Κάποτε ήταν ένα παιδί που το όνομά του ήταν Γκυ. Κάποια μέρα έμεινε μόνος του στο σπίτι και η ώρα περνούσε και εκείνος άρχισε να βαριέται. Η ιδέα αμέσως έλαμψε στο μυαλό του. Θα ζωγράφιζε μια τρύπα και μέσα εκεί θα βουτούσε. Δεν είχε τίποτα να χάσει. Αστέρια, κρατήρες αλλά και μια νέα ιδιαίτερη γνωριμία με τον μικρό επιστήμονα Ζαν Ζαν και το σκυλάκι του τον Νταρκ είναι μόνο η αρχή μιας πολύχρωμης περιπέτειας μέσα σε ένα σκηνικό διαρκώς σε κίνηση που μεταμορφώνεται, μεταλλάσσεται. Από το λούνα παρκ, στην άλλη πλευρά του φεγγαριού, σε μια άγνωστη πόλη…
Το βιβλίο του Θάνου Κοσμίδη «Ο Γκυ και οι Μαγικές Τρύπες» είναι ένα βιβλίο – ωδή στην παιδική φαντασία και τις άπειρες δυνατότητες για ποικιλομορφία σε εικόνες και συναντήσεις με στοιχεία φανταστικά, δανεικά ή προσωπικά -σε ένα σαλόνι θα δούμε την αράχνη της Louise Bourgeois να κάνει την εμφάνισή της, ενώ στοιχεία από πολλά παραμύθια και αγαπημένα ακούσματα του συγγραφέα, θα βρούμε παντού διάσπαρτα, αλλά και λύσεις σε πρόσκαιρα προβλήματα. Επινοητικότητα και μεθόδευση. Φαντασία και δημιουργία. Συνεργασία και συντροφικότητα.
Με λόγια απλά, ο Θάνος Κοσμίδης αναδεικνύει ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα των παιδιών, την ανία και τη βαρεμάρα, συχνό επισκέπτη συνήθως τα ΣΚ και τις καλοκαιρινές διακοπές. Δίχως συμβατικές διδαχές, ο συγγραφέας κατορθώνει να φτιάξει έναν ευφάνταστο κόσμο, και κλείνοντας το μάτι προσκαλεί να φτιάξει ο καθένας τον δικό του.
Οι εικόνες κολλάζ της Αγγελικής Μπόζου προσθέτουν και διανθίζουν τις σελίδες και τις ιστορίες με εικόνες σουρεαλισμού. Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στο CD μουσικής που συνοδεύει το βιβλίο, σε μουσική και στίχους του συγγραφέα με καλεσμένους τους τραγουδιστές Φοίβο Δεληβοριά, Λευτέρη Ελευθερίου, Γιώργο Ζαχαρόπουλο, Αλέξη Ιωάννου, Ζερόμ Καλουτά, Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο και Θανάση Τζίνγκοβιτς.
Οι δύο δημιουργοί, ο Θάνος Κοσμίδης στους στίχους και τη μουσική και η Αγγελική Μπόζου στις εικόνες δονούν την φαντασία μας, χαράσσοντας νέους δρόμους στον απεγκλωβισμό από την προσωπική ανία. Εδώ θα βρεις κανείς τα συστατικά μιας ευτυχισμένης παιδικής ηλικίας αλλά και μιας ενήλικης ζωής που δεν δυναστεύεται από την καθημερινότητα αλλά βρίσκει τις διεξόδους της, τις κρυφές χαραμάδες στο σκοτάδι για να ξεμυτίσει και να απελευθερωθεί.
«Μήπως την περιπέτεια
που έζησε θαρραλέα
μες το μυαλό του έπλασε
ο ίδιος για παρέα;
Η αλήθεια είναι πως νύσταξε
γιατί ήταν λίγο αργά…
Και σαν αποκοιμήθηκε
τους φίλους του θυμήθηκε
κι αντήχησε μια μουσική
γλυκιά μέσα στην καρδιά.»
Με αφορμή τη νέα κυκλοφορία «Ο Γκυ και οι Μαγικές Τρύπες» μιλήσαμε με τον Θάνο Κοσμίδη. Η πρώτη γνωριμία μαζί του έγινε από τους Burger Project, όπου παίζει, τραγουδάει, γράφει παιδικά τραγούδια και συνήθως τα κείμενα των παραστάσεών τους. Όταν όμως έγινε μπαμπάς, έγραψε πολλές ιστορίες για να διαβάζει στον Ερμή και τη μικρή Δαφνούλα. «Ο Γκυ και οι Μαγικές Τρύπες» είναι η πρώτη που επιλέχθηκε για να εκδοθεί και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μάρτης.
