Μπορεί τα βασικά χαρακτηριστικά συστατικά με τα οποία και έχει γίνει ευρέως γνωστή να απουσιάζουν, δηλαδή οι ντομάτες και η μοτσαρέλα. Όμως σίγουρα αυτό που απεικονίζεται σε τοιχογραφία που ανακαλύφθηκε στην Πομπηία και χρονολογείται πριν από 2000 χρόνια μοιάζει με πίτσα.
Στην τοιχογραφία, απεικονίζεται ένα πλούσιο γεύμα με ένα ψωμί που μοιάζει με πίτσα στο κέντρο του, το οποίο οι αρχαιολόγοι λένε ότι θα μπορούσε να είναι πρόδρομος του εμβληματικού πιάτου της Ιταλίας, σύμφωνα με την πρώτη εικονογραφική ανάλυση, η οποία προέκυψε πρόσφατα στο πλαίσιο των νέων ανασκαφών στην Πομπηία.
Όπως εξηγούν οι αρχαιολόγοι του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας, είναι δυνατόν να υποθέσουμε ότι δίπλα σε ένα κύπελλο κρασιού τοποθετημένο σε έναν ασημένιο δίσκο, απεικονίζεται μια επίπεδη focaccia που λειτουργεί ως βάση για να τοποθετηθούν διάφορα φρούτα, (που μπορεί να αναγνωριστεί ως ρόδι, και ίσως μια χουρμαδιά), με μπαχαρικά και ίσως με ένα είδος πέστο, (moretum στα λατινικά) όπως υποδεικνύεται από κίτρινες και ώχρες κουκκίδες, πιθανώς και καρυκεύματα.
Επιπλέον, στον ίδιο δίσκο, δίπλα στους χουρμάδες και το ρόδι υπάρχουν αποξηραμένα φρούτα και μια γιρλάντα από κίτρινες φράουλες.
Η τοιχογραφία ηλικίας 2.000 ετών ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην περιοχή Regio IX του αρχαιολογικού πάρκου της Πομπηίας κοντά στη Νάπολη, την πατρίδα της διάσημης πίτσας Μαργαρίτα, η οποία πιστεύεται ότι πρωτοπαρουσιάστηκε το 1800. «Η εικόνα φέρνει στο μυαλό μας μια πίτσα, ειδικά επειδή βρισκόμαστε κοντά στη Νάπολη. Προφανώς δεν πρόκειται για πίτσα, αλλά ίσως θα μπορούσε να είναι ένας μακρινός πρόγονος αυτού του φαγητού», αναφέρει ο Gabriel Zuchtriegel, διευθυντής του αρχαιολογικού πάρκου της Πομπηίας, σε μια διαδικτυακή ταινία.
Οι κατασκευές που ανασκάφηκαν τον 19ο αιώνα και είναι εν μέρει ορατές, είχαν ήδη υποδηλώσει την παρουσία ενός μεγάλου αιθρίου με την παραδοσιακή διάταξη των δωματίων στην ανατολική πλευρά, ενώ στη δυτική πλευρά διακρινόταν η είσοδος ενός φούρνου. Το αίθριο έχει καθαριστεί από τα υλικά που προέρχονται από τις ανασκαφές του 19ου αιώνα, αποκαλύπτοντας την κατάρρευση της οροφής μέσα σε στρώμα λευκής ελαφρόπετρας και ένα υπολειμματικό τμήμα του ηφαιστειακού στρώματος (στρώμα τέφρας) στο νότιο τομέα. Σκελετοί τριών θυμάτων βρέθηκαν στους χώρους εργασίας δίπλα στον φούρνο.
Ολόκληρος ο χώρος ανασκαφής της Insula 9 καλύπτει μια έκταση περίπου 3.200 τετραγωνικών μέτρων, δηλαδή σχεδόν μια ολόκληρη γειτονιά της αρχαίας πόλης, που θάφτηκε το 79 π.Χ., λόγω της έκρηξης του Βεζούβιου.
«Η Πομπηία δεν παύει ποτέ να εκπλήσσει- είναι ένα σεντούκι που αποκαλύπτει πάντα νέους θησαυρούς», δηλώνει ο υπουργός Πολιτισμού Τζενάρο Σανγκιουλιάνο.
