Σε συνέντευξή της στους New York Times το 2016, η βραβευμένη θεατρική συγγραφέας Λόρεν Γκάντερσον σχολίασε ότι πρόθεσή της στη συγγραφή του «Εγώ κι Εσύ» ήταν να δημιουργήσει ένα έργο με ένα τέλος που θα προκαλούσε «καθαρό σοκ και έκπληξη». Η ίδια εξήγησε: «Ήθελα να γράψω κάτι που θα σου κόψει την ανάσα και δεν θα μπορείς να το περιμένεις».
Οι περισσότερες από 20 θεατρικές παραστάσεις βασισμένες στο βιβλίο «Εγώ κι εσύ», μπορούν περίτρανα να επιβεβαιώσουν πως η Γκάντερσον πέτυχε τον στόχο της εξαιρετικά με αυτό το συγκλονιστικό έργο για δύο εφήβους που γνωρίζονται μεταξύ τους ενώ συνεργάζονται σε μια σχολική εργασία, αναλύοντας το έπος του Ουώλτ Ουίτμαν Leaves of Grass. Υπάρχει, μάλιστα, μια τεράστια ανατροπή στο τέλος, κάτι ανέλπιστο, κάτι που το κείμενο και η πλοκή ως εκείνη τη στιγμή δεν σε έχουν πάει, που είναι σχεδόν αδύνατο να μην προκαλέσει έκπληξη, βαθιά συγκίνηση. Ξεκίνησα να το διαβάζω με μια μικρή επιφύλαξη. Τα θεατρικά έργα δεν είναι στη λίστα των αγαπημένων μου. Το διάβασα και μπορώ να επιβεβαιώσω πως πρόκειται για ό,τι πιο αληθινό, ειλικρινές, βαθυστόχαστο, αιχμηρό, αστείο και τραγικό βιβλίο μαζί.
«Το ερώτημα, ω εαυτέ μου! Τόσο λυπητερό, επανέρχεται—Τι το καλό μέσα σε αυτά, ω εαυτέ μου, ω ζωή;
Απάντηση.
«Ότι είσαι εδώ—ότι ζωή υπάρχει, και ταυτότητα.
Ότι το παντοδύναμο παιχνίδι συνεχίζεται, και συ μπορείς να συνεισφέρεις μια στροφή.» Ουώλτ Ουίτμαν
Το έργο διαδραματίζεται στο ακατάστατο υπνοδωμάτιο – «όχι πολύ κοριτσίστικο», κατά την εκτίμηση του Άντονι – όπου η Κάρολαϊν μοιάζει να είναι λίγο πολύ φυλακισμένη από την ασθένειά της. Δεν βγαίνει ποτέ από αυτό το δωμάτιο. Σε αυτό το καταφύγιο, το οποίο η Κάρολαϊν μοιράζεται μόνο με την αγαπημένη της λούτρινη χελώνα, εισβάλλει ο Άντονυ, ο οποίος μπαίνει αναφέροντας τον Ουίτμαν και φέρνοντας μια ανάθεση για μια σχολική εργασία σχετικά με τον ποιητή από την καθηγήτρια αγγλικών τους.
– Λοιπόν. «Εγώ και το μυστήριο αυτό. Βρισκόμαστε εδώ».
– Βρισκόμαστε εδώ. Στο δωμάτιό μου. Γιατί;
Έτσι κάπως θα ξεκινήσει να ξετυλίγεται ο διάλογος ανάμεσα στους δύο, μοναδικούς πρωταγωνιστές της ιστορίας μας. Μεγάλο μέρος της συζήτησης και της σύγκρουσης μεταξύ αυτών των δύο φαινομενικά διαφορετικών προσώπων διερευνά την αγωνία της Κάρολαϊν με την ασθένειά της και την άδικη πιθανότητα να πεθάνει σύντομα, κάτι που ωστόσο φαίνεται να έχει αποδεχθεί. Μοιάζει πολύ πνευματώδης, κάποιες φορές ειρωνική, και επιπόλαιη. Από την άλλη πλευρά ο Άντονυ, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία ενός καλοαναθρεμμένου, ώριμου εφήβου που δυσκολεύεται να βρει ενδιαφέρον στα συνομήλικα κορίτσια και φυσικά, λατρεύει την ποίηση. Οι συζητήσεις του Άντονι επικεντρώνονται στο να μετατρέψουν την Κάρολαϊν σε θαυμάστρια του Γουίτμαν, να ολοκληρώσουν την εργασία τους και ενώ φαινομενικά διαφορετικοί, να ανακαλύψουν πόσα κοινά έχουν στην πραγματικότητα οι δυο τους.
Ένα εξαιρετικό έργο που αφηγείται ταυτόχρονα δύο ιστορίες, μια προφανή, όσο και μια κρυμμένη (δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αυτήν για να μην κάνουμε spoiler). Ξεχειλίζει από συναίσθημα, ευφυία και κάτι από μαγεία. Αυτό το είδος της μαγείας που μας κάνει να γινόμαστε περισσότερο ανθρώπινοι.
Το «Εγώ κι Εσύ» γράφτηκε κατόπιν ανάθεσης από τον Θεατρικό Οργανισμό South Coast Repertory και τιμήθηκε με το βραβείο Steinberg/ATCA New Play Award, ενώ ήταν υποψήφιο και για το βραβείο Susan Smith Blackburn Prize.
Με αφορμή την έκδοσή του στα ελληνικά από την Κάπα Εκδοτική μιλήσαμε με τον μεταφραστή του βιβλίου και συγγραφέα Χρήστο Νικολόπουλο.
