“Αvatar: Τhe Way of Water”: H 3D Εδέμ του Τζέιμς Κάμερον

Όραμα: ο ορισμός

«Συμβαίνει καμιά φορά: οι φίλοι μπαίνουν και βγαίνουν απ’ τη ζωή σου σαν να ‘ταν γκαρσόνια σε εστιατόριο». Έτσι έλεγε ο Στίβεν Κινγκ στο “Stand By Me” και συνειδητοποιώ -όχι χωρίς έκπληξη- ότι ένα από τα πιο πολύτιμα πράγματα που μου είχε πει στη διάρκεια της φιλίας μας ένας δικός μου πρώην φίλος, που κάποια στιγμή μπήκε και μετά από χρόνια βγήκε απ’ τη δική μου ζωή, ήταν να πάω να δω το πρώτο “Avatar” σε 3D προβολή και όχι σε απλή. Δεν ξέρω πώς θα μου είχε φανεί σε απλή. Το πιθανότερο είναι ότι και σε απλή θα με εντυπωσίαζε, αλλά μάλλον έτσι θα έμενε στο μυαλό μου ως μια ακόμα ταινία. Και ως μια ακόμα ταινία θα είχε πολλά μεγάλα συν, τα οποία θα αντιπαραβάλλονταν με κάποια μείον, ώστε να γίνει η τελική σούμα και να προχωρήσουμε. Αλλά στη 3D προβολή ήταν κάτι διαφορετικό, ήταν μια εντός κινηματογραφικής αίθουσας μη αμιγώς κινηματογραφική εμπειρία, ήταν μια εμπειρία που ενώ προφανώς και ήταν σινεμά, ταυτόχρονα δεν ήταν και το σινεμά που ξέραμε, το πήγαινε κάπου αλλού, το μετατόπιζε, το χρησιμοποιούσε για να το υπερβεί.

Στα δεκατρία χρόνια που μεσολάβησαν από το χειμώνα του 2009-2010, αποδείχτηκε ότι το “Avatar”δεν έφερε καμία πραγματική επανάσταση στον τρόπο κατασκευής των ταινιών, το 3D δεν κυριάρχησε, το σινεμά των μπλοκμπάστερ στράφηκε σχεδόν μονοθεματικά στους υπερήρωες, αλλά μάλλον το 3D ως κυρίαρχη γλώσσα των μπλοκμπάστερ παραγωγών ήθελε άλλου είδους τρέλα, άλλου είδους αφοσίωση, άλλου είδους πετριά, άλλου είδους μεράκι, άλλου είδους χρόνους παραγωγής, άλλου είδους οραματισμό, ήθελε Τζέιμς Κάμερον. Στα δεκατρία χρόνια που μεσολάβησαν ούτε ξαναείδα το πρώτο “Avatar”, oύτε αισθάνθηκα την ανάγκη να το ξαναδώ, ούτε μπορώ να πω ότι μου έμεινε ιδιαίτερα κάτι από την ιστορία του και τον κόσμο του, μου έμεινε όμως η αίσθηση, η ανάμνηση, το σχεδόν βίωμα: ότι εκείνες τις ώρες που το έβλεπα κάτι συνέβη. 

Φιλική σχέση μπορεί να μην έχουμε, αλλά είτε πέσατε τυχαία στο συγκεκριμένο κείμενο, είτε έχετε διαβάσει περισσότερα της στήλης, θα ήθελα να μεταφέρω τη δική μου προτροπή και να την ακούσετε: επιδιώξτε να δείτε το “Αvatar: Τhe Way of Water” σε 3D προβολή. Είναι λίγο ακριβότερα τα εισιτήρια, αλλά η σύγκριση είναι καταλυτική: είναι τέτοια η ποιότητα του παρεχόμενου θεάματος, είναι τέτοια η διάσταση της εμπειρίας που θα ζήσετε, ώστε θα αναρωτηθείτε πώς γίνεται να κοστίζει τόσο λίγο αυτό που βλέπω, ώστε θα νιώσετε ότι σας κλέβουν σε όλες τις υπόλοιπες ταινίες και γενικότερα σε όλα τα υπόλοιπα θεάματα που έχετε δει.

