Ταξιδεύουμε στον χρόνο διαβάζοντας τρία ιστορικά μυθιστορήματα των εκδόσεων Ψυχογιός που ξεχωρίσαμε από την πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Η Μάγκι Ο’ Φάρελ μάς μεταφέρει με «Το πορτρέτο ενός γάμου» στην Αναγεννησιακή Ιταλία για να μας παρουσιάσει το χρονικό ενός προαναγγελθλεντος θανάτου με πρωταγωνίστρια τη δεκαπεντάχρονη Δούκισσα της Φεράρας.
Από εκεί θα βρεθούμε με οδηγό τον Γιάννη Καλπούζο στη πολυφυλετική Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού. Στο τελευταίο του βιβλίο που φέρει τον τίτλο «Καλντερίμι» τρεις άντρες διαφορετικών γενεών κυνηγούν την ευτυχία με φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών. Τελευταίος μας σταθμός το Βελιγράδι του 1999 που φλέγεται από τους βομβαρδισμούς των Αμερικανών και των συμμάχων τους. Η Σοφία Βοΐκου στο μυθιστόρημά της «Η ερωμένη του πατέρα» μάς αφηγείται μία ερωτική ιστορία ζωντανεύοντας το κλίμα των εβδομήντα οκτώ ημερών που η πρωτεύουσα της Σερβίας βρέθηκε στο στόχαστρο του ΝΑΤΟ.
[ 1 ]
«Το πορτρέτο ενός γάμου» – Μάγκι Ο’ Φάρελ (μτφ.: Αύγουστος Κορτώ)
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου παρουσιάζεται στο βιβλίο αυτό της Μάγκι Ο’ Φάρελ, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι Financial Times.
«Το 1560 η δεκαπεντάχρονη Λουκρητία ντι Κόζιμο των Μεδίκων έφυγε από τη Φλωρεντία για να αρχίσει τον έγγαμο βίο της με τον Αλφόνσο Β’ ντ’ Εστέ, Δούκα της Φεράρας. Πριν περάσει ένας χρόνος, ήταν νεκρή. Ως επίσημη αιτία θανάτου αποδόθηκε ο ‘’ελώδης πυρετός’’, αλλά οι φήμες έλεγαν πως την είχε δολοφονήσει ο σύζυγός της». Αυτή η ιστορική σημείωση συνοδεύει το μυθιστόρημα «Το πορτρέτο ενός γάμου».
Παρότι γνωρίζουμε από την αρχή ποιο θα είναι το τέλος της νεαρής Δούκισσας είναι τέτοια η αφηγηματική δύναμη της συγγραφέως που καταφέρνει να κρατά το ενδιαφέρον μας αμείωτο. Αγωνιούμε για το πώς θα εξελιχθεί η παραμονή της εκεί. Θέλουμε να μάθουμε πώς έφτασαν τα πράγματα σε αυτό το σημείο. Η πλοκή τοποθετείται στο 1561 (ένα χρόνο μετά την πραγματική χρονολογία θανάτου της Λουκρητίας), με τον σύζυγό της να την οδηγεί σε μια εξοχική βίλα με σκοπό να την σκοτώσει, ενώ στην αφήγηση παρεμβάλλονται αναδρομές στην προγενέστερη ζωή της στη Φλωρεντία.
Διανθίζοντας με στοιχεία μυθοπλασίας τις λιγοστές πληροφορίες που είναι γνωστές για τη ζωή της Δούκισσας της Φεράρας, η Μάγκι Ο’ Φάρελ μάς συστήνει μία ηρωίδα γοητευτική που αγαπάει τα ζώα, που έχει ταλέντο στη ζωγραφική και που από μικρή ηλικία έδειξε να διαφέρει ολότελα από τα υπόλοιπα αδέρφια της. Μέσα από την ιστορία της κοπέλας αυτής που δολοφονήθηκε από τον άντρα της επειδή δεν του χάρισε απογόνους, η Ιρλανδή συγγραφέας επικεντρώνεται στη μοίρα των γυναικών της ιταλικής αριστοκρατίας που βρίσκονταν στο έλεος των συζύγων τους.
Μιλά για τη θέση τους μέσα στον γάμο και την αντιμετώπισή τους ως αναπαραγωγικές μηχανές. Σύμφωνα μάλιστα με το σημείωμα που παραθέτει στο τέλος του βιβλίου Μάγκι Ο’ Φάρελ, η δολοφονία της Λουκρητίας δεν ήταν το μόνο περιστατικό συζυγκοκτονίας στην οικογένειά της. Η Μάγκι Ο’ Φάρελ μας χαρίζει ένα μυθιστόρημα που αν και αναφέρεται στην Αναγεννησιακή Ιταλία συνομιλεί με το σήμερα αγγίζοντας θέματα που εξακολουθούν να φαντάζουν τραγικά επίκαιρα.
