Από το 1937, όταν η Κούλα Πράτσικα ίδρυσε την πρώτη Επαγγελματική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης στην Ελλάδα, έχουν περάσει 80 χρόνια. Όταν η ανήσυχη δημιουργός και σπουδαία δασκάλα αποσύρθηκε, παραχώρησε τη σχολή στο κράτος. Έτσι ξεκινά το 1973 η διαδρομή της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ), της σχολής από τις τάξεις της οποίας έχουν αποφοιτήσει συνολικά μέχρι σήμερα 475 επαγγελματίες χορευτές.
Όποιος ανεβαίνει τα σκαλιά της Ομήρου στο Κολωνάκι, ακούει μουσική, τις φωνές των πολύ νέων αυτών σπουδαστών που επιμένουν να δουλεύουν για το αύριο του ελληνικού χορού. Οι 71 σπουδαστές των τριών ετών της σχολής, πολλές φορές και οι οικογένειές τους επιτελούν έναν άθλο, σε ένα επάγγελμα ακυβέρνητο μέσα στην τέχνη, το πιο δύσκολο σωματικά με τον πιο μικρό χρονικό ορίζοντα, με την απουσία κάθε θεσμού να πρωταγωνιστεί. Παρόλες τις δυσκολίες, η ΚΣΟΤ είναι μια ανοιχτή κοινωνία που λειτουργεί με σκοπό να παραδώσει άρτια καταρτισμένους χορευτές, χορογράφους και καθηγητές χορού, με μια εκπαίδευση δυναμική που διδάσκει στους νέους καλλιτέχνες του χορού πώς να αντιλαμβάνονται καθετί νέο με την ταχύτητα που απαιτεί η εποχή, απελευθερώνοντας τη δημιουργικότητα μέσα σ’ ένα κλίμα διαρκούς ανανέωσης, συνεργασίας και ενεργού διεθνούς διαλόγου.
Αυτή είναι η 13η χρονιά που η Κρατική Σχολή Χορού, πιστή στο ραντεβού της με το κοινό και τον θεσμό του Open Studio, θέλει να επικοινωνήσει «Εκ Βαθέων» με το κοινό, σε μια γιορτή του χορού και της εκπαίδευσης. Φέτος στο Open Studio θα συμμετάσχει η Joanna Wicherek σε συνεργασία με την Νανά Βάχλα σε μια μουσική performance με τίτλο “De profundis”.
Επίσης, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, θα υπάρχει έκθεση με τα portfolio των σπουδαστών πάνω στο μάθημα της χορογραφίας, για να γνωρίσει το κοινό καλύτερα τη δημιουργική διαδικασία κατά τα τρία έτη των σπουδών, καθώς και την ερευνητική διάσταση του γνωστικού αντικειμένου της χορογραφίας. Από τις 19 Ιουνίου έως τις 2 Ιουλίου στο black box της Σχολής (Ομήρου 55) θα παρουσιαστούν demo χορευτικών τεχνικών, αποσπάσματα ρεπερτορίου, διεθνείς συνεργασίες και χορογραφική δουλειά των σπουδαστών από το μάθημα της χορογραφίας.
Λίγες ημέρες πριν την έναρξη των παραστάσεων, συναντήσαμε τέσσερις σπουδαστές της Σχολής για να μοιραστούν μαζί μας τις ιστορίες τους.
«Αναγνωρίζω τα τελευταία χρόνια μια αυξανόμενη ανταπόκριση του κοινού, όσον αφορά στο σύγχρονο ελληνικό χορό. Συνεπώς μόνο ελπιδοφόρα μπορώ να δω το τοπίο του χορού στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, τα ερωτήματα που θέτω είναι τι ζητάμε ως κοινό από το τοπίο αυτό; Τι περιμένουμε να φέρει και πόσο ανοικτοί είμαστε σε νέες ιδέες και νέες εικόνες;», λέει ο 25χρονος Ευθύμιος Μοσχόπουλος που ξεκίνησε χορό στα 21 του χρόνια μέσα από τη θεατρική ομάδα του Πανεπιστημίου.
Ξεκίνησε μαθήματα και έδωσε εξετάσεις στην Κρατική τον Σεπτέμβριο του 2014, όπου μπήκε στο πρώτο έτος. «Στο μέλλον αυτό που επιθυμώ», λέει, είναι να υπάρχω στο χώρο του χορού με ανθρώπους που εκτιμώ και εμπιστεύομαι. Με ενδιαφέρει η ελληνική σκηνή, συνεπώς αποφοιτώντας από τη σχολή θα παραμείνω στην Ελλάδα. Ωστόσο, η διαρκής αναζήτηση ερεθισμάτων ως χαρακτηριστικό του επαγγέλματος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο αναζήτησης αυτών και στο εξωτερικό».
Η 23χρονη Δάφνη Δρακοπούλου ξεκίνησε χορό