-37835.jpg)
Κατέβαινα προχθές την Βασιλίσσης Σοφίας μέσα σ’ένα ταξί.
Χάζευα τις όψεις των 60’s πολυκατοικιών να διακόπτονται που και που από κανένα νεοκλασσικό.
Tο μάτι μου μπερδεύτηκε όταν έπεσε πάνω σ’ένα αδειανό οικόπεδο.
Ένα μικρό άχτιστο οικόπεδο στριμωγμένο ανάμεσα σε κάτι επταόροφες πολυκατοικίες.
Του είχαν ήδη βάλει τα γνωστά πετάσματα από λαμαρίνα, που περιφράσσουν εργοτάξια και προμηνύουν καινούργια οικοδομή.
Παραδόξως, δε με κυρίευσε εκείνη η διαστροφή, που έχουμε εμείς οι αρχιτέκτονες, να οραματιζόμαστε το «τέλειο» κτήριο.
Σκεφτόμουν πόσα ελάχιστα τέτοια οικόπεδα θα έχουν ξεμείνει μεσ’ στην πόλη.
Να τα διεκδικούσαμε, λέει, όλα…
Να τα κάναμε μικρά πάρκα σαν κι αυτά στην Νέα Υόρκη και στο Βερολίνο.
Με 2-3 παρτέρια, έναν τοιχο με αναρριχώμενα και 1-2 παγκάκια που κάθονται για το μεσημεριανό τους διάλειμμα οι άνθρωποι …
Τρώνε ένα σάντουιτς…
Διαβάζουν ένα βιβλίο …
Ναι, καλά…
Ξέρουμε να γκρινιάζουμε για το τσιμέντο στις πόλεις .
Ξέρουμε να ζητάμε περισσότερο πράσινο.
Αν όμως το οικοπεδάκι ήταν δικό μας;
Δε θα απαιτούσαμε να τηρηθούν οι ισχύοντες νόμοι, που μας δίνουν το δικαίωμα να χτίσουμε;
Είναι γεγονός πως φταίμε εμείς, οι μηχανικοί.
Όχι μόνο οι πολεοδόμοι, με τους όρους δόμησης.
Και οι μελετητές,
Κι όλοι όσοι εκμεταλλευόμαστε κάθε υποσημείωση του νόμου, προκειμένου να καλύψουμε και το τελευταίο τετραγωνικό εκατοστό.
Δε θα ξεχάσω την γερμανίδα που μου το ‘πε κατάφατσα, μ’ένα ύφος λες και απευθυνόταν σε αρχαιοκάπηλο :
« Α, είσαι αρχιτέκτονας;… Από αυτούς, δηλαδή, που ευθύνονται για την καταστροφή του πανέμορφου τοπίου της Ελλάδας τις τελευταίες δεκαετίες…».
Τί να της έλεγα;
Δεν είχε δίκιο;
Αν όμως έβγαινε ο νομοθέτης κι έλεγε:
«Στοπ! Μέχρι εδώ!»
«Ο,τι χτίστηκε, χτίστηκε.»
«Από δω και πέρα, στα κέντρα των πόλεων, θα μιλάμε μόνο για γκρέμισμα ή για ανάπλαση.»
« Δε θα χτιστεί τίποτα άλλο.»
« Όλα τα κενά οικόπεδα, θα γίνουν πράσινο»,
Κι όχι μόνο στα κέντρα.
Και στα προάστια.
Που δεν έχουν ακόμα πλήρως τσιμεντοποιηθεί.
Που έχουν λίγα παραπάνω άδεια οικόπεδα…
Ίσως αν είχαμε ένα πιο πλούσιο κράτος,
που θα μπορούσε να απαλλοτριώσει όλα αυτά τα κομμάτια γης,
αποζημιώνοντας τους ιδιοκτήτες,
τα παραπάνω να μην ακούγονταν τόσο ανεδαφικά…
Γι αυτό λοιπόν, ας κάνουμε την υπόθεσή μας πιο ρεαλιστική.
Ας σκεφτούμε ότι ο νομοθέτης μας έλεγε κάτι αντίστοιχο για περιοχές, που δεν έχουν μπει ακόμα στο σχέδιο.
Που πρόκειται να πολεοδομηθούν μελλοντικά.
Για περιοχές, όπου τα δικαιώματα δεν είναι ακόμα κεκτημένα.
Ας υποθέσουμε δηλαδή, ότι μας έλεγε πως, όταν μπει στο σχέδιο το οικοπεδό μας στην Παλλήνη, δε θα μπορούμε να χτίσουμε μια πολυκατοικία αλλά μόνο ένα μικρό σπίτι.
Το υπόλοιπο θα παραμείνει κήπος.
Τί θα λέγαμε τότε;
Πώς θ’αντιδρούσαμε;
Το ερώτημα, με λίγα λόγια, είναι το εξής:
Αν σταματήσουμε να γκρινιάζουμε για το τι έγινε μέχρι τώρα και κοιτάξουμε τι μπορούμε να κάνουμε από δω και πέρα, για τους οικισμούς που πρόκειται να δημιουργηθούν, ξέρουμε τι είναι αυτό που θέλουμε;
Έχουμε αναλογιστεί τις συνέπειες;
Είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε χαμηλούς συντελεστές δόμησης και μικρά ποσοστά κάλυψης; Καταλαβαίνουμε ότι θα χρειαστεί και η δική μας συναίνεση;
Ή θα βγούμε στους δρόμους και θα φωνάζουμε;
Μήπως τελικά δε φταίνε μόνο οι νομοθέτες, οι μηχανικοί και οι εργολάβοι;
Η κοινωνία μας αρχίζει να ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για θέματα αρχιτεκτονικής. Μήπως ένα από τα πρώτα πράγματα που θα πρέπει να σκεφτούμε είναι η αποσύνδεση της αρχιτεκτονικής από την μεγιστοποίηση του κέρδους;
Ας ξεκινήσουμε από τα δικά μας οικόπεδα.
Μικρότερα ή μεγαλύτερα.
Που έχουμε ή που θα θέλαμε να έχουμε.
Μήπως πέρα από τις εκθέσεις και τους διαγωνισμούς,
θα πρέπει να προβληματιστούμε και για την αρχιτεκτονική που παράγει γύρω μας η αδηφάγος επιθυμία για την μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση του όποιου ακινήτου μας;
Μήπως ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για «λιγότερη» αρχιτεκτονική;
Γι αυτήν λοιπόν την εβδομάδα,
το αρχιτεκτονικό δρώμενο που σας προτείνουμε,
δεν είναι να πάτε σε κάποια έκθεση,
αλλά να βρείτε ένα ελεύθερο οικόπεδο στην γειτονιά σας.
Όπου κι αν μένετε.
Έπειτα, να φανταστείτε πως θα ήταν αν το διαμόρφωνε κανείς σε πάρκο.
Και μετά να σκεφτείτε :
Αν ήταν δικό σας θα το χτίζατε ή δε θα το χτίζατε;
Κι επειδή μάλλον θα το χτίζατε…
Πόσο μεγάλο θα ήταν το κτήριο που θα φτιάχνατε;
Θα είχε καθόλου κήπο;
