Βγαίνει από τη Στέγη με χαμόγελο, ζεστό και γεμάτο, κάτι καλό συνέβη στην πρόβα. Περιγράφει μια έκρηξη. Μιλά σαν να ετοιμάζουν κάτι ικανό να δυναμιτίσει. Μια βόμβα μουσικής, γεμάτη τραύμα, βρισίδι και ασφυξία. Κάπου, όμως, λέει, κρύβεται και το φως. Η ηθοποιός Αγορίτσα Οικονόμου δεν έχει δει την ταινία «Σπιρτόκουτο» του Γιάννη Οικονομίδη και ξεκαθαρίζει τη θέση της από νωρίς. Φοβήθηκε μη τυχόν και μπει στη διαδικασία έστω και ασυνείδητα να μιμηθεί την Ελένη Κοκκίδου, γιατί δεν το θεωρεί τίμιο και συναδελφικό. Θέλει να τη δει όταν τελειώσει πια η παράσταση και τότε κατά πάσα πιθανότητα θα πει «Κοκκίδενα, γ@@@ς». Είναι ενθουσιασμένη με τον κόσμο που πλάθει κάθε βράδυ στην πρόβα και μιλά για αυτήν την παράσταση σαν παιδί που πήρε νέο παιχνίδι. Ενθουσιασμός, χαρά και ανυπομονησία. Να μοιραστεί με τον κόσμο το παιχνίδι της.
Μια εύφλεκτη συζήτηση με την Αγορίτσα Οικονόμου για το θέατρο, το εκρηκτικό «Σπιρτόκουτο: The Musical – Πόλεμος σε τέσσερις τοίχους», για τη βία, τα βρισίδια, την παρακμή της οικογένειας και την αντίσταση στον ζόφο.
παλεύουμε για τρία χρόνια
«Θυμάμαι μια κουβέντα που κάναμε με την φίλη μου την Παρθένα τη Χοροζίδου, ήμασταν μαζί στη σχολή. Όταν αποφοιτήσαμε, ήρθε μοιραία και το μεγάλο ερώτημα. Τώρα; Ο πατέρας της λοιπόν μας είπε κάτι νομίζω πολύ σοφό. Πόσα χρόνια σπουδάσατε; Τρία. Ωραία, θα παλέψετε για τρία χρόνια. Έτσι κάναμε και με την σκέψη πως αν δεν έρθει καμία επαγγελματική πρόταση, τίποτα αυτά τα τρία χρόνια, τότε ίσως να είναι ένα μήνυμα ότι κάτι δεν πάει καλά. Μελέτη, προετοιμασία, ακροάσεις. Τώρα, θες από τύχη, θες από επιλογές, θες από προσωπική δουλειά ή και όλα αυτά μαζί, κάπως λειτούργησε το πράγμα και πορευτήκαμε. Αν αισθάνθηκα ότι έφυγα από τον στόχο μου; Όχι, δεν το αισθάνθηκα ποτέ.
Προσπαθούσα και προσπαθώ, δεδομένων των εκάστοτε συνθηκών να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ. Να υπάρχω μέσα στην τέχνη μου με πίστη, υπομονή, αφοσίωση και με μια αίσθηση απελπισίας, ότι δηλαδή δεν γίνεται αλλιώς. Με όλο μου το είναι και όχι στο περίπου».
κάθε βράδυ άλλο σύμπαν
Ρωτώ για αυτόν τον κόσμο που πλάθουν κάθε βράδυ από την αρχή οι ηθοποιοί επί σκηνής. Γεννούν ένα άλλο σύμπαν και καλούν τον θεατή να γίνει κοινωνός του όμορφου ψέματος που θα πάρει για λίγη ώρα σχήμα πάνω στα σανίδια της σκηνής. Πώς είναι αυτός ο κόσμος, Αγορίτσα;
«Τον φτιάχνεις, τον χτίζεις, γίνεται η πρεμιέρα και προσπαθείς να αναπαράξεις το ίδιο κάθε βράδυ, όσο πιο αγνά, παιδικά μπορείς. Όχι να μιμηθείς τι έκανες χτες, να αναπαράξεις το εδώ και το τώρα. Αυτό το τώρα που την ίδια κιόλας στιγμή χάνεται. Σου το έδωσα, σου το χάρισα, πάει, έφυγε.
