Ο Lawrence English στο ελculture.gr

Ο πολυπράγμων Lawrence English μοιάζει να μην κάθεται ποτέ καλλιτεχνικά ήσυχος. Για πάνω από μία δεκαετία πειραματίζεται με τον ήχο, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε η πρώτη του συνεργασία με τη Liz Harris (Grouper) με τον τίτλο Slow Walkers. Ο Αυστραλός συνθέτης, media artist και επιμελητής μίλησε στο ελculture.gr λίγες μέρες πριν από την άφιξή του στην Αθήνα και τη συμμετοχή του στο In Mute Festival που διοργανώνεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

ελculture: Σε λίγες μέρες θα βρεθείς στην Αθήνα για να συμμετάσχεις στο In Mute, ένα φεστιβάλ που παντρεύει βωβές ταινίες της δεκαετίας του ’20 με σύγχρονους ηλεκτρονικούς ήχους. Τι σου προκαλεί ενδιαφέρον σε αυτό το εγχείρημα;
Lawrence English: Πιστεύω ότι η ιδέα του ήχου στις ταινίες είναι σύνθετη- ειδικά όταν αναφερόμαστε στο μη αφηγηματικό ήχο, όπως η μουσική. Πολλές απ’ αυτές τις «βωβές» ταινίες συνοδεύονταν από μουσική όταν προβάλλονταν αρχικά. Συνήθως, στο σινεμά δούλευε ένας μουσικός ο οποίος αυτοσχεδίαζε σε πιάνο ή όργανο. Επειδή όμως αυτές οι ηχογραφήσεις ήταν της στιγμής, αποτελούν ένα παραγκωνισμένο μέρος της ιστορίας του πρώιμου κινηματογράφου.
Νομίζω τώρα ότι, καθώς επανεξετάζουμε αυτές τις ταινίες, υπάρχει η δυνατότητα να ανακαλύψουμε ένα νέο ηχητικό κόσμο και μέσα απ’ αυτόν να βρούμε νέα πλαίσια και να επαναπροσδιορίσουμε τη δράση επί της οθόνης. Βρίσκω αυτή τη διαδικασία πολύ ενδιαφέρουσα, επομένως η ευκαιρία που μου δόθηκε να δουλέψω πάνω σε μια ταινία σαν το Strike είναι σίγουρα ξεχωριστή.

ελc: Στο In Mute θα παρουσιάσεις τη νέα σου δουλειά, που συντέθηκε αποκλειστικά για την προβολή της ταινίας του Eisenstein που μόλις ανέφερες. Πώς πιστεύεις ότι σχετίζεται η μουσική σου με μια σοβιετική βωβή ταινία, κοινωνικά και πολιτικά στρατευμένη;
L.E.: Αυτό είναι ένα ερώτημα που με απασχόλησε αρκετά προτού αρχίσω να δουλεύω πάνω στα συστατικά του ήχου της ταινίας. Ξόδεψα κάμποσο χρόνο διαβάζοντας για τη ζωή του Eisenstein, τις μεθόδους εργασίας του και αυτό είναι και το σημείο στο οποίο βρίσκω τη μεγαλύτερη σύνδεση προσωπικά. Το ενδιαφέρον του για το μοντάζ -αναγνωρίστηκε εξάλλου ως ένας από τους πατέρες του μοντάζ- σχετίζεται με πολλούς τρόπους με τους οποίους έχω δουλέψει με τον ήχο. Πιστεύω ότι οι μέθοδοί μας είναι παράλληλες και, μόλις το συνειδητοποίησα, προσέγγισα πολύ άμεσα την ταινία. Ήταν το συστημικό εργαλείο, αν θέλεις, που μου ξεκλείδωσε την ταινία.
Όσο για το θέμα, είναι οι καταπιεσμένες ανησυχίες της κάθε εποχής, οι οποίες εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους. Ενώ ορισμένες από τις εικόνες και τις σεκάνς μπορεί να μοιάζουν ακατέργαστες, σε σύγκριση με τα σύγχρονα πρότυπα, η συναισθηματική δύναμη αυτής της ταινίας δεν έχει προηγούμενο. Ο Eisenstein ήξερε πώς να παίξει με τις θεμελιώδεις πτυχές της πάλης της ανθρωπότητας με τον εαυτό της και τα συστήματά της. Απευθύνεται στο θεατή πολύ άμεσα και κάνοντάς το αυτό δημιουργεί μια πολύ ιδιαίτερη οπτική, που είναι ταυτόχρονα συναρπαστική και
απίστευτα καυστική. Οι τελευταίες σεκάνς της ταινίας, με τις αρκούδες που χρησιμοποιούνται για ψυχαγωγία, είναι ίσως από τις πιο δυνατές, καθώς αφορούν ένα θέμα που ακόμα μαστίζει τμήματα της Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας.

