Η Ηρώ Μπέζου παρουσιάζει το πρώτο της θεατρικό έργο, με τίτλο «Οι ναυαγοί», σε σκηνοθεσία δικής της και του Γιάννη Παπαδόπουλου. Στο σκηνοθετικό σημείωμα υπογραμμίζει «Γράφουμε ένα έργο για τα λόγια, που δεν αρκούν, κι όμως μόνο τα λόγια έχουμε. Λέξεις πάνω σε χαρτί, λέξεις στον αέρα. Τρεις άνθρωποι-άλλωστε πάντα τρεις είναι οι άνθρωποι-παλεύουν να κοιταχτούν, να αγαπήσουν, να “βγουν στη ζωή”. Η μοναξιά τους είναι η γέφυρα που τους ενώνει. Τι άλλο; Ένα παιχνίδι με χαρτιά, ένα ποτήρι κρασί. Μια παιδική ζωγραφιά.»
Πρωταγωνιστές του έργου ο Φιλόσοφος (Γιάννος Περλέγκας), η κόρη του (Σοφία Κόκκαλη) και ο νεαρός δημοσιογράφος και πρώην μαθητής του Φιλόσοφου (Μιχάλης Τιτόπουλος).
Ο Γιάννος Περλέγκας μιλά για τους «Ναυαγούς», τον ίλιγγο της έκθεσης και την ανάγκη του να αισθάνεται ολοένα και περισσότερο ευάλωτος.
Η συνάντησή μας με το κοινό έχει πολλά από τα στοιχεία που έχει ένα ραντεβού. Όμως το θέατρο έχει την εξής δυσκολία: έχεις την ευθύνη να παρουσιάσεις ό,τι έχεις ετοιμάσει αλλά ταυτοχρόνως να μην βάλεις «τα καλά σου»˙ εννοώ ότι πρέπει να εκτεθείς πολύ, το λέω γιατί ισχύει πολύ και για το συγκεκριμένο έργο της Ηρώς. Αυτός ο ίλιγγος της έκθεσης μας έλειψε όσο προετοιμάζαμε το έργο αλλά δεν μπορούσαμε, λόγω κλειστών θεάτρων, να το παρουσιάσουμε.
Είναι φοβερή αυτή η σιωπή πριν την έναρξη της παράστασης, είναι μια τρομερή υπόσχεση. Το κοινό πάντα ευελπιστεί να συγκινηθεί. Τα λίγα λεπτά πριν την έναρξη είναι γεμάτα προσδοκία. Αυτή η σιωπή της προσδοκίας, αν η παράσταση έχει το επικοινωνιακό χάρισμα, καλύπτεται.
Είμαστε ζωντανοί, κάνουμε λάθη, και όσοι είμαστε πάνω στη σκηνή και όσοι είναι κάτω. Είμαστε ανοιχτοί σε αυτά τα λάθη, σε αυτόν τον κίνδυνο και αυτό είναι το στοίχημα και το ενδιαφέρον του θεάτρου.
Το έργο της Ηρώς Μπέζου, «Οι ναυαγοί», είναι ένα πανέμορφο έργο. Η Ηρώ έχει το απίστευτο ταλέντο να γράψει ένα έργο με τόσο ζωντανούς, συμπαγείς και προφορικούς διαλόγους. Στο θέατρο είναι πολύ δύσκολη η προφορικότητα. Για μένα αυτό το έργο είναι μια αποκάλυψη.
Στους «Ναυαγούς» είμαι ο Φιλόσοφος, που είναι συγγραφέας και μπαμπάς. Είναι δύο ιδιότητες που συναντιούνται αλλά και που συγκρούονται. Τον πετυχαίνουμε σε μια φάση της ζωής του που τη συγγραφική και ακαδημαϊκή του ιδιότητα τις έχει εγκαταλείψει για χάρη της κόρης του, ώστε να μπορέσει μετά τον θάνατο της γυναίκας του, να ανταποκριθεί στον ρόλο του πατέρα. Ζει απομονωμένος μαζί με την κόρη του σε ένα σπίτι, αποφασισμένος και αναγκασμένος να εγκαταλείψει την επιθυμία του να είναι αυτός που ήταν. Προσπαθεί λοιπόν να μάθει την αγάπη με έναν τρόπο πιο απλό, πρακτικό και λιγότερο θεωρητικό. Ο ερχομός ενός παλιού του μαθητή που τον πλησιάζει για να του πάρει συνέντευξη και ερωτεύεται την κόρη του είναι ο καταλύτης του έργου.
Η συνάντηση των δύο νέων φέρνει τον έρωτα, ενώ στη συνάντηση των δύο αντρών παντρεύονται ο θαυμασμός, η απομυθοποίηση και η αποδοχή. Ειδικά για τον Φιλόσοφο η συνάντηση με τον πρώην μαθητή του επισημαίνει τι σημαίνει νεότητα, τι σημαίνει να έχεις επηρεάσει έναν άνθρωπο και πώς πρέπει να σεβαστείς ότι έχεις έναν συνομιλητή που κάποτε είχες επίδραση στη ζωή του. Μαθαίνει λοιπόν να αποδέχεται κάποια δύστροπα κομμάτια του εαυτού του που του δημιούργησαν πολλά προβλήματα στο παρελθόν αλλά και στο παρόν.
