«1821 – Ιστορίες από την Εθνεγερσία στη Βόρεια Ελλάδα», το ντοκιμαντέρ σε εκτέλεση παραγωγής ελc productions, επιδιώκει να εστιάσει στην ελάχιστα γνωστή συμβολή της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης στον ιστορικό αγώνα.
Κύριο ενδιαφέρον αποτελούν τα πρόσωπα, οι τόποι, οι αιτίες και οι αφορμές, οι σημαντικές λεπτομέρειες, οι επιτυχίες και οι αποτυχίες, που στο σύνολό τους συνθέτουν ολόκληρη την πορεία προς την Ελευθερία.
Ανακαλύπτουμε το ντοκιμαντέρ μέσα από τα λόγια του σκηνοθέτη, Δημήτρη Ζησόπουλου και του Κωνσταντίνου Κουτσούκου, Διευθύνοντα Συμβούλου της Εγνατίας Οδού ΑΕ, μιας εταιρείας που συνέβαλε στην πραγματοποίηση του φιλόδοξου εγχειρήματος και μιας ιστορικής διαδρομής που αποτέλεσε κομβικό σημείο για την εξέλιξη του επαναστατικού αγώνα στη Βόρεια Ελλάδα.
Για τον Δημήτρη Ζησόπουλο, η Εθνεγερσία του 1821 εικονοποιείται ως κάστρο ελευθερίας:
«Η Εθνεγερσία του 1821 μπορεί να εικονοποιηθεί ως ένα κάστρο Ελευθερίας και πάνω του να φανταστούμε τους Ήρωες και Αγωνιστές, απ’ όλο τον ελληνικό και Φιλελληνικό κόσμο της εποχής. Οι λίθοι αυτού του κάστρου είναι οι υπερεκατονταπλάσιες εξεγέρσεις που καταγράφηκαν ήδη από τους πρώτους χρόνους της τουρκοκρατίας και καθ’ όλη τη διάρκειά της. Οι εξεγέρσεις που έλαβαν χώρα στην Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη, είναι σχετικώς άγνωστες και επισκιασμένες από την καθοριστική επανάσταση του 1821, είναι όμως και κομβικές για τη νικηφόρα έκβασή της.
Έχοντας το γονιδίωμα μου από τα Γρεβενά και ακούγοντας από πολύ μικρός τα Δημοτικά Τραγούδια για το Θεόδωρο Ζιάκα, τα πρωτοπαλίκαρά του, τους Μετσοβίτες οπλαρχηγούς και τις μάχες που έμεναν ζεστές στη μνήμη των παππούδων μου, από τις αφηγήσεις των πατεράδων τους, είναι ένας λόγος παραπάνω να δώσω περισσότερο συναισθηματικό βάθος στο ντοκιμαντέρ και τις ιδιαιτερότητες της αισθητικής. Μάλιστα, ως μουσικός, εντάσσω μουσικά θέματα και διασκευές ώστε να “κουμπώσει” ακριβώς η φωτογραφία με το ηχητικό σύνολο.
Στα ντοκιμαντέρ επιστημονικού περιεχομένου και θεματολογίας πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να σεβόμαστε απολύτως το πηγαίο υλικό, χωρίς διασταλτικές ερμηνείες και εικονοκλαστικές σάλτσες. Αυτός και ο λόγος που απεχθάνομαι τις δραματοποιήσεις και αναπαραστάσεις, που αν και δημιουργούν εντυπωσιασμό, είναι σχεδόν πάντα λάθος σε ό,τι αφορά την περιγραφή ιστορικών συμβάντων.
Πάντα όμως υπάρχει τρόπος να γίνει το ντοκιμαντέρ ελκυστικό και όμορφο κυρίως με τη σωστή και έξυπνη χορογραφία εικόνας, μουσικής, γραφικών, λόγου και μαρτυριών. Εν κατακλείδι σε αυτού του τύπου τις παραγωγές, οι ιστορικοί αποφασίζουν το τι και ο σκηνοθέτης το πώς, λογοδοτώντας όλοι στον παραγωγό για το αποτέλεσμα».
Ο Κωνσταντίνος Κουτσούκος επισημαίνει τη σημασία της Εγνατίας Οδού για τη διαμόρφωση του επαναστατικού αγώνα αλλά και την επιδίωξη της εταιρείας να διατηρεί ένα πολιτιστικό προφίλ:
«Αυτό που επιδιώκει το ντοκιμαντέρ είναι να αναδείξει ουσιαστικά περιοχές -είτε διέρχεται από αυτές η Εγνατία Οδός είτε είναι στην ευρύτερη περιοχή- οι οποίες ανέδειξαν πριν από 200 χρόνια μια προσπάθεια ανεξαρτησίας.
Η Εγνατία Οδός ΑΕ είναι μια οδός που έχει φέρει μια επανάσταση. Καλύπτει ένα δίκτυο χιλίων χιλιομέτρων και έχει αλλάξει τις μεταφορές και τον τρόπο που επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους.
Η Εγνατία Οδός ΑΕ είναι μια εταιρεία τεχνική, η οποία όμως έχει και κοινωνικό και πολιτιστικό προφίλ και από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα έχει σίγουρα να δείξει πολλές ενέργειες που άπτονται πολιτιστικού χαρακτήρα και αναδεικνύουν την ίδια μας την ιστορία. Όταν τέθηκε το ερώτημα για μια τέτοια συνδρομή σε μια ανάδειξη των προσπαθειών για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, η Εγνατία Οδός ΑΕ αποφάσισε ομόφωνα να στηρίξει την προσπάθεια με κύριο σκοπό να γίνει ακόμα περισσότερο γνωστό το μέγεθος του αγώνα που έκαναν οι πρόγονοί μας για την ανεξαρτησία μας».
Το ντοκιμαντέρ εξερευνά τον τόπο που λειτούργησε ως μέρος εκκίνησης ή ενδυνάμωσης του επαναστατικού αγώνα και εισάγει τον θεατή στο ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. Γίνεται αναφορά στον ρόλο της Μάνης και του Σουλίου ως τόπους επιλογής έναρξης της εξέγερσης. Οι ομιλητές-ειδικοί αφηγητές αποτελούν το βασικό υλικό γύρω από το οποίο χτίζεται η ροή του ντοκιμαντέρ. Παρατίθενται οι εν δυνάμει επαναστατικοί πυρήνες και εξερευνάται ο ρόλος που έπαιξε η Φιλική Εταιρεία στην Ελληνική Επανάσταση.
Τα πορτρέτα των αγωνιστών, σκιαγραφημένα από τους καθηγητές και ειδικούς αφηγητές, ερμηνεύουν τους τρόπους με τους οποίους οι συγκεκριμένες προσωπικότητες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον αγώνα για απελευθέρωση.
Παράλληλα, εξετάζεται και η διάσταση του Αγίου Όρους ως οργανωτικό κέντρο για την επανάσταση. Υψηλάντης, Κολοκοτρώνης, Κασομούλης, Παπάς, Καπετάν Χάψας και Βισβίζη θα βρίσκονται στο επίκεντρο της αφήγησης από κοινού με άλλες προσωπικότητες του αγώνα. Σημαντική αναφορά θα αποτελέσει η επαναστατική δράση στη Νάουσα και η προσωπογραφία των Ζαφειράκη Θεοδοσίου και του Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Βασικοί Συντελεστές, Σκηνοθεσία, Σενάριο, Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Ζησόπουλος
Επιστημονική τεκμηρίωση: Ιάκωβος Μιχαηλίδης