Θέλετε να συστήσετε το βιβλίο σας στους αναγνώστες μας;
Βεβαίως και θέλω! Πρόκειται για μια αλληγορική περιπέτεια φαντασίας με κεντρικό άξονα την αίσθηση της μοναξιάς και την ανάγκη της φιλίας. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα cd με τραγούδια, τα οποία διανθίζουν την ιστορία. Μπορεί δηλαδή κανείς να διαβάζει το βιβλίο και να βάζει το κάθε τραγούδι στα σημεία που προτείνονται, χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι δεν μπορούν αυτά τα δύο να χρησιμοποιηθούν αυτόνομα. Στο cd μην ξεχάσω να αναφέρω ότι συμμετέχουν οι αγαπητοί μου φίλοι Φοίβος Δεληβοριάς, Λευτέρης Ελευθερίου, Γιώργος Ζαχαρόπουλος, Aλέξης Ιωάννου, Τζερόμ Καλουτά, Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος και Θανάσης Τζίνγκοβιτς. Όπως και ότι την εικονογράφιση έχει κάνει η ταλαντούχα εικαστικός Αγγελική Μπόζου.
Πώς προέκυψε αυτό το βιβλίο; Ποια είναι, αν θέλετε, η έμπνευση πίσω από αυτό; Εντοπίζω στοιχεία από την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων». Υπήρχε η ιστορία της Αλίκης στο μυαλό σας;
Η ιδέα προέκυψε όταν έβλεπα πόσο μόνος ένιωθε ο τετράχρονος γιος μου, όταν πηγαίναμε στην έρημη παιδική χαρά και δεν έβρισκε κάποιον να παίξει. Ή όταν ένας φίλος του ξαφνικά έφευγε ή όταν έπρεπε να με αποχωριστεί από το παιχνίδι γιατί έπρεπε να δουλέψω. Επίσης εμπεριέχει μνήμες από την παιδική μου ηλικία («έμεινε μόνος στο σπίτι να ζωγραφίσει, μα πέρναγε η ώρα και οι γονείς του είχαν αργήσει»), αλλά και από την ενήλικη ζωή μου («το τέρας της γραφειοκρατίας σε ένα λαβυρινθώδες κτήριο» κ.α.).
Στοιχεία από άλλα παραμύθια αλλά και ενήλικα λογοτεχνικά έργα υπάρχουν διάσπαρτα σε όλο το βιβλίο, τα οποία όμως θα έλεγα ότι περισσότερο αναδύθηκαν μέσα από τη σουρεαλιστική διαδικασία αυτοματικής γραφής. Η αέναη πτώση του Γκυ μέσα στην Τρύπα σίγουρα είναι μια παραλλαγή της Αλίκης που πέφτει στο λαγούμι. Η κατάληξη στο φεγγάρι μάλλον προέρχεται από τις περιπέτειες του Βαρόνου Μυνχάουζεν. Επίσης εντοπίζω στοιχεία από τον Πίτερ Παν, το ”the Wall” των Pink Floyd και το «1984» του Όργουελ. Όλα αυτά όμως, εκτός από αναφορές, είναι στοιχεία που εξυπηρετούν την αφήγηση της ιστορίας που, όπως είπα και προηγουμένως, έχει να κάνει με τον κόσμο του παιδιού, όπου εναλλάσσεται το αίσθημα της μοναξιάς με αυτό της περιπέτειας.
Τι αίσθηση θέλετε να αποκομίσει ο μικρός αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο σας;
Η ζωή είναι μια περιπέτεια γεμάτη κινδύνους, μοναξιά, φιλίες, χαρές, απογοητεύσεις, ανακαλύψεις, λύπες και κρίσιμες στιγμές στις οποίες πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι και να βρίσκουμε λύσεις. Τα παραμύθια φέρουν όλους αυτούς τους συμβολισμούς και είναι ένας μαγικός τρόπος για να οπλίσουν τα παιδιά με γνώση και με θάρρος, ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες στη ζωή, αλλά και να έχουν πίστη στις στιγμές και τα όμορφα συναισθήματα που θα έρθουν.
Έχοντας αυτά στο μυαλό μου, στο τελευταίο τραγούδι επαναλαμβάνεται ο στίχος «Αν χαθείς μη φοβηθείς, στον δρόμο φίλους θα βρεις». Ας πούμε ότι αυτήν την αίσθηση θα ήθελα να αποκομίσει ο μικρός αναγνώστης. Την πίστη πως όποιο εμπόδιο και να του παρουσιαστεί, θα το ξεπεράσει μόνος ή με τη βοήθεια κάποιου φίλου και στο τέλος θα βρεθεί σε ένα ασφαλές περιβάλλον, όπως είναι το σπίτι του.
Απόλαυσα την ανάγνωση του βιβλίου ακούγοντας το CD που το συνοδεύει. Υπέροχες μελωδίες που καιρό είχα να ακούσω. Τι προηγήθηκε; Η ιστορία ή η σύνθεση της μουσικής;
Ευχαριστώ πολύ! Προηγήθηκε η ιστορία και έπειτα γράφτηκαν όλα τα τραγούδια, εκτός από το «Ζαν Ζαν» το οποίο είχα γράψει παλαιότερα για την παράσταση «Τα Χριστούγεννα του Καραγκιόζη στο φεγγάρι» του Ηλία Καρελλά, στο Μέγαρο Μουσικής, όπου υποδυόμουν τον επιστήμονα Ζαν Ζαν. Στο βιβλίο τον παρουσίασα σε παιδική ηλικία.