Η ουσιαστική συνάντηση έρχεται όταν εμπεδώσουν και οι δύο πλευρές ότι πρέπει να υπάρχει ισοτιμία και αυτό βέβαια προϋποθέτει εσωτερική σοφία. Έχει μια υπέροχη φράση, μεταξύ άλλων, το έργο που λέει ότι «Η επίθεση δεν είναι απαραίτητα σύγκρουση». Ο νεαρός πρέπει να επιτεθεί στον θαυμασμό του για να αντιμετωπίσει ισότιμα τον μεγαλύτερο και ο μεγαλύτερος πρέπει να επιτεθεί στον κυνισμό και στην παντογνωσία για να μπορέσει να βγει έξω από τα στεγανά του.
Ο Βασίλης Παπαβασιλείου, που μου έκανε το μεγάλο δώρο της συνεργασίας του, λέει ότι ο θαυμασμός απέναντι στον μύθο είναι παραλυτικός και δεν μπορεί να σε κάνει να χειραφετηθείς και να αποκτήσεις τη δική σου φωνή. Δεν είναι τυχαίο ότι παλαιότερα οι μαθητές διάλεγαν τους δασκάλους, όχι οι δάσκαλοι τους μαθητές. Από τη στιγμή που ο μαθητής διαλέγει τον δάσκαλο σημαίνει ότι κάπου συγκεκριμένα θέλει να φτάσει κι αυτή η σχέση πρέπει να είναι δημιουργική και βαθιά γιατί και οι δύο μαθαίνουν πολλά. Είναι όμως διαρκή ερωτήματα αυτά. Τι σημαίνει μαθητής και δάσκαλος, παλιός και νέος; «Οι ναυαγοί» είναι ένα μάθημα διαλόγου και βαθιάς ψυχανάλυσης.
Είμαστε στην εποχή των σκηνοθετών αλλά προσωπικά πιστεύω ότι ο ηθοποιός είναι ανώτερος του σκηνοθέτη. Ο ηθοποιός είναι η μαμή του συγγραφέα. Ο ηθοποιός είναι, κατά έναν τρόπο, ισότιμος με τον συγγραφέα. Όχι για να γίνει πιο έξυπνος, ούτε ως μέσο αυτοπροβολής αλλά ο ηθοποιός είναι υπεύθυνος να αναστήσει ή όχι τις λέξεις. Το κείμενο κείται, ο ηθοποιός το σηκώνει ή όχι. Είναι μεγάλη ευθύνη αλλά και μεγάλη χαρά. Για να μπορέσει να σου γίνει χαρά πρέπει να λύσεις πολλά πράγματα μέσα σου.
Έχουμε ξεχάσει ότι η ανθρωπότητα πάντα υπέφερε. Η Ιστορία είναι μια Ιστορία πόνων, κατά κύριο λόγο, κι αυτό δεν είναι πάντα κακό γιατί υπάρχει και η ανακούφιση από τον πόνο, όταν συναντιόμαστε. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να συνυπάρξουμε. Δυστυχώς όμως όλο αυτό που φτιάχνεται γίνεται όλο πιο ατομικό, όλο πιο περιχαρακωμένο.
Όσο μεγαλώνω καταλαβαίνω ότι ξέρω λιγότερα, θέλω να ξέρω λιγότερα. Θέλω να είμαι ευάλωτος. Δεν έχει νόημα αλλιώς κι αυτό αφορά και τη δουλειά μου και τη ζωή μου. Το να είσαι ευάλωτος σημαίνει ότι μπορείς να παρασυρθείς από μια άποψη, από μια παρόρμηση.
Η μετάδοση ενός μηνύματος δεν γίνεται μόνο μέσα από τη γνώση και την τεχνική αλλά και την ταπεινότητα. Η ταπεινότητα εμπεριέχει και τον καλώς εννοούμενο κίνδυνο του να λαβωθείς. Έχουμε ξεχάσει να λαβωνόμαστε ενώ πάντα λαβώνουμε. Με το να λαβωνόμαστε μένουμε ζωντανοί. Κάνω 21 χρόνια αυτή τη δουλειά και θέλω να λαβώνομαι όλο και περισσότερο, θέλω να ελπίζω ότι θα συνεχίσει να μου συμβαίνει και να έχω την ανάγκη να μου συμβαίνει. Αλλιώς είναι πολλές φορές που δεν βρίσκω τον λόγο να συνεχίσω να κάνω αυτή τη δουλειά. Είμαι πολύ του καθήκοντος και θέλω συνεχώς να βρίσκω τον λόγο να συνεχίζω τη δουλειά μου.
Από τον πολύ εαυτό πεθαίνουμε. Όχι από το ανάποδο.