ελc: Είσαι ένας πολύ δραστήριος καλλιτέχνης και η δισκογραφική σου Room 40 έχει να επιδείξει έναν κατάλογο που αποτελείται από σημαντικούς διεθνείς καλλιτέχνες. Πώς βλέπεις το ρόλο σου ως μουσικού, καλλιτέχνη πολυμέσων και επιμελητή μέσα στην τρέχουσα πολιτιστική πραγματικότητα;
L.E.: Είναι ασφαλές να λέμε ότι βρισκόμαστε σε μια ρευστή κατάσταση. Σε αντίθεση με τις έννοιες της στασιμότητας και της μεταβολής, πριν από δύο δεκαετίες, ας πούμε, όταν οι αλλαγές μπορούσαν να χαρτογραφηθούν και να μελετηθούν ευκολότερα, σήμερα πιστεύω παρατηρούμε ένα πολύ λιγότερο απόλυτο καθεστώς, όπου η αλλαγή είναι πιο πολύ καθαρή εξέλιξη. Τίποτα, ειδικά στις τέχνες, δεν είναι σταθερό. Εξετάζοντας τη μουσική για παράδειγμα, την προηγούμενη δεκαετία, έγινε η μετάβαση από το φυσικό στο ψηφιακό, και η πειρατεία ήταν η υπ’ αριθμόν ένα ανησυχία. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, το θέμα αυτό έχει εξαφανιστεί. Τώρα οι άνθρωποι αναγνωρίζουν το streaming ως το μέλλον (παρόν) της μουσικής ακρόασης. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα από τα πολλά που αντιμετωπίζουν οι μουσικοί, οι καλλιτέχνες και οι οργανισμοί, όσον αφορά τις δυνατότητες που διαθέτουν προκειμένου να διατηρήσουν την εμπλοκή του κοινού.
Από προσωπική οπτική, ως καλλιτέχνης και επιμελητής, θεωρώ ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή αφθονίας, αλλά αυτό κρύβει μια παγίδα. Το να έχεις πρόσβαση στα πάντα σημαίνει ότι μπορείς να χαθείς πολύ εύκολα, δυνητικά η απάντηση για όλα βρίσκεται λίγα κλικ πιο πέρα. Θα έλεγα τώρα ότι το καθήκον όλων των δημιουργικά σκεπτόμενων ανθρώπων είναι να εξετάζουμε τα ερωτήματα που θέτουμε και να μη βιαζόμαστε να δίνουμε τις απαντήσεις που νομίζουμε ότι θέλουμε ή έχουμε ανάγκη.

