Ο «Βότσεκ» του Άλμπαν Μπεργκ έρχεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή σε σκηνοθεσία Ολιβιέ Πυ

Ένα από τα έργα του λυρικού θεάτρου του 20ού αιώνα, για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Ένα από τα έργα του λυρικού θεάτρου του 20ού αιώνα, ο Βότσεκ του Άλμπαν Μπεργκ θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή από τις 19 Ιανουαρίου 2020 και για πέντε παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ. Σκηνοθετεί ο Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Πυ, διευθύνει ο αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος και πρωταγωνιστεί ο βαρύτονος της ΕΛΣ Τάσης Χριστογιαννόπουλος.

Ο Βότσεκ είναι μια από τις πρώτες εκτενείς όπερες του 20ού αιώνα γραμμένη σε ατονικό ιδίωμα με χρήση τραγουδιστής ομιλίας – Sprechgesang. Τόσο λόγω της σημασίας του για την ιστορία του μουσικού μοντερνισμού όσο και για αυτή καθαυτή την ποιότητα της μουσικής του έχει ενταχθεί στο δραματολόγιο όλων των μεγάλων λυρικών θεάτρων του κόσμου.

Ο Βότσεκ είναι η πρώτη από τις δύο όπερες του Άλμπαν Μπεργκ, ενός από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. Ο Μπεργκ γεννήθηκε στη Βιέννη το 1885, υπήρξε μαθητής του Άρνολντ Σαίνμπεργκ και αναδείχτηκε σε έναν από τους διασημότερους εκπροσώπους της «δεύτερης σχολής της Βιέννης» επενδύοντας το δωδεκαφθογγικό σύστημα με λυρισμό και βαθύτερα «ανθρώπινες αξίες». Ανήκε στην πνευματική ελίτ της Βιέννης, μαζί με τους συνθέτες Αλεξάντερ φον Τσεμλίνσκι και Φραντς Σρέκερ, τον αρχιτέκτονα Άντολφ Λόος, τον ζωγράφο Γκούσταφ Κλιμτ και τον ποιητή Πέτερ Άλτενμπεργκ. Ωστόσο, το ναζιστικό καθεστώς ήταν εχθρικό προς τον μουσικό μοντερνισμό όπως επίσης προς οποιονδήποτε είχε σχέση με Εβραίους – όπως ο Μπεργκ που υπήρξε μαθητής του Σαίνμπεργκ, τον οποίο μάλιστα είχε βοηθήσει και πρακτικά. Οι συνθέσεις του μπήκαν στη λίστα έργων «εκφυλισμένης μουσικής» και οι παρουσιάσεις τους ακυρώνονταν. Πέθανε το 1935, σε ηλικία πενήντα ετών, αφήνοντας τη δεύτερη όπερά του Λούλου ημιτελή, καθώς είχε διακόψει τη σύνθεσή της για βιοποριστικούς λόγους.

Ο Βότσεκ βασίζεται στο θεατρικό έργο Βόυτσεκ του Γκέοργκ Μπύχνερ, το οποίο έμεινε ημιτελές και εκδόθηκε το 1879, περισσότερο από σαράντα χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Ο Μπεργκ παρακολούθησε την παρουσίαση του θεατρικού του Μπύχνερ στη Βιέννη το 1914 και αμέσως αποφάσισε να μετατρέψει το κείμενο αυτό σε όπερα. Από τις σκηνές του έργου, των οποίων η σειρά δεν ήταν ούτε σαφής ούτε μονοσήμαντη, ο Μπεργκ επέλεξε δεκαπέντε, τις οργάνωσε σε τρεις πράξεις και συνέγραψε ο ίδιος το λιμπρέτο. Η σύνθεση της όπερας ξεκίνησε πριν το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ολοκληρώθηκε μετά το τέλος του. Η εμπειρία του πολέμου μέσα από τη θητεία του στον αυστροουγγρικό στρατό επηρέασε βαθιά τη σύνθεση του Βότσεκ. «Υπάρχει κάτι από μένα σε αυτόν τον χαρακτήρα, καθώς πέρασα αυτά τα χρόνια του πολέμου εξίσου εξαρτώμενος από ανθρώπους που μισώ, ήμουν αλυσοδεμένος, άρρωστος. Αιχμάλωτος, παραιτημένος, για την ακρίβεια ταπεινωμένος», έγραφε ο Μπεργκ σε επιστολή προς τη γυναίκα του το 1918. Η παγκόσμια πρώτη του έργου δόθηκε το 1925 στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου.

