Με την κυκλοφορία μιας δίγλωσσης αφιερωματικής έκδοσης 664 σελίδων, η Εθνική Λυρική Σκηνή τιμά την ιστορία των 80 της χρόνων.
Μέσα στις 664 σελίδες της έκδοσης, καταγράφεται με ιστορική ακρίβεια και λεπτομερή τεκμηρίωση η σπουδαία πορεία του μοναδικού ελληνικού λυρικού θεάτρου, από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’40 έως σήμερα. Πάνω από 1.000 φωτογραφίες –και από αυτές πάνω από 300 σπάνιες ή και ανέκδοτες– δίνουν στον αναγνώστη μια αντιπροσωπευτική εικόνα της καλλιτεχνικής δραστηριότητας που έλαβε χώρα μέσα στις οκτώ πρώτες δεκαετίες της ζωής της ΕΛΣ.
Στις σελίδες της έκδοσης, η Μαρία Κάλλας «συναντά» την Αγνή Μπάλτσα πάνω στη σκηνή της Λυρικής, η λάμψη των πρώτων ετών του Θεάτρου Ολύμπια «συναγωνίζεται» τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τα κοστούμια του Τσαρούχη και του Ντε Κίρικο «συνυπάρχουν» με τα «οσκαρικά» κοστούμια της Μιλένας Κανονέρο και όλοι οι σπουδαίοι πρωταγωνιστές της όπερας –στις μεγάλες τους ερμηνείες– γειτνιάζουν με τους μοναδικούς πρώτους χορευτές του μπαλέτου, τους αρχιμουσικούς και τους χορωδούς.
Παράλληλα, μέσα από τις φωτογραφίες διαφορετικών παραγωγών των ίδιων έργων, διακρίνεται η εξέλιξη του οργανισμού μέσα στις δεκαετίες, εκεί όπου η συντήρηση αναμετράται με την τόλμη, μέσα στο αισθητικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της κάθε εποχής.
Στο ιδιαιτέρως διαφωτιστικό εισαγωγικό κείμενο του υπευθύνου της έκδοσης Νίκου Α. Δοντά, με τίτλο 80 χρόνια, 500 τίτλοι, 3.000 παραστάσεις, συνοψίζεται η ιστορία του οργανισμού, μέσα από την ανάδειξη των σημαντικότερων στιγμών και των σπουδαιότερων επιτευγμάτων της ΕΛΣ. Ο Νίκος Δοντάς σημειώνει στον επίλογο του κειμένου:
«Οι σχεδόν 1.000 φωτογραφίες που βρίσκονται στις περίπου 600 σελίδες της έκδοσης αποτελούν μικρό φόρο τιμής στο σύνολο των ανθρώπων της ΕΛΣ. Προφανώς η κάλυψη δεν μπορεί να είναι εξαντλητική. Η επιλογή ανάμεσα στις χιλιάδες φωτογραφίες των Αρχειακών Συλλογών της ΕΛΣ, η αποκατάσταση ορισμένων από αυτές, όπως επίσης η αναζήτηση φωτογραφιών σε άλλα αρχεία και ιδιωτικές συλλογές, είχε ως στόχο την κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερη παρουσίαση της δημιουργικής πορείας του οργανισμού, ισότιμα στις πρώτες οκτώ δεκαετίες ζωής του».