ελc: Πρόσφατα κυκλοφόρησε το Slow Walkers, στο οποίο συνεργαστήκατε για πρώτη φορά με τη Liz Harris (aka Grouper). Το βίντεο που ανακοίνωνε πέρσι το κοινό αυτό πρότζεκτ σας απεικόνιζε ένα πλήθος ανθρώπων που περπατούσαν αργά κι έμοιαζαν με ζόμπι. Τα λίγα λόγια που συνόδευαν την κυκλοφορία του Slow Walkers, φέτος το καλοκαίρι, ανέφεραν ότι το πρότζεκτ «γεννήθηκε από μια κοινή γοητεία για τις φρικιαστικές απεικονίσεις του ανθρώπινου παρόντος και μέλλοντος». Μπορείς να μας πεις λίγα περισσότερα για τη δουλειά αυτή και το κοινό έδαφος που μοιράζεστε με τη Liz Harris;
L.E.: Το Slow Walkers σιγοβράζει εδώ και τρία χρόνια. Τόσο η Liz όσο κι εγώ είμαστε πολυάσχολοι, γι’ αυτό αφιερώσαμε χρόνο στο υλικό, αφήνοντάς το να πήξει αργά και να πάρει το οργανικό του σχήμα. Γνωριζόμαστε με τη Liz εδώ και μια πενταετία και μοιραζόμαστε ένα κοινό προβληματισμό σχετικά με το μέλλον της προσωπικής δημιουργίας. Πιστεύω ότι αυτό εκφράστηκε καλύτερα στον κινηματογράφο του 20ού αιώνα και είμαστε και οι δύο συνδεδεμένοι μ’ αυτό.

ελc: Ποια είναι τα μελλοντικά καλλιτεχνικά σου σχέδια;
L.E.: Τώρα δουλεύω και ολοκληρώνω μια νέα solo ηχογράφηση που ονομάζεται Wilderness Of Mirrors, η οποία πιθανότατα θα κυκλοφορήσει το 2014. Πήρε λίγο παραπάνω χρόνο απ’ όσο είχα υπολογίσει, αλλά χαίρομαι τη διαδικασία του να κάνω τη δουλειά καλά. Επιπλέον, αξιοποιείται μια μεγάλη γκάμα νέων τεχνικών και πρέπει να πω ότι απολαμβάνω πολύ αυτή την εξερεύνηση.
Δουλεύω επίσης πάνω σε κάποιες νέες video εγκαταστάσεις, με τις οποίες ελπίζω να ασχοληθώ περισσότερο το 2014 και το 2015. Τα έργα είναι πολλές φορές απίστευτα αργά, τόσο αργά που συχνά είναι αδύνατο να πεις ότι υπάρχει κίνηση σε αυτά. Τα ονόμασα Motion Portraits. Αποτελούν μια σπουδή πάνω στο χρόνο κατά κάποιο τρόπο και μας καλούν να συνειδητοποιήσουμε έννοιες του χρόνου που είναι βαθιά ριζωμένες στην αντίληψη μας από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία.
Εκτός απ’ αυτά, παράλληλα, ασχολούμαι με το διδακτορικό μου, το οποίο εξετάζει τον τομέα των ηχογραφήσεων και ειδικότερα την ιδέα γύρω από τη «συνθετική ακρόαση», μια εφαρμοσμένη τεχνική ακρόασης που παραπέμπει πολύ έντονα σε έργα ηχογράφησης πεδίου.

ελc: Κλείνοντας, θα ήθελες να μοιραστείς κάτι με το ελληνικό κοινό που περιμένει την εμφάνισή σου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών;
L.E.: Λοιπόν, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τη Στέγη και την ομάδα του In Mute που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση του event. Ήταν χαρά μου να δουλέψω μαζί τους. Θα ήθελα επίσης να καλέσω τον κόσμο να στοχαστεί πάνω στην ιδέα της «βωβής» ταινίας και, καθώς θα έρθει σε επαφή με τα soundtracks μας, να προσπαθήσει να αναλογιστεί πόσο ζωτικό ρόλο παίζει ο ήχος στη διαμόρφωση της αντίληψής μας για τον κόσμο.

Ο Lawrence English θα εμφανιστεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών την Κυριακή 13 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο του In Mute Festival, για να ντύσει με τις συνθέσεις του την ταινία “Strike” του Sergei Eisenstein.