Το περασμένο καλοκαίρι η Ειρήνη Δράκου, μέλος της Ομάδας ΑΣΙΠΚΑ, παρουσίασε στο κτήμα Ηλίανθος στην Άνδρο την παράσταση «Συνάντησέ με… στην έξοδο». Η στιγμή που της μπήκε η ιδέα για να προχωρήσει στο καλλιτεχνικό αυτό εγχείρημα ήταν όταν διάβασε ένα ανέκδοτο ποίημα του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τοποθετώντας την πλοκή σε ένα ερειπωμένο ξενοδοχείο, ενώ μια επιδημία μαίνεται έξω, φέρνει κοντά δύο πρόσωπα της παγκόσμιας δραματουργίας, τον Άμλετ και την Ηλέκτρα. Μέσα από τη συνύπαρξή τους μιλά για το εδώ και το τώρα, για τη βία, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την αποδοχή του ξένου.
Ένα χρόνο μετά το πρώτο ανέβασμα, η Ειρήνη Δράκου μεταφέρει την παράσταση στο Θέατρο Θησείον: «Η παράσταση αυτή ιδανικά θέλει να λειτουργήσει σαν πρόσκληση και επιστροφή κάπου εκεί έξω, που ίσως περιμένει τώρα πιο ζωντανός από ποτέ ο αληθινός εαυτός μας», τονίζει μιλώντας για το τι σημαίνει αυτή η «έξοδος», για τον συμβολισμό πίσω από τη «συνάντηση» του Άμλετ και της Ηλέκτρας αλλά και για την ανάγκη για αποκέντρωση που την οδήγησε στην ίδρυση της ΆΥΛΑ, ενός Κέντρου Παραστατικών Τεχνών στην Άνδρο.
Μετά την παρουσίασή της στην Άνδρο το περασμένο καλοκαίρι η παράστασή σας έρχεται στο Θέατρο Θησείον. Πόσο διαφέρει αυτό που θα δουν οι θεατές;
Η παράσταση αυτή αναπόφευκτα είναι στημένη διαφορετικά και έχει το αποτύπωμα και τις εγγραφές της χρονιάς που πέρασε, μιας χρονιάς που ενώ έχουμε βγει από μια πολύ δύσκολη περίοδο, αυτή της πανδημίας, το ερώτημα είναι αν έχουμε βρει όλοι τον δρόμο προς την έξοδο, πώς βγαίνουμε απ’ αυτήν, ή αν έχουμε πάρει το μήνυμα μετά απ’ όλη αυτή την κοινή περιπέτεια που ζήσαμε.
Πώς ένα ποίημα του Θόδωρου Αγγελόπουλου σας οδήγησε στη δημιουργία αυτής της παράστασης;
Το ποίημα με συνάντησε αφού τελείωσα το γράψιμο του έργου. Θα έλεγα πως το διάβασα την κατάλληλη στιγμή, όταν χρειαζόμουν κάποιον φίλο να μου πει «δεν είσαι μόνη σου», δεν είσαι η μόνη που την βαραίνει το όνομά της ή η ταυτότητα της, ή η ανάγκη να εξηγεί διαρκώς την ύπαρξή της, να την «έχει» το όνομα της θα μπορούσα να πω.. Αποτυπώνει ταυτόχρονα το κύριο αίτημα των βασικών ηρώων, του Άμλετ και της Ηλέκτρας το «Δεν παίζω άλλο», το ”Ι’m not Hamlet anymore ..” όπως λέει ο Άμλετ του ευφυούς H. Muller και το κύριο αίτημα της Ηλέκτρας, «να μην είναι…» πριν απ’ όλα, η κόρη που περιμένει κανείς, ίσως αυτό είναι και μια διαφορετική απάντηση στο διαφορετικά αναγνωσμένο μεγάλο ερώτημα του Σαίξπηρ ”to be or not to be”…Να μη είναι Κανείς… αν είχαμε αυτή την παράδοξη πολυτέλεια να μην είμαστε όλοι κόρες και γιοι κάποιου… να μην γίνονταν τόσοι πόλεμοι. Αυτό μοιάζει να είναι και η πιο τραγική στιγμή και ανάγκη μας, να μοιραστούμε μια κοινή ορφάνια.
Τι συμβολίζει η συνάντηση του Άμλετ και της Ηλέκτρας;
Αυτή την κρίσιμη στιγμή που περιγράφω παραπάνω. Συναντιώνται στο εδώ και τώρα σ’ ένα στοιχειωμένο ξενοδοχείο κυνηγημένοι από τα φαντάσματά τους, ενώ ο πόλεμος εκεί έξω μοιάζει να συνεχίζεται για πάντα αλλά μοιραία περνούν μέσα από αυτό το ερειπωμένο τοπίο σε μια Μετά Φόνο, εποχή. Ενώ ο ένας επαναλαμβάνει, εμμονικά, θα έλεγε κανείς από συνήθεια, «Έχουμε Πόλεμο» η άλλη έχει προχωρήσει σ’ ένα άλλο τοπίο ανυπακοής, είναι λες και έρχεται από ένα πολύ μακρινό μέλλον μέσα στο όνειρο του να του πει «ξύπνα» όλα έχουν ήδη τελειώσει. Είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας, μάλλον το πιο ανθρώπινο, μια θηλυκή εκδοχή του κόσμου που μάλλον έχουμε ξεχάσει ή παρερμηνεύσει, μια φωνή που δυστυχώς μοιάζει να συνεχίζουμε να μην ακούμε.
