Το Αρχείο και η Βιβλιοθήκη του μουσικολόγου Μάρκου Δραγούμη ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιανουαρίου 2023 δωρήθηκε από τους απογόνους του στο Κέντρο Ερευνών και Τεκμηρίωσης του Ωδείου Αθηνών.
Ο Μάρκος Δραγούμης είχε διδάξει σε γενιές μαθητών στο Κολλέγιο Αθηνών και στο Ωδείο Αθηνών. Η πλούσια βιβλιοθήκη του περιλαμβάνει όχι μόνο βασικά βιβλία για την γενική μουσική ιστορία από την πλούσια εκπαιδευτική του δραστηριότητα, αλλά και σπάνια βιβλιογραφία για τη βυζαντινή και την παραδοσιακή μουσική, που αποτελούσαν ένα ειδικό κομμάτι των ενδιαφερόντων του. Παρτιτούρες, λεξικά και δίσκοι συμπληρώνουν μια πλήρη μουσική βιβλιοθήκη, που θα είναι στο εξής διαθέσιμη στην έρευνα.
Παρά τον πλούτο της βιβλιοθήκης του Μάρκου Δραγούμη, το σημαντικότερο μέρος του υλικού εντοπίζεται στο Αρχείο του, που περιλαμβάνει πλήθος προσωπικών σημειώσεων και ημερολογίων, αλληλογραφία σημαντικών προσωπικοτήτων (μεταξύ άλλων της προκατόχου του στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο, Μέλπως Λογοθέτη-Μερλιέ, του δασκάλου του Egon Wellesz αλλά και του θείου του Ίωνα Δραγούμη), καθώς και δοκίμια, αποκόμματα Τύπου και προγράμματα εκδηλώσεων.
Τέλος, το πολυτιμότερο κομμάτι του Αρχείου αποτελούν οι καταγραφές παραδοσιακών τραγουδιών, πολλές από τις οποίες είχε πραγματοποιήσει ο ίδιος ο Μάρκος Δραγούμης – συνεχίζοντας και επεκτείνοντας το όραμα της Μερλιέ – και οι οποίες διασώζονται είτε σε χειρόγραφη μουσική σημειογραφία είτε σε ηχογραφήσεις. Ο παλιός και ο Νέος Μουσικός Ελληνομνήμων είχαν την τιμή να έχουν φιλοξενήσει κείμενά του.
Το υλικό, μόλις ταξινομηθεί, θα είναι διαθέσιμο για έρευνα και αξιοποίηση από κάθε ενδιαφερόμενο.
Για περισσότερες πληροφορίες: [email protected].
ΜΑΡΚΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ
Ο Μάρκος Φ. Δραγούμης γιος του πολιτικού Φίλιππου Δραγούμη και ανιψιός του Ίωνα, ήταν από την πλευρά της μητέρας του, Ελένης, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879). Γεννημένος στην Αθήνα το 1934, αποφοίτησε το 1953 από το Κολλέγιο Αθηνών, όπου είχε παρακολουθήσει το κατ’ επιλογήν μάθημα της Ιστορίας της μουσικής που δίδασκε ο μουσικολόγος Μίνως Δούνιας. Τον ίδιο χρόνο πέτυχε στις εισιτήριες εξετάσεις της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα έγινε δεκτός στη Μέση Σχολή Πιάνου του Ωδείου Αθηνών (τάξη Τ. Φίλτσου). Το 1956 εγκατέλειψε τα Νομικά υπέρ του πιάνου, αλλά όταν κατατάχθηκε στο Ναυτικό (1957), αναγκάστηκε να εγκαταλείψει και το πιάνο (είχε ήδη προαχθεί στην Ανωτέρα Σχολή) υπέρ των Ανώτερων θεωρητικών, που τα σπούδασε στο Ελληνικόν Ωδείο με τον συνθέτη Γιάννη. Α. Παπαϊωάννου. Παράλληλα, μελέτησε Βυζαντινή Μουσική με τον Ι. Μαργαζιώτη στο Ωδείον Πειραιώς και παρακολούθησε για δύο χρόνια τη Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής του Σίμωνα Καρά (1958-1960). Αφού πήρε τα διπλώματά του στην Αρμονία (1960), τη Βυζαντινή Μουσική (1961) και την Αντίστιξη – Φούγκα (1962), κέρδισε μία υποτροφία από το Βρετανικό Συμβούλιο για μεταπτυχιακές σπουδές μουσικολογίας με τον Egon Wellesz (1885-1974) στο Πανεπιστήμιο Lincoln της Οξφόρδης.
Όταν επέστρεψε στην Αθήνα το 1964, διορίστηκε καθηγητής μουσικής και υπεύθυνος του μουσικού τμήματος Γυμνασίου-Λυκείου του Κολλεγίου Αθηνών, θέση από την οποία αποχώρησε το 1988. Από το 1970 έως το 2003 δίδαξε Γενική Ιστορία της Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, διαδεχόμενος τον Γεώργιο Σκλάβο, ενώ από το 1975 και μέχρι την εκδημία του ήταν υπεύθυνος του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, που είχε ιδρυθεί το 1930 από την Μέλπω Μερλιέ και στο οποίο ήταν στέλεχος από το 1960. Στο Αρχείο αυτό και τη λειτουργία του αφιέρωσε όλη του την δραστηριότητα για πάνω από 45 χρόνια, ερευνώντας και αποτυπώνοντας την παραδοσιακή μας μουσική αλλά και δημοσιεύοντας πλήθος μελετών και βιβλίων σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο.
Διατελώντας εκπρόσωπος της χώρας μας στο Διεθνές Συμβούλιο για την παραδοσιακή μουσική (1986-1993), ο Μάρκος Δραγούμης συμμετείχε σε συνέδρια και έδωσε διαλέξεις σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια (μεταξύ άλλων στην Οξφόρδη, το Harvard και την Κοπεγχάγη) για την ελληνική παραδοσιακή μουσική, αλλά και για την δυτική μουσική καθώς και για τον αγαπημένο του συνθέτη Hector Berlioz.
Στις λιγότερο γνωστές του δραστηριότητες συγκαταλέγονται οι τρεις ποιητικές του συλλογές, αλλά και το συνθετικό του έργο, που περιλαμβάνει τρεις κύκλους τραγουδιών σε στίχους Νάνου Βαλαωρίτη, Ανδρέα Εμπειρίκου και Βασίλη Μοσκόβη, καθώς και σκηνική μουσική για τις τραγωδίες του Σοφοκλή Αίας και Φιλοκτήτης.
Τον Δεκέμβριο του 1991 η Ακαδημία Αθηνών τού απένειμε βραβείο για την εν γένει προσφορά του στη μουσική ζωή τού τόπου και το 2008 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