[ 2 ]
«Καλντερίμι» – Γιάννης Καλπούζος
Στο τελευταίο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου η Θεσσαλονίκη «πρωταγωνιστεί». Με την πλοκή να διαδραματίζεται από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού και μνήμες να εισβάλλουν στην αφήγηση συμπληρώνεται ένας κύκλος ενενήντα εννέα χρόνων, πλούσιος σε ιστορικά γεγονότα. Η εξάπλωση της προπαγάνδας των Βουλγάρων στη Μακεδονία, ο Μακεδονικός Αγώνας, το κίνημα των Νεότουρκων, οι βομβιστικές επιθέσεις το 1903, η απελευθέρωση της πόλης, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Εθνικός Διχασμός και η καταστροφική πυρκαγιά του 1917 είναι μόνο μερικά από αυτά.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου παρακολουθούμε τη ζωή του Παράσχου, από τα εφηβικά του χρόνια μέχρι τα γεράματά του, με φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών. Στο κάδρο τοποθετούνται επίσης ο πατέρας του Αντίπας και ο γιος του Κλεάνθης.
Παράλληλα με τις περιπέτειες των τριών αυτών αντρών που κυνηγούν την ευτυχία και τον έρωτα και έρχονται αντιμέτωποι με ψευδαισθήσεις και ματαιώσεις, εκτυλίσσεται η ιστορία της Θεσσαλονίκης, μίας πόλης που μεταμορφώνεται.
Ο συγγραφέας όμως δεν αρκείται στη σκιαγράφηση του ιστορικού πλαισίου. Αναπλάθει την καθημερινότητα με τις συντεχνίες, τις χοροεσπερίδες, τα καφέ σαντάν, τα χαμαιτυπεία, τους τεκέδες. Φέρνει στο προσκήνιο τα ήθη, τα έθιμα και τις προκαταλήψεις που κυριαρχούσαν. Μπολιάζει τη γλώσσα των ηρώων με στοιχεία ντοπιολαλιάς.
Αναπαριστά λοιπόν την ατμόσφαιρα της εποχής εκείνης χτίζοντας με την πένα του εικόνες γλαφυρές. Είναι σα να βλέπουμε τους Εβραίους, τους Τούρκους, τους Έλληνες, τους Βούλγαρους, τους Αλβανούς, τους Φραγκολεβαντίνους να τριγυρνούν στους δρόμους της πολυφυλετικής τότε Θεσσαλονίκης. Ένα ακόμη μυθιστόρημα δια χειρός Γιάννη Καλπούζου, προϊόν εμπεριστατωμένης έρευνας, που ζωντανεύει την Ιστορία.
[ 3 ]
«Η ερωμένη του πατέρα» – Σοφία Βοΐκου
Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν μάς μεταφέρει η Σοφία Βοΐκου μέσα από το νέο της μυθιστόρημα. Παρότι στα περισσότερα βιβλία της αναφέρεται σε γεγονότα αρκετά απομακρυσμένα από το σήμερα, αυτή τη φορά η συγγραφέας επιλέγει να τοποθετήσει τους ήρωές της σε μία σχετικά πρόσφατη ιστορική στιγμή.
Το νήμα της πλοκής αρχίζει να ξετυλίγεται όταν η Άρια Μπενέτου ανακαλύπτει μετά την κηδεία της μητέρας της, της διάσημης τσελίστριας Ελισάβετ Λευκαδία, τα γράμματα της ερωμένης του πατέρα της. Διακόσια είκοσι τρία γράμματα που «ξεχειλίζουν» πάθος. Θα θελήσει να μάθει περισσότερα γι’ αυτή τη σχέση. Θα την κυριεύσει η επιθυμία να γνωρίσει αυτή τη γυναίκα. Θα μπορέσει όμως να αντισταθεί στη γοητεία της ώστε να μην προδώσει τη μνήμη της μητέρας της;
Κάπως έτσι με συνοδοιπόρο την Άρια ξεκινά το ταξίδι από τη Θεσσαλονίκη του 2021 στο Βελιγράδι του 1999. Είναι η εποχή που η πρωτεύουσα της Σερβίας φλέγεται από τους βομβαρδισμούς των Αμερικανών και των συμμάχων τους. Και ενώ γύρω σκάνε βόμβες και η πόλη αιμορραγεί ένας έρωτας γεννιέται. Ο πολεμικός ανταποκριτής Νέστορας Μπενέτος γνωρίζει και ερωτεύεται τη Λίλα, μια νεαρή Σέρβα που ξεσηκώνει με τους στίχους και τη μουσική της τα πλήθη. «Οι βόμβες σας είναι η γιορτή μας! Οι σειρήνες σας είναι η μουσική μας! Εμείς είμαστε ο στόχος! Shoot!», τραγουδά στις συναυλίες που δίνει με το συγκρότημά της ”Lila and the Boys”. Την ίδια στιγμή πίσω στην Ελλάδα τον περιμένει η γυναίκα του μαζί με τις δυο κόρες τους.
Με τη λιτή και ανεπιτήδευτη γραφή της η Σοφία Βοΐκου αποτυπώνει το κλίμα των εβδομήντα οχτώ εκείνων ημερών που το Βελιγράδι βρέθηκε στο στόχαστρο του ΝΑΤΟ με χιλιάδες ανθρώπους να τραυματίζονται ή να χάνουν τη ζωή τους, εκατοντάδες πολιτιστικά μνημεία να καταστρέφονται και τον κόσμο να δίνει αψηφώντας τον κίνδυνο το «παρών» στις αντιπολεμικές συναυλίες στέλνοντας μέσα από τη μουσική το δικό του μήνυμα ειρήνης. Και μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο η συγγραφέας καταφέρνει να χωρέσει τις σκέψεις της γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα, τη μητρική αγκαλιά αλλά και το ερώτημα αν η αγάπη μπορεί να μοιραστεί στα τρία.
