεωρείται ως μία από τις σπουδαιότερες οπτικές αναπαραστάσεις της τριαδικής ενότητας και φυλασσόταν στο μοναστήρι μέχρι που την πήρε το σοβιετικό κράτος.
Η Αγία Τριάδα, θα εκτεθεί σε καθεδρικό ναό της Μόσχας για έναν χρόνο πριν εγκατασταθεί στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας της Λαύρας του Σεργίου, σύμφωνα με τους μακροχρόνιους στόχους του πατριαρχείου να καταστήσει τα θρησκευτικά έργα τέχνης ευρύτερα προσιτά. Οι εκκλησιαστικοί ηγέτες έχουν υποστηρίξει ότι η δημόσια έκθεση των συμβόλων θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις προσευχές των πιστών σε μια εποχή εθνικής αστάθειας.
Το έργο του Ρουμπλιόφ ανατέθηκε προς τιμήν του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ της Λαύρας της Αγίας Τριάδας του Αγίου Σεργίου, έξω από τη Μόσχα, και ήταν σχεδόν εντελώς καλυμμένο με ένα μεταλλικό κάλυμμα που ονομάζεται ρίζα μέχρι το 1904 με εντολή του Ιβάν του Τρομερού.
Το διάταγμα έρχεται μια εβδομάδα μετά τη συμφωνία του Μουσείου Ερμιτάζ, επίσης στην Αγία Πετρούπολη, να επιστρέψει στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία την ασημένια σαρκοφάγο του Αγίου Αλεξάντερ Νιέφσκι, του πρίγκιπα του 13ου αιώνα που νίκησε Σουηδούς και Γερμανούς εισβολείς – και έγινε μια θρυλική φιγούρα στη στρατιωτική παράδοση της Ρωσίας για την αποτροπή της δυτικής κατάκτησης.
Η εκκλησία και το Κρεμλίνο επιμένουν ότι οι κινήσεις αυτές συνάδουν με την προσεκτικά διαμορφωμένη εικόνα θρησκευτικής ευσέβειας που ο Πούτιν προσπαθεί εδώ και χρόνια να ευθυγραμμίσει με τις πολιτικές και στρατιωτικές φιλοδοξίες του.
Αλλά αναλυτές και γνώστες βλέπουν μια άμεση σύνδεση με την αυξανόμενη πίεση που ασκείται στο καθεστώς του μετά τη ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι. Η κίνηση έχει επικριθεί ως ένα τέχνασμα του Πούτιν για να διατηρήσει την υποστήριξη του θρησκευτικού σώματος με μεγάλη επιρροή για την παρατεταμένη εισβολή του στην Ουκρανία, με τον Economist να σχολιάζει:
«Το Κρεμλίνο επιστρατεύει μια πολύ αγαπημένη εικόνα για πολεμική προπαγάνδα».
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει προηγουμένως επιδείξει την υποστήριξή της στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας -που έχει υποστεί τουλάχιστον 100.000 απώλειες, σύμφωνα με το Υπουργείο Ασφαλείας των ΗΠΑ- ευλογώντας τους Ρώσους στρατιώτες και υποσχόμενη δόξα στον ουρανό για όσους σκοτώθηκαν στο καθήκον.
Ωστόσο, αυτή η απόφαση έχει αναστατώσει την κοινότητα των ιστορικών τέχνης καθώς εμπειρογνώμονες τέχνης παγκοσμίως προειδοποιούν ότι το τεχνούργημα είναι πολύ εύθραυστο για να ταξιδέψει:
«Όλοι οι επαγγελματίες αναστηλωτές λένε ομόφωνα ότι η κατάσταση της πλάκας της Αγίας Τριάδας είναι τέτοια που οποιαδήποτε μετακίνησή της, ακόμη και για μικρή απόσταση, είναι γεμάτη κινδύνους και η εικόνα μπορεί απλώς να καταστραφεί», δήλωσε στο Insider ο ιστορικός τέχνης Alexei Lidov.
