«Ζήσε σαν να μην υπάρχει αύριο. Μάθε σαν να ζούσες για πάντα», έλεγε ο Γκάντι. Μπορεί, αυτές τις παράξενες μέρες, να μην μπορούμε να τα ζήσουμε όλα, μπορεί αυτό το καθεστώς απαγορεύσεων να κάνει πολλούς από εμάς να μην πολυχωράμε στα ρούχα μας και ταυτόχρονα να μένουμε σπίτι εμμονικά και συνειδητοποιημένα, ωστόσο αυτή είναι μία περίοδος που μπορεί να αφυπνίσει τα νυσταγμένα αντανακλαστικά της συλλογικής αλληλεγγύης, να στρέψει το βλέμμα μας λίγο προς τα μέσα και -γιατί όχι;- να μας ωθήσει εκ νέου προς τη μάθηση.
Σερφάροντας στο διαδίκτυο, προσπαθώντας να βρω δωρεάν online υλικά για το θέατρο, έπεσα πάνω σε τρεις καταπληκτικές δυνατότητες που μας προσφέρουν τρεις εξέχοντες οργανισμοί: τα πανεπιστήμια Harvard και LMU (Ludwig-Maximilians-Universität München) και το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου. Ας τα πάρουμε όμως ένα-ένα:
Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, και πιο συγκεκριμένα, δύο έργα του, Ο Έμπορος της Βενετίας και ο Οθέλλος, είναι το αντικείμενο δύο διαφορετικών, εξόχως ερεθιστικών μαθημάτων (διάρκεια: τρεις εβδομάδες), που προσφέρει το Πανεπιστήμιο Harvard, με διδάσκοντα έναν από τους πιο σημαντικούς μελετητές του Σαίξπηρ διεθνώς, τον, βραβευμένο με Πούλιτζερ, Στίβεν Γκρίνμπλατ. Το μάθημα για τον Έμπορο της Βενετίας εστιάζει στην εξερεύνηση του κεντρικού προσώπου του έργου, του φοβερού, αινιγματικού Εβραίου εμπόρου Σάιλοκ. Σημαντικά στοιχεία για τη Βενετία του 16ου αιώνα, για την ιστορία των Εβραίων στην Ευρώπη, για την πρόσληψη του έργου στην εποχή του, αλλά και την παραστασιακή ιστορία του τον 21ο αιώνα φιλοδοξούν να συνθέσουν ένα ταξίδι σε ένα από τα πιο γοητευτικά έργα όλων των εποχών.
Από την άλλη, το, αφιερωμένο στον Οθέλλο, μάθημα δίνει έμφαση στον τρόπο που λένε ιστορίες οι ήρωές του: ιστορίες για τον εαυτό τους, στον εαυτό τους ή και στους άλλους. Μέσα από αυτό το πρίσμα εξετάζονται τα μεγάλα θέματα του έργου, η εξουσία, η ταυτότητα και η διάσταση ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα. Στοιχεία για την παραστασιακή ιστορία του κειμένου τον 19ο και τον 20ό αιώνα, χρησιμοποιούνται για να αξιολογηθεί το έργο μέσα σε ένα πολύπλευρο ιστορικό πλαίσιο.
«Θέατρο και Παγκοσμιοποίηση» είναι ο τίτλος του εξαιρετικά ενδιαφέροντος μαθήματος, που προσφέρει το περίφημο Πανεπιστήμιο LMU (Ludwig-Maximilians-Universität München) στο Μόναχο. Διδάσκει ένας από τους μαιτρ του θέματος παγκοσμίως, ο εξαιρετικός Christopher Balme, που είναι και Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τη Θεατρική Έρευνα. Η μετανάστευση, η κινητικότητα και το μοντέρνο ως πραγματικότητες που έχουν επηρεάσει το θέατρο διεθνώς, ο ρόλος των ατζέντηδων και των μάνατζερ στη «μετανάστευση» θεατρικών παραστάσεων και μεθόδων, το θεατρικό κτίσμα ως χώρος όπου διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικές γλώσσες και πολιτισμοί γνωρίζονται και αλληλεπιδρούν είναι οι κεντρικοί άξονες γύρω από τους οποίους οργανώνεται αυτό το επείγον μάθημα (διάρκεια 4 εβδομάδες).
Πρόσβαση στη θεατρική εκπαίδευση δεν έχουμε, ωστόσο, μόνο μέσα από μαθήματα, αλλά και από την παρακολούθηση συν-ομιλιών σημαντικότατων ανθρώπων του θεάτρου. Το Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου έχει ανεβασμένες στο Υoutube (υπάρχουν και ως podcast) 64 εκδηλώσεις με τίτλο National Theatre: Talks, ένας ασύλληπτος θησαυρός γνώσεων, εμπειριών, στιγμών σπουδαίων ανθρώπων του θεάτρου: από την Κέιτι Μίτσελ που μιλά για τη συνάντησή της με το Καθαροί, πια της Σάρα Κέιν και τη συζήτηση που ανοίγει για την απεικόνιση της βίας στη σκηνή και τον Στίβεν Σόντχαϊμ που μοιράζεται μυστικά για τη σύνθεση της μουσικής ενός μιούζικαλ μέχρι τον Σάμ Μέντες, την Τζούντι Ντέντς, τον Πίτερ Χολ (για να αναφέρω μόνον ορισμένους) σε συνομιλίες-αφιερώματα για το σύνολο του έργου τους. Από αυτές τις εκδηλώσεις δεν λείπει και ο σπουδαίος κριτικός θεάτρου της Guardian, Μάικλ Μπίλινγκτον, που μιλά για τα 48 χρόνια θεατρικής εμπειρίας, για το μεγαλύτερο λάθος του ή το πώς είναι στ’ αλήθεια η ζωή ενός κριτικού θεάτρου. Πρόκειται για υπέροχο, συναρπαστικό υλικό, που κουβαλά πάντα την ιδιαιτερότητα της κάθε προσωπικότητας που το κατοικεί, και, φυσικά, αυτό το υπέροχο, βρετανικής κοπής, φλεγματικό χιούμορ.
Πρόσβαση στο ίντερνετ, γνώση αγγλικών και διάθεση για να βουτήξετε σε γοητευτικά θεατρικά ταξίδια είναι οι προϋποθέσεις για την απόλαυση των τριών αυτών, εντελώς διαφορετικών, παιδευτικών προτάσεων. Ορκισμένοι θεατρόφιλοι, σπεύσατε!