Ποιες οι πρώτες σας εντυπώσεις όταν διαβάσατε το βιβλίο;
Ήταν αυτό που λέμε έρωτας με την πρώτη ματιά, με την πρώτη ανάγνωση εν προκειμένω. Το ανακάλυψα χάρη σ’ ένα newsletter που έλαβα σε ανύποπτη στιγμή. Και με το που γνώρισα τον Άντονι και την Κάρολαϊν, τους δύο ήρωες αυτής της ιστορίας, ένιωσα μέσα μου ξεκάθαρα ότι αρχίζει ένα ταξίδι.
Υπάρχουν δυσκολίες στη μετάφραση ενός κειμένου με τη μορφή θεατρικού; Πού εντοπίζονται αυτές στο συγκεκριμένο;
Τα κείμενα είναι σαν τους ανθρώπους, έχουν κι αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Είτε πεζού, είτε θεατρικού ή ποιητικού λόγου, θέλουν άλλη αντιμετώπιση κάθε φορά. Να τα αφουγκραστείς, να μπεις μέσα τους σταδιακά, να τα καταλάβεις βαθιά. Για να συμπορευτείς μαζί τους ουσιαστικά. Ως προς το «Εγώ κι Εσύ» συγκεκριμένα, θα έλεγα καταρχάς πως ο διάλογος που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεατρικό λόγο της Λόρεν Γκάντερσον και στην ποίηση του Ουώλτ Ουίτμαν ήταν εξ ορισμού μια πρόκληση. Πέρα όμως από αυτό το πάντρεμα θεάτρου και ποίησης, το έργο στο σύνολό του μοιάζει με μουσική παρτιτούρα. Συνδυάζει τη χειρουργική ακρίβεια με μια ροή απολύτως φυσική, πράγμα που δυσκολεύει και διευκολύνει τη δουλειά του μεταφραστή. Με την έννοια ότι όλες οι λύσεις, εντός κι εκτός εισαγωγικών, υπάρχουν εκεί, μπροστά σου. Κι εσύ καλείσαι να τις βρεις, να τις αποκωδικοποιήσεις και να τις επιλέξεις.
Κατά τη γνώμη σας, ποια η γοητεία αυτού του βιβλίου;
Μπορώ να μιλάω ώρες ατελείωτες για το «Εγώ κι Εσύ». Για να μην περιορίσω όμως αυτήν ακριβώς τη δυναμική του, θα πω μόνο τα εξής: είναι ένα έργο για το Μαζί, μια ιστορία αλληγορική και ταυτόχρονα ρεαλιστική, που συμβαίνει γύρω μας και μας αφορά όλους. Η συγγραφέας κλείνει πολύ έξυπνα το μάτι στον χρόνο, επιλέγοντας για πρωταγωνιστές δύο δεκαεπτάχρονα παιδιά. Δύο σύμβολα της νιότης, του μέλλοντος και της υπέρβασης. Που ενδεχομένως να τα ξέρουμε, να τα έχουμε συναντήσει. Ή και όχι. Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι αυτά τα δύο παιδιά, ο Άντονι και η Κάρολαϊν, έρχονται αντιμέτωπα με το μυστήριο της ζωής. Που επαναπροσδιορίζεται, αλλάζει, όταν ανάμεσα στο Εγώ και το Εσύ υπάρχει αυτό το δύσκολο και εύκολο Μαζί.
Από την εμπειρία σας και ως συγγραφέας, πώς πιστεύετε ότι ένα βιβλίο μπορεί να μιλήσει σε ένα νεανικό κοινό; Αυτή η θεατρική φόρμα είναι ένα εργαλείο ίσως;
Σίγουρα, η αμεσότητα και η ζωντάνια της θεατρικής γραφής είναι πολύτιμα εργαλεία για έναν συγγραφέα, προκειμένου να επικοινωνήσει με το κοινό οποιασδήποτε ηλικίας, άρα και με το νεανικό κοινό. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι και τα άλλα είδη του λόγου δεν μπορούν εξίσου αποτελεσματικά να αφηγηθούν στους νέους μια ιστορία, να τους δώσουν ένα ερέθισμα. Κάθε αφηγηματική φόρμα έχει τους δικούς της κώδικες, άλλωστε. Για να επανέλθω όμως στο έργο, εκτός από τα προφανή χαρακτηριστικά του θεατρικού λόγου που ανέφερα, το γεγονός ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με την ιστορία δύο εφήβων αποτελεί έναν πολύ ισχυρό παράγοντα που βοηθάει να συνδεθεί το νεανικό κοινό με τους ήρωες. Και το κυριότερο: Στο «Εγώ κι Εσύ» έχουμε να κάνουμε με δύο χαρακτήρες που μοιράζονται την αλήθεια τους χωρίς καμία επιτήδευση ή διάθεση εντυπωσιασμού, χωρίς καμία πρόθεση διδακτισμού. Εκεί, νομίζω, βρίσκεται το μυστικό για το πώς να μιλήσεις στα νέα παιδιά. Στην αλήθεια.
Το βιβλίο «Εγώ κι Εσύ», κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική
Μία Απάντηση
πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο.. αξίζει να διαβαστεί από όλους.. συγχαρητήρια στον μεταφραστή και καλό μου φίλο Χρήστο Νικολόπουλο.. τον ευχαριστώ γιατι μου έδωσε τη δυνατότητα να ανακαλύψω πράγματα που είχαν ξεχαστεί εντός μου, αλλά και να αναθεωρήσω σκέψεις.. τον νεανικό αυθορμητισμό και την αλήθεια του…