Ο μόνος κίνδυνος να νιώσετε ότι σας κλέβουν κάπου είναι αν θελήσετε να δώσετε ιδιαίτερο βάρος στο σενάριο και στην ιστορία που διαδραματίζεται. Μην δώσετε βάρος σε κάτι που κατ’ αποτέλεσμα και ανεξαρτήτως προθέσεων το στερείται. Γιατί αν στο πρώτο “Αvatar” η ιστορία είχε πιο μεγάλο ρόλο και τα όποια διακυβεύματα είχαν τεθεί πιο εμφατικά (ανθρώπινη ανάπτυξη εναντίον καταστροφής του πλανήτη, άλλο πρότυπο ζωής πιο κοντά στη φύση κλπ), στο “The Way of Water” ό,τι ήταν να έχει τεθεί τέθηκε, η πλοκή θα πάρει κάποιες παράπλευρες κατευθύνσεις, το σενάριο δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική, αλλά στα αλήθεια όλα αυτά δεν έχουν σημασία. Μην ασχοληθείτε μαζί τους, ασχοληθείτε τόσο όσο, αφεθείτε στο θέαμα, αφεθείτε στην εμπειρία.

Και όσοι διαμαρτύρονται για το μεσαίο μέρος της υπερτρίωρης διάρκειας της εμπειρίας, επειδή στο μεσαίο μέρος συμβαίνουν λιγότερα πράγματα από πλευράς πλοκής, είναι απλά εκείνοι που δεν καταλαβαίνουν ότι στα Avatar ο Κάμερον φτιάχνει έναν κόσμο πολύ πιο κοντά στο σινεμά του Τέρενς Μάλικ παρά στο σινεμά των εντυπωσιακών σκηνών καταστροφής ή μαχών. Βρισκόμαστε σε επίπεδα Τέρενς Μάλικ ως προς την προσπάθεια αποτύπωσης του θαύματος της φύσης και το εκστατικό βλέμμα προς τη φύση, απλά η φύση είναι και δεν είναι φυσική, η φύση που παρακολουθούμε έχει υποστεί την παρέμβαση των ειδικών εφέ.

Και στο πρώτο και στο δεύτερο Avatar υπάρχουν σκηνές θεάματος και δράσης με την παραδοσιακή χολιγουντιανή εκδοχή, αλλά στην καρδιά του, στην ψυχή του, στο πνεύμα του, στην εικόνα του ο κόσμος των Αvatar, ο 3D κόσμος, ο κόσμος των οπτικών εφέ, είναι ένας κόσμος φυσιολατρικός, ένας κόσμος που η τεχνολογία προσπαθεί να απεικονίσει μια εδεμική διάσταση της πλάσης, μια κατάσταση μάγευσης και λατρείας του φυσικού περιβάλλοντος, το φυσικό με το τεχνικό και το κατασκευασμένο μπλέκονται, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να σε κάνει να πεις τι είναι αυτό που βλέπουν τα μάτια μου, τι είναι αυτή η ομορφιά που πλημμυρίζει δεξιά, αριστερά, στο βάθος, στο πλάι και ακόμα στο πιο βάθος τα 3D γυαλιά μου. 

Η εμμονή του Κάμερον με το νερό, η εμμονή του με τα σίδερα, με τις μηχανικές κατασκευές, με τους βραχίονες, σχεδόν όλες οι ταινίες του παρελαύνουν απ’ το “Τhe Way of Water”. To “The Way of Water” είναι φτιαγμένο από έναν μεγάλο οραματιστή του σινεμά, από έναν μεγάλο τελειομανή, από έναν άνθρωπο που μας έχει παραδώσει μερικές καταπληκτικές στο είδος τους ταινίες, αλλά είναι σαφές ότι με τα “Avatar” το όραμα του είναι να κάνει κάτι που σχεδόν φεύγει από τα όρια του σινεμά.

Είτε τρία τελικά παραδώσει, είτε πέντε, τα “Avatar” θα μείνουν στην ιστορία του κινηματογράφου ως μια κατηγορία μόνα τους. Σαν να είσαι παιδί και να πηγαίνεις πρώτη φορά σε πλανητάριο, σαν να είσαι ενήλικος και να βλέπεις πρώτη φορά εγκατάσταση εικονικής πραγματικότητας, σαν να σου συμβαίνει κάτι που προκαλεί εκρήξεις στο μυαλό σου, στον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο και την πραγματικότητα. Στις 3D προβολές των “Avatar” η πραγματικότητα είναι αυτή που ορίζει ο Κάμερον, όχι αυτή που βρίσκεται έξω από τις κινηματογραφικές αίθουσες, όχι αυτή από την οποία έρχεσαι, όχι αυτή στην οποία θα επιστρέψεις.

 

Εγγραφείτε στο newsletter μας

Κάθε Σάββατο θα λαμβάνετε στο e-mail σας το newsletter του ελc με τις προτάσεις μας για την εβδομάδα!

Podpourri. Ιστορίες που ακούγονται

Ακολουθήστε το ελculture.gr στο Google News

το ελculture σας προσκαλεί σε εκδηλώσεις

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.