Η υπόθεση αφορά τη βία που υφίσταται από το περιβάλλον του ένας απλός, καθημερινός, φτωχός άνθρωπος με συνέπεια η σκέψη του να χάνεται σε δαιδαλώδεις διαδρομές. Όταν ο στρατιώτης Βότσεκ συνειδητοποιεί ότι η γυναίκα του Μαρί, η μόνη σταθερή αναφορά στη ζωή του, έχει εραστή, τη σκοτώνει. Αναζητώντας το φονικό μαχαίρι που ο ίδιος πέταξε στη λίμνη, πνίγεται. Η καθημερινή ζωή των στρατιωτών και έννοιες όπως η στρατοκρατία, η σκληρότητα, η κοινωνική εκμετάλλευση και ο περιστασιακός σαδισμός παρουσιάζονται στον Βότσεκ χωρίς καμία ωραιοποίηση.

Ο Βότσεκ είναι ένα έργο που θεωρείται ότι άλλαξε τα δεδομένα στην όπερα, καθώς ασχολήθηκε με ένα θέμα το οποίο μέχρι τότε κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί στη σκηνή ενός λυρικού θεάτρου, παρουσιάζοντάς το μέσα από μια αισθητική που σέβεται την ωμότητα του κειμένου, αναδεικνύοντας παράλληλα την ψυχολογική του διάσταση.

Λίγα λόγια για τους συντελεστές

Ο διεθνής Έλληνας αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος θα υπογράψει τη μουσική διεύθυνση. Έχοντας οδηγήσει την Ορχήστρα της ΕΛΣ σε ερμηνείες και στην Ηλέκτρα του Στράους και στη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ του Σοστακόβιτς, έρχεται να καθοδηγήσει με ασφάλεια την Ορχήστρα, τη Χορωδία και τους Μονωδούς σε ένα εξαιρετικά απαιτητικό μουσικό έργο. Ο Χριστόπουλος διετέλεσε διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (2011/14) και κορυφαίος αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής της Νοτιοδυτικής Γερμανίας στην Κωνσταντία (2005/15). Έχει διευθύνει ορχήστρες όπως: Φιλαρμόνια Λονδίνου, Ορχήστρα Μοτσαρτέουμ Ζάλτσμπουργκ, Φιλαρμονική Ορχήστρα Ραδιοφωνίας Αννόβερου, Κρατική Φιλαρμονική Ορχήστρα Νυρεμβέργης, Νέα Φιλαρμονική Ιαπωνίας, Συμφωνική Ορχήστρα Φλάνδρας, Συμφωνική Ορχήστρα Κουήνσλαντ και Εθνική Ορχήστρα Χωρών του Λίγηρα. Το οπερατικό του ρεπερτόριο καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα το οποίο εκτείνεται από το μπαρόκ έως τον 21ο αιώνα. Το 2016 εξελέγη καθηγητής διεύθυνσης ορχήστρας στη Μουσική Ακαδημία Φρανκφούρτης.

Τη σκηνοθεσία θα υπογράψει ο Ολιβιέ Πυ, διευθυντής ενός εκ των σημαντικότερων φεστιβάλ του κόσμου, της Αβινιόν. Με την τριπλή ιδιότητα του ηθοποιού, συγγραφέα και σκηνοθέτη έχει εργαστεί στον κινηματογράφο, το θέατρο και την όπερα έχοντας πάντα ως γνώμονα να περιλάβει στην τέχνη του τους προβληματισμούς της εποχής μας σε έναν ποιητικό και συνάμα πολιτικό διάλογο. Από το 1999 που σκηνοθέτησε την πρώτη του όπερα στο Νανσύ έως σήμερα έχει παρουσιάσει ιδιαιτέρως επιτυχημένες παραγωγές όπερας σε Γενεύη, Λωζάννη, Ζάλτσμπουργκ, Λυόν, Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, Παρίσι, Βρυξέλλες, Βιέννη, Μόσχα, Μόναχο, Βερολίνο κ.α. Η καλλιτεχνική του ταυτότητα είναι σαφής και η πολιτική διάσταση της δουλειάς του αναγνωρίσιμη.

