«Η πιο ουσιαστική μαθητεία και θητεία μου στη δραματουργική αποκωδικοποίηση ενός κλασικού κειμένου και στη μεταφορά του σε μια άλλη γλώσσα, με βάση την προφορικότητα και την ουσιαστική ποίηση, και όχι τη λογιοσύνη και τη φιλολογικότητα», αναφέρει ο Στρατής Πασχάλης όταν ανέλαβε τη μετάφραση του σαιξπηρικού έργου «Αγάπης Αγώνας Άγονος» που μόλις κυκλοφόρησε.
Το παράξενο αυτό κωμικόδραμα του Σαίξπηρ, που από πολλούς θεωρείται το πιο κραυγαλέα «διανοητικό» έργο του Σαίξπηρ, καθώς βρίθει από εκλεπτυσμένα λογοπαίγνια, αποτυπώνει το εφήμερο, απατηλό, μα και τόσο γοητευτικό, παιχνίδι του έρωτα. Μια γοητευτική σύνθεση από νεανικό ρομάντζο, φιλοσοφικούς μονολόγους και παθιασμένες στιχομυθίες.
Σ’ όλο το έργο κυριαρχούν τα σαγηνευτικά λόγια, οι μελωδίες, τα καμώματα των εφήβων. Ήρωες ονειροπαρμένοι, αθώοι, δονκιχωτικοί. Γύρω τριγύρω, τα βαθιά δάση. Και διαρκώς το κυνήγι, ο χορός, το γάργαρο γέλιο, η μελαγχολία του ανεκπλήρωτου πόθου, τα μαγικά παραμύθια, τα ερωτικά γράμματα, και πάνω απ’ όλα το θέατρο – αυτή η ανάγκη να ρισκάρουμε με τη ζωή φορώντας προσωπίδες και αμφιέσεις, έτοιμοι ν’ απαρνηθούμε τα πάντα για χάρη της αγάπης, του πόθου, της χίμαιρας.
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (1564 – 1616) θεωρείται μία από τις κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, ενώ τα θεατρικά του παίζονται έως σήμερα, διατηρώντας αμείωτη την απήχησή τους. Ο Σαίξπηρ κατάφερε να χειριστεί με απόλυτη δεξιοτεχνία τόσο την κωμωδία όσο και το δράμα και την τραγωδία. Τα έργα του διαπνέονται από μία βαθειά κατανόηση της ανθρώπινης φύσης.
Ο Στρατής Πασχάλης δίχως ίχνος υπερβολής, μετέφερε στη γλώσσα μας αυτήν τη γοητευτική πολυπλοκότητα, την τραγική κωμωδία, από όπου αναδύεται η μοναξιά, αποκαλύπτεται η ψευδαίσθηση και η ίδια η ζωή δείχνει πάντα τη γυμνή αλήθεια.
Πρόκειται για την ίδια μετάφραση όπου στηρίχτηκε η παράσταση του Στάθη Λιβαθηνού, με τους ηθοποιούς της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού θεάτρου, την περίοδο 2002-2003.
[…] Τι παράξενο έργο! Ίσως το πιο αμφίρροπο και το πιο δυσεξήγητο απ’ όλα τα σαιξπηρικά δημιουργήματα. Πρώιμο, σχεδόν πρωτόλειο (1593-1594), με γοητευτικές αδεξιότητες και γρήγορες λύσεις, φανερά της στιγμής, έφτασε σήμερα να φαντάζει, ύστερα απ’ όλες τις ανατροπές που γνώρισε η σκηνική τέχνη, ένα αληθινό αριστούργημα.
Έχουν να λένε ότι το στοιχειώνει ένας πρώτος νεανικός γάμος του Σαίξπηρ. που τον εσκίασε ο χαμός ενός παιδιού. Πού να ξέρει ακριβώς κανείς μ’ αυτόν τον αινιγματικό άνθρωπό – που λες και δεν υπήρξε, όπως και κάθε αληθινός ποιητής. Ένα είναι σίγουρο: το νόημα αυτού του έργου είναι όσο σκοτεινό και το πρόσωπο του μεγάλου δραματουργού, κι ανεξερεύνητο όσο και το χαμόγελο της Τζοκόντας! […] θα γράψει στο πρόγραμμα της παράστασης ο Στρατής Πασχάλης.
Το βιβλίο «Αγάπης Αγώνας Άγονος» κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική.