Με συγκινεί πολύ το ότι θέτω τον εαυτό μου ως κανάλι, ως δίαυλο μεταξύ του συγγραφέα και του θεατή, για να του πω μια ιστορία. Είναι πολύ ωραία η δουλειά μας, είναι μαγική. Εμπεριέχει τόσα πολλά, προσωπικές εμπειρίες, μνήμες, τραύματα, τις βαλίτσες μας. Παρατήρηση, να αφουγκράζεσαι τον παλμό των ανθρώπων, να έχεις την φαντασία σου ελεύθερη, να έχεις ανοιχτά την καρδιά και το μυαλό. Ένα σοβαρό παιχνίδι με ελαφράδα και χαρά».
το θέατρο δεν ταλαιπωρείται
Της επισημαίνω ότι το θέατρο πρόσφατα «βάρυνε» από τις συμπεριφορές ανθρώπων που πίστεψαν ότι τους ανήκει. Τονίζει πως το θέατρο δεν ταλαιπωρήθηκε και δεν ταλαιπωρείται ποτέ. Είναι εκεί σαν από πάντα.
«Μπορεί ένας σπουδαίος καλλιτέχνης να είναι σπουδαίος χωρίς να φέρει καμία ψυχοπαθογένεια, να μη χρειάζεται να αμαυρωθεί το άπαν σύμπαν για να βγει ο ρόλος. Δεν χρειάζεται να φτάσω στα άκρα για να κατανοήσω και να ερμηνεύσω την κακοποιημένη και κακοποιητική, βεβαίως, Μαρία. Το θέατρο, νομίζω, στην ουσία του δεν πληγώνεται από αυτά. Έχει περάσει από πολύ πιο δύσκολα και δύσβατα μονοπάτια στον ρου της Ιστορίας. Υπήρξε, υπάρχει και θα υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς και την μικρότητά μας και αυτό κάτι σημαίνει. Θα συνεχίσει να ζει και να βασιλεύει επειδή είναι από τη φύση του πολύ δυνατό και αναγκαίο με έναν τρόπο για την ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων. Δεν θα ταλαιπωρηθεί, δεν θα βαρύνει ούτε θα στιγματιστεί από τις ενέργειες κάποιων που ενδεχομένως πίστεψαν ότι το ορίζουν».
η βία είναι βία | μια οικογένεια σε απόλυτη παρακμή
«Η βία είναι βία, η βία φέρνει βία και τίποτα καλό δεν απορρέει από αυτήν. Μόνο τραύμα και πόνος.
Είμαστε προϊόντα των γονιών μας, όντως. Δεν ξέρω σε τι ποσοστό. Θα ήθελα να σκέφτομαι ότι υπάρχει μια ισορροπία, ας πούμε 50% αυτό που κληρονομούμε και 50% αυτό που φέρουμε εμείς οι ίδιοι ως προσωπικότητες.
Στην περίπτωση του έργου μας, βλέπουμε μια οικογένεια σε πόλεμο, όλοι σχεδόν εναντίον όλων. Να ουρλιάζουν ο ένας στον άλλον, να χτυπούν, να μειώνουν, να εξευτελίζουν.
Ένα σημαντικό κομμάτι του έργου είναι τα παιδιά αυτής της οικογένειας που στην εξέλιξή τους, μάλλον, θα οδηγηθούν στο να γίνουν η χειρότερη κόπια των γονιών τους. Καλώς ή κακώς αυτό που βλέπουμε μιμούμαστε. Ακόμα κι αν δεν μας αρέσει, με την πάροδο των χρόνων, θα γίνουμε αυτό που αντιπαθούσαμε ή ερχόμασταν σε ρήξη. Εκτός κι αν αποφασίσουμε να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς και να πάμε συνειδητά απέναντι στον ζόφο».
Τη ρωτώ για τα υλικά του δικού της «Σπιρτόκουτου» Πόσο εύφλεκτα είναι. Χαμογελά.
«Αυτό μόνο που μπορώ να πω είναι πως τα εύφλεκτα υλικά του δικού μου Σπιρτόκουτου και ζέσταναν και έκαψαν και έδωσαν φως και άφησαν στάχτες».
ουρλιαχτά, σπαραγμός και νότες
«Αυτοί οι άνθρωποι είναι κανονικά δίπλα μας, ντοκιμαντέρ. Δεν το έχει τραβήξει καθόλου ο Οικονομίδης. Και λίγα έγραψε. Τα πράγματα είναι πιο άγρια -ενώ ήδη είναι ένα πολύ άγριο έργο, ο ένας θέλει να φάει τον άλλο. Τα πυρά τους είναι προς πάσα κατεύθυνση. Το πόσο κακό έχουν κάνει ο ένας στον άλλο, δεν ξέρω αν το καταλαβαίνουν. Γιατί μένουν σε μια νοσηρή οικογένεια; Πολλά μπορεί να είναι τα επιχειρήματα. Βαθιά μέσα τους μένουν για τον εαυτό τους. Αυτό τους θρέφει.