Η έκδοση –τα κείμενα και οι λεζάντες της οποίας είναι στα ελληνικά και στα αγγλικά– ακολουθεί χρονολογική σειρά και οι βασικές της ενότητες είναι:
- Εθνικό Θέατρο 1940-1943
- Θέατρο Ολύμπια 1944-1953 (Ωδείο Ηρώδου Αττικού, Οπερέτα)
- Μεταβατική περίοδος 1954-1957
- Θέατρο Ολύμπια 1958-2017 (Περιοδείες, Έργα Ελλήνων συνθετών, Μπαλέτο, Όπερα για παιδιά, Συμπαραγωγές, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Πειραματική Σκηνή)
- Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος 2017 – Σήμερα (Εναλλακτική Σκηνή)
- Επίμετρο (Διευθυντές της ΕΛΣ, Όπερες, Οπερέτες, Μπαλέτα που παρουσίασε η ΕΛΣ, Πειραματική Σκηνή, Εναλλακτική Σκηνή
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης σημειώνει, μεταξύ άλλων, στην εισαγωγή:
«Η Εθνική Λυρική Σκηνή συμπληρώνει φέτος τα ογδόντα χρόνια της. Ογδόντα χρόνια δημιουργίας και προσφοράς στην Ελληνική Κοινωνία. Ογδόντα χρόνια παραστάσεων όπερας, οπερέτας και μπαλέτου, όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά σε όλη την επικράτεια. Παραμένει ο μόνος οργανισμός στη χώρα με τα δικά του καλλιτεχνικά σώματα, μονωδούς, χορωδούς, χορευτές, με τις δικές του τεχνικές υπηρεσίες και διοικητικό προσωπικό και τα δικά του κατασκευαστικά εργαστήρια. Έχοντας σήμερα ξεπεράσει δημιουργικά τις περισσότερες δυσκολίες, από το νέο του σπίτι στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον. Πέρασε πολλά η ΕΛΣ, η Λυρική μας, ώσπου να φτάσει εδώ. Ώσπου να αποκτήσει το κτίριο και τις εγκαταστάσεις που αξίζουν στο δυναμικό και την προσφορά οκτώ δεκαετιών. Τα απέκτησε χάρη στην εθνικής σπουδαιότητας χειρονομία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το οποίο με την πιο πρόσφατη δωρεά των 20 εκατομμυρίων ευρώ το 2019 της επιτρέπει να συνομιλεί σε τακτική και ισότιμη βάση με ορισμένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα λυρικά θέατρα παγκοσμίως».
Στον πρόλογό του ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) Ανδρέας Δρακόπουλος υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων:
«Ογδόντα χρόνια τώρα, η Λυρική γίνεται η ίδια το πεδίο πειραματισμών για την εξέλιξη της οπερατικής τέχνης στην Ελλάδα, γίνεται ο δίαυλος μέσα από τον οποίο νέοι άνθρωποι εκτίθενται για πρώτη φορά στη μαγεία της όπερας και όχι μόνο, καλωσορίζει στους κόλπους της καθέναν από μας. Η συνεργασία μας, διαχρονικά αλλά ιδίως με τον σημερινό Καλλιτεχνικό Διευθυντή, κ. Γιώργο Κουμεντάκη, μας δείχνει ένα δρόμο όπου ένα ελληνικό λυρικό θέατρο φτάνει σήμερα να συζητείται διθυραμβικά από τον διεθνή Τύπο και επιπλέον, και ακόμη σημαντικότερο, να αγκαλιάζεται με θέρμη από το ευρύ κοινό. Μας εμπνέει, μας παρασύρει, μας δείχνει ξανά και ξανά πως μπορεί να πάει και άλλο ψηλά, και άλλο μακριά. Ευχή μας, η ΕΛΣ να συνεχίσει με πάθος, γνώση και ανθρωπιά, να αγγίζει νέες κορυφές χωρίς να λησμονεί τις ρίζες της».
Το εξώφυλλο της έκδοσης κοσμεί η φωτογραφία του Δημήτρη Σακαλάκη από την πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα της Γενούφας του Γιάνατσεκ, τον Οκτώβριο του 2018, με την Τζούλια Σουγλάκου στον ομώνυμο ρόλο.
Ο υπεύθυνος του Τομέα Δραματολογίας της ΕΛΣ Νίκος Α. Δοντάς υπογράφει τη γενική επιμέλεια της έκδοσης, τα κείμενα, την επιλογή του φωτογραφικού υλικού, τα επίμετρα, την έρευνα και την τεκμηρίωση. Τον σχεδιασμό του εντύπου υπογράφουν οι Γιάννης Κουρούδης, Γιάννης Κονδύλης, Μαρία Μπουγιούκου και την εκτύπωση η Φωτόλιο Α.Ε.
Η προτεινόμενη τιμή πώλησης της έκδοσης είναι 62 ευρώ. Η πολυτελής έκδοση διατίθεται στα Ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, στο SNFCC Shop και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία. Η έκδοση υλοποιήθηκε με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