«Συνάντησέ με…στην έξοδο» ο τίτλος. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η έξοδος;
Για μένα προσωπικά ήταν εξ αρχής μια υπόσχεση να με συναντήσω κάπου έξω από όλο αυτό το στοιχειωμένο ψηφιακό σύγχρονο χωριό και ταυτόχρονα έξω από οποιαδήποτε ερμηνεία ή προσδοκία μπορεί να δημιουργεί το όνομά μου, η ιδιότητά μου ή η γυναικεία μου ταυτότητα. Ταυτόχρονα νιώθω ότι αυτή η περίοδος που διανύσαμε έχει αφήσει μοιραία τα σημάδια της μοιάζει σαν να έχουμε μπει σε μια άλλη εποχή και θρηνούμε σιωπηλά κι από κοινού πλέον περισσότερο από ποτέ την ξενοιασιά μας. Γι’ αυτό και η παράσταση αυτή ιδανικά θέλει να λειτουργήσει σαν πρόσκληση και επιστροφή κάπου εκεί έξω, που ίσως περιμένει τώρα πιο ζωντανός από ποτέ ο αληθινός εαυτός μας.
Πώς δουλέψατε σκηνοθετικά για να αποδώσετε τους προβληματισμούς και τις σκέψεις σας;
Με απόλυτη παραδοξότητα και πολύ φόβο σχεδόν σαν να μου έχει κλείσει κάποιος τα μάτια και πρέπει να ισορροπήσω σ’ ένα τεντωμένο σχοινί. Πρώτον λόγω της απειρίας μου και του ταυτόχρονου θράσους μου. Ισορρόπησα όταν αποφάσισα ότι είμαι για λίγο ο Άμλετ που μιλάει πολύ, γράφει σκηνοθετεί με δικά του λόγια και είμαι και για λίγο η Ηλέκτρα η ηθοποιός κάποιου άλλου που μιλάει λόγια που δεν είναι δικά της…απόλυτη σχιζοφρένεια.. δεν ξέρω αν θα το ξανακάνω. Στο έργο και στην παράσταση τελικά αυτοί οι δύο ρόλοι βρήκαν τη θέση τους αφού ο Άμλετ σκηνοθετεί την Ηλέκτρα.
Αντιμετωπίσατε προκλήσεις κατά την υλοποίηση του καλλιτεχνικού αυτού εγχειρήματος;
Πολλές σαν κι αυτή που περιγράφω παραπάνω. Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση ήταν να συνδιαλεχθώ εγώ η ίδια και να εξευμενίσω τα δικά μου φαντάσματα. Το Χ. Μύλλερ, τον Σαίξπηρ, τους τρεις μεγάλους τραγικούς αλλά κυρίως τους δασκάλους και τους ανθρώπους που με στοιχειώνουν καλλιτεχνικά καθώς προχώρησα σε πολλές αυθαιρεσίες και ύβρεις.
Μιλήστε μας για την ‘ΑΥΛΑ. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας ώθησαν στην ίδρυση αυτού του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών στην Άνδρο;
Πρώτα η ανάγκη για αποκέντρωση και επιστροφή στο νησί και στην ιδανική συνθήκη που πίστευα και συνεχίζω να πιστεύω ότι προσφέρει καταρχήν σ’ ένα άνθρωπο αλλά και σ’ έναν καλλιτέχνη. Ο αγρός και το ταξίδι, ο μυστικός πολιτισμός. Η ΆΫΛΑ είναι για μένα σαν ένα κομμάτι στεριάς που δεν φαίνεται, άλλωστε αυτό σημαίνει κιόλας, άϋλα, μη υλικά. Δημιουργήθηκε μια εποχή που ήθελα να υπογραμμίσω αυτή την ανάγκη. Το άυλο κεφάλαιο που χρειάζεται για να γίνει κάτι ως πρώτη ύλη της δημιουργίας. Ήταν μια εποχή που είχα κουραστεί ν’ ακούω ότι τα πράγματα δεν γίνονται αν δεν υπάρχουν τα απαραίτητα χρήματα ή μέσα.
Αλλά σημαίνει κι άλλα πράγματα. Βλέπω τις εμασίες, τις πεζούλες που έχουμε στο νησί, που είναι χτισμένες σαν δαντέλα πάνω στο κυκλαδίτικο τοπίο μέχρι τη θάλασσα, σε μέρη που δεν πατάει πόδι ανθρώπου και μοιάζουν με ποιήματα, κομψοτεχνήματα στη μέση του πουθενά. Αυτόν τον πλούτο και αυτόν τον τρόπο δημιουργίας θέλει να διασώσει η ΆΫΛΑ, αυτή τη ματιά και στάση στα πράγματα. Όλα τα υπόλοιπα ακολουθούν ή όχι. Αλλά αν δεν υπάρχει αυτή η πρώτη «ύλη» τίποτα δεν διαρκεί.