Είναι το πιο εύκολο να βάλω τις φωνές, να βρίζω, να ουρλιάζω, να σε μειώνω, να βάλω όλη μου την τοξικότητα. Είναι πιο εύκολο από το να σε πάρω από το χέρι και να σου πω έλα να δούμε τι πήγε λάθος. Είναι πιο εύκολο να μην αναλάβεις την ευθύνη σου και απλά να κατηγορείς. Είμαστε και έτσι οι άνθρωποι, το άλλο έχει κόστος και θέλει κότσια.
Η βία δεν έχει αλλάξει. Υπήρχε, υπάρχει. Τα πράγματα θέλω να πιστεύω ότι θα πηγαίνουν καλύτερα. Θυμάμαι ότι όταν πρωτοβγήκε η ταινία, είχε κάνει αίσθηση. Ο τρόπος, πέρα από το θέμα. Είναι πιο οικείο πια. Υπάρχει το ίντερνετ, η πληροφορία τρέχει. Δεν είναι φοβερό; Ένας άνθρωπος διαβάζει κάτι και καταναλώνει ενέργεια για να γράψει ”PSOFA”. Έχει μια νοσηρότητα. Παλιότερα μπορεί απλά να το σκέφτονταν. Η παράσταση λέει έλα να το δούμε αυτό, να δούμε τον καθρέφτη. Αν αυτό αποτελέσει μια αφορμή σε ανθρώπους να πουν θα σκοτωθούμε…έλα να τα βρούμε, να δουν τι πήγε στραβά. Αυτό είναι μεγάλη υπόθεση.
Ένα χάρτινο κουτάκι, με στοιβαγμένα ξυλαράκια που δεν παίρνουν ανάσα το ένα δίπλα στο άλλο, κανένας προσωπικός χώρος, με κεφαλάκι από φώσφορο, εύφλεκτο υλικό, έτοιμο ανά πάσα ώρα και στιγμή αν έρθει σε επαφή, να αρπάξει φωτιά. Αν τα σπιρτάκια είναι το ένα δίπλα στο άλλο, θα γίνει το κουτί παρανάλωμα, το χάρτινο κουτάκι θα χαθεί. Είναι genius η σκέψη του Οικονομίδη. Δεν υπάρχουν αθώοι σε αυτό το έργο. Είναι όλοι βουτηγμένοι στα σκατά. Πεντακάθαρο το ότι όλοι φέρουν ευθύνη. Μόνο η κοπέλα του γιου είναι το φως σε αυτήν την παράσταση. Δεν καταλαβαίνει τι γίνεται. Ακόμα και αυτό, genial του Οικονομίδη. Μέσα σε όλα υπάρχει το φως. Το θέμα είναι αν το βλέπουμε.
Όσα λέγονται για τις γυναίκες, είναι να σου σηκώνεται η πέτσα. Δεν με σοκάρει η γλώσσα του. Υπάρχουν όμως στιγμές που λέω Χριστός και Παναγία. Σκέφτομαι ότι υπάρχουν άντρες που τα λένε αυτά. Είναι κρίμα.
Η μουσική φωτίζει τον ζόφο. Του δίνει χρώμα και φως. Σαν το χιούμορ στην αρχαία τραγωδία. Αλλιώς δεν αντέχεται. Μου είχε πει ο Γιάννης (Νιάρρος) ότι το «Σπιρτόκουτο» είναι ταινία που όταν τη βλέπεις μόνος σου κλαις. Βλέπεις δικά σου πράγματα και το τραύμα είναι κοινό. Αν το δεις, όμως, με παρέα, κάπως γελάς. Είναι κάτι ανάμεσα το δικό μας».
άνθρωπος | έγκλημα και θαύμα
«Θέλω να έρθει ο κόσμος να το δει, να χαρεί, να γλεντήσει. Και στο σπίτι του, αφού πλύνει τα δοντάκια του πριν ξαπλώσει, να σκεφτεί αν έχει υπάρξει ο ίδιος με τους ανθρώπους του κάπως μελανός. Να σκεφτεί να αλλάξει, να γυρίσει το φύλλο. Οι άνθρωποι είμαστε ικανοί για το μεγαλύτερο έγκλημα και το μεγαλύτερο θαύμα. Ας σκεφτούμε και εμάς μέσα σε όλο αυτό».
–