Έχετε υπάρξει στην παιδική σας ζωή όπως ο Γκυ; Ένα παιδί που κάποιες στιγμές βαριέται, νιώθει ανία και επινοεί έναν ολόκληρο κόσμο με τη φαντασία του;
Νομίζω ότι κάθε παιδί το κάνει. Για αυτό και είναι καλό να αφήνουμε κάποιες φορές τα παιδιά χωρίς ερεθίσματα. Να υπάρξει ένα κενό, μια ησυχία σαν λευκό χαρτί, όπου μπορούν να δημιουργήσουν με τη φαντασία τους.
Βέβαια στην ιστορία μας ο Γκυ δεν βαριέται ακριβώς. Δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο για να πολεμήσει την μοναξιά του και ίσως την υποψία αναστάτωσης που είναι μόνος του στο σπίτι κι έχει περάσει η ώρα. Πολλά από όσα συμβαίνουν στην ιστορία είναι προσωπικές εμπειρίες, που όμως ξεπεράστηκαν, είτε με προσωπικό θάρρος, είτε με κάποιον φίλο-σωτήρα, είτε με τη φαντασία (περνάει γρήγορα η ώρα όταν δημιουργείς…).
Ποια θεωρείτε πως είναι η επιτυχία ενός παιδικού βιβλίου; Αν υπήρχαν 3 κριτήρια ποια θα ήταν αυτά;
Δεν κάνουν όλα τα παιδικά βιβλία την ίδια «δουλειά». Οπότε μπορώ να αναφέρω -με τυχαία σειρά- τρία κριτήρια επιτυχίας για το δικό μου βιβλίο:
1) να ταξιδέψει το παιδί σε έναν σουρεαλιστικό κόσμο, αναπτύσσοντας παράλληλα τη φαντασία του, απενοχοποιώντας το «παράλογο».
2) να φέρει το παιδί σε επαφή με τα συναισθήματά του, καθώς ταυτίζεται με τον ήρωα και να νιώσει ότι είναι απόλυτα φυσιολογικά.
3) να του προσφέρει χαρά και ηρεμία. Τόσο απλό, αλλά ουσιαστικό.
Είστε ένας άνθρωπος με πολλά ταλέντα και πολλές ιδιότητες. Αν έπρεπε να ξεχωρίσετε μία από τις ιδιότητές σας ως την πιο αγαπημένη ποια θα ήταν;
Τώρα νιώθω όπως όταν ρωτάνε ένα παιδί «ποιον αγαπάς περισσότερο; τον μπαμπά ή τη μαμά;» ή ακόμα χειρότερα, έναν γονιό ποιο από τα παιδιά του αγαπάει περισσότερο.
Από πολύ μικρός είχα κλίση στη ζωγραφική. Στην πρώτη δημοτικού μου ανέθεσαν να ζωγραφίσω το χριστουγεννιάτικο πρόγραμμα του σχολείου, τελικά σπούδασα στην Καλών Τεχνών. Στην Πέμπτη δημοτικού ξεκίνησα πιάνο και λίγο αργότερα κιθάρα, τελείωσα το Μουσικό Λύκειο Παλλήνης και τελικά ζω κυρίως από τη μουσική. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο εμφανίζονται και άλλου είδους καλλιτεχνικές δημιουργίες, όπως το performing, η σκηνοθεσία, το βίντεο, το γράψιμο και άλλα, όμως θα έλεγα πως όλα αυτά με έναν τρόπο αλληλοσυμπληρώνονται, είτε λειτουργούν αποσυμφορητικά το ένα προς το άλλο. Για παράδειγμα αν ασχολούμαι πολλές ώρες με μια μουσική εργασία, για να χαλαρώσω θα ζωγραφίσω κάτι, προτού επιστρέψω σε αυτό που πρέπει να ολοκληρώσω.
Έτσι λοιπόν όλα είναι ένα, όλα είναι η ζωή μου και δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάτι, τουλάχιστον προς το παρόν.
Στα παιδιά σας διαβάζετε βιβλία ή επινοείτε δικές σας ιστορίες;
Σίγουρα συμβαίνουν και τα δύο. Πολλές από αυτές τις ιστορίες που επινόησα κάποια στιγμή μέσα στο ημίφως τις κατέγραψα αμέσως μετά, οπότε υπάρχουν μπόλικες ιδέες για επόμενα βιβλία.
Τι συμβουλεύτε τα παιδιά σας να κάνουν τις στιγμές της ανίας τους (αν υπάρχουν τέτοιες);
Τα συμβουλεύω να με αφήσουν ήσυχο! Όχι, η αλήθεια είναι ότι αν υπάρχουν καμιά φορά στιγμές ανίας και δεν βρίσκονται στον χώρο τους, θα τα παροτρύνω να βρουν κάτι το οποίο δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά. Αν μπουν σε αυτήν την λογική της αναζήτησης, τότε οι ανακαλύψεις δεν θα τελειώσουν ποτέ.
Κι αν δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από έναν μεγάλο τοίχο, τότε να αναρωτηθούνε «τι να υπάρχει από την άλλη μεριά;».