Με σταθερό συνοδοιπόρο τον σκηνογράφο-ενδυματολόγο Πιερ-Αντρέ Βάιτς, οι παραγωγές του χαρακτηρίζονται από σκηνικά σε διαρκή κίνηση, παιχνίδια αντιθέσεων του σκοταδιού με φώτα νέον, μάσκες, γυμνά σώματα και αισθητική καμπαρέ. Για τον Βότσεκ ο Βάιτς έχει σχεδιάσει ένα κινούμενο σκηνικό, το οποίο είναι ένα είδος πολύ μεγάλου σύγχρονου λαβύρινθου.

Στον ρόλο του τίτλου θα κάνει το ντεμπούτο του ένας Έλληνας ερμηνευτής με διεθνή σταδιοδρομία. Ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος θα ερμηνεύσει τον στρατιώτη Βότσεκ. O Χριστογιαννόπουλος από το 1989 πρωταγωνιστεί σε παραγωγές της ΕΛΣ και του Μεγάρου Μουσικής, ενώ εμφανίζεται στα σημαντικότερα θέατρα και φεστιβάλ παγκοσμίως. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει πρωταγωνιστικούς ρόλους σε έργα όπως Ο κουρέας της Σεβίλλης, Μάκβεθ, Ντον Τζοβάννι, Ντον Κάρλος, Τραβιάτα, Ο μαγικός αυλός, Ευγένιος Ονιέγκιν, Φάουστ, Άμλετ, Ένας χορός μεταμφιεσμένων, Φάλσταφ, Ο τροβαδούρος. Εκτός από ηχογραφήσεις οπερατικών έργων και τραγούδια Γάλλων συνθετών, έχει ηχογραφήσει έργα Ελλήνων συνθετών. Τιμήθηκε από τη γαλλική Ακαδημία Σαρλ Κρο ως «Καλύτερος ερμηνευτής γαλλικών τραγουδιών».

Στον ρόλο της Μαρί η διακεκριμένη Γερμανίδα υψίφωνος Ναντίνε Λένερ, η οποία έχει εμφανιστεί σε  γερμανικά λυρικά θέατρα και στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ, στον ρόλο του Αρχιτυμπανιστή ο σημαντικός τενόρος Πήτερ Ουέντ, στον ρόλο του Άντρες ο ανερχόμενος Έλληνας τενόρος Βασίλης Καβάγιας, στον ρόλο του Λοχαγού ο διακεκριμένος Βρετανός τενόρος Πήτερ Χόαρ, και στον ρόλο του Γιατρού ο μπασοβαρύτονος Γιάννης Γιαννίσης. Μαζί τους οι Βαγγέλης Μανιάτης, Παναγιώτης Πρίφτης, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Μιχάλης Ψύρρας, Χρήστος Λάζος.

Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής.

Συντελεστές

Μουσική διεύθυνση: Βασίλης Χριστόπουλος
Σκηνοθεσία: Ολιβιέ Πυ
Σκηνικά, κοστούμια: Πιερ-Αντρέ Βάιτς
Φωτισμοί: Μπερτράν Κιγύ
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου
Βότσεκ: Τάσης Χριστογιαννόπουλος
Αρχιτυμπανιστής: Πήτερ Ουέντ
Άντρες: Βασίλης Καβάγιας
Λοχαγός: Πήτερ Χόαρ
Γιατρός: Γιάννης Γιαννίσης
Παραγιός Α΄: Βαγγέλης Μανιάτης
Παραγιός Β΄: Μιχάλης Ψύρρας
Τρελός: Παναγιώτης Πρίφτης
Μαρί: Ναντίνε Λένερ
Μαργκρέτ: Μαργαρίτα Συγγενιώτου
Στρατιώτης: Χρήστος Λάζος
Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής.

Εισιτήρια

Τιμές εισιτηρίων: 

10 €
- 70 €

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Μία Απάντηση

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.