Τα πέρατα της ψυχής δε θα βρεις προχωρώντας,
όσο μακριά κι αν σε φέρει ο δρόμος.
Στο δέντρο της σιωπής κρέμονται
οι καρποί της γαλήνης.
Ηράκλειτος
Το κύκνειο άσμα του Σοφοκλή, ο Οιδίπους επί Κολωνώ με τον Κώστα Καζάκο στον ομώνυμο ρόλο και έναν θίασο με Δημήτρη Λιγνάδη, Κόρα Καρβούνη, Τζένη Κόλλια, Άρη Τρουπάκη, Δημήτρη Ήμελλο και Δημήτρη Λάλο μετά την πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και την περιοδεία που πραγματοποίησε σε ολόκληρη την Ελλάδα, έρχεται στις 8 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού για μία και μοναδική παράσταση.
Υπό την καθοδήγηση του σκηνοθέτη Σταύρου Τσακίρη, σε νέα μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη και πρωτότυπη μουσική του Μίνου Μάτσα, η οποία εκτελείται ζωντανά κατά τη διάρκεια της παράστασης, από τις φωνές τεσσάρων ιεροψαλτών και πέντε ηθοποιών, ως ένα παράλληλο κείμενο εν είδει χορού.
Το έργο
Το νόημα αυτής της τραγωδίας θα μπορούσε να εκφραστεί με το κείμενο που έγραψε ο Α. Σοπενάουερ: «Δεν υπάρχει κάτι σταθερό στην ασταθή ζωή· ούτε ατέλειωτος πόνος, ούτε αιώνια ευχαρίστηση, ούτε εντύπωση που ν’ αντέχει, ούτε ενθουσιασμός που να μην ξεθυμαίνει, ούτε υψηλή ιδέα που να στέκει ακλόνητη σαν κανόνας σ’ ολόκληρη την ύπαρξη. Όλα διαλύονται στον χείμαρρο των χρόνων» και συμπέραινε παρακάτω: «Η ζωή είναι ένα δάνειο που το παίρνουμε από τη γέννησή μας και οι πόνοι και τα βάσανα είναι οι καθημερινοί τόκοι».
Η υπόθεση
Ο «Ξένος» Οιδίπους, μετά από τη δεκαετή περιπλάνησή του στον κόσμο των ανώνυμων και των κυνηγημένων, φτάνει τυφλός και ρακένδυτος στο άλσος του Κολωνού, στις παρυφές της πόλεως των Αθηνών, ζητώντας «φιλοξενία» από τους ντόπιους. Χρειάζεται επιτέλους έναν τόπο για ν’ αναπαυθεί. Διαισθάνεται ότι το τέλος πλησιάζει. Μόνος συμπαραστάτης του, η κόρη και αδελφή του Αντιγόνη. Μετά από διαπραγματεύσεις με το τάγμα των φυλάκων και τον ίδιο τον βασιλιά Θησέα, του επιτρέπεται να κατοικήσει στα σύνορα. Ένα ενδιάμεσο διαφορετικών πολιτισμών, ένα ενδιάμεσο στη νομιμότητα και την παρανομία, βιώνοντας το ανάμεσα στη Ζωή και τον Θάνατο. Μέσα από τις συναντήσεις του με τον Θησέα, τον Κρέοντα, τη μικρή του κόρη- αδελφή Ισμήνη, αλλά και τον γιο – αδελφό του Πολυνείκη, κάνει την τελευταία ανασκόπηση της ζωής και στοχάζεται για το παράλογο του ανθρώπινου Βίου. Δίκαια, λοιπόν, θεωρείται πως αυτή η τραγωδία αποτελεί το δραματουργικό πυρήνα των έργων του Μπέκετ και του Καμύ και, ίσως, όλου του σύγχρονου θεάτρου.
Η παράσταση
Η καινούργια μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, μέσα από την ιδιαίτερη χρήση των ιστορικών διαστρωματώσεων της ελληνικής γλώσσας, δίνει τον καμβά για μια πνευματική συνάντηση θεατών και θιάσου με την παράδοση και τη μοντερνικότητα. Ο Σταύρος Τσακίρης, ερευνά μια φόρμα αφήγησης της τραγωδίας σαν μια κοινή γιορτή θεατών και ηθοποιών, που δημιουργείται τη στιγμή που συναντώνται στον προκαθορισμένο χώρο του θεάτρου.
Σ’ ένα άδειο τοπίο, με τη χρήση ελάχιστων αντικειμένων, παρακολουθούμε σαν μια «παραβολή» τις τελευταίες στιγμές του Οιδίποδα. Ένας παλιός μύθος παρουσιασμένος από έναν θίασο σημερινών ανθρώπων, που προσπαθεί να τον φέρει σε ζωντανό διάλογο με το σήμερα, ώστε ν’ αφυπνίσει τις συνειδήσεις ενάντια στις προκαταλήψεις που μας χωρίζουν. Οι ηθοποιοί «ντύνονται» τους ήρωες, που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται σαν οπτασίες του ετοιμοθάνατου Οιδίποδα. Το ίδιο και οι χώροι. Σχηματίζονται, αλλάζουν και αναιρούνται «μαγικά».
Η συνεχής παρουσία της μουσικής του Μίνου Μάτσα, σαν ένα παράλληλο κείμενο, που εκτελείται μόνο από τις φωνές τεσσάρων ιεροψαλτών, δίνει στο θέαμα τον χαρακτήρα παρουσίασης ενός επικολυρικού ποιήματος. Στον ομώνυμο ρόλο, ο μεγάλος Έλληνας ηθοποιός Κώστας Καζάκος, επικεφαλής ενός θιάσου που αποτελείται από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της νέας γενιάς. O Δημήτρης Λιγνάδης επωμίζεται έναν ιδιαίτερο ρόλο, που «ενώνει» το σήμερα με τον μύθο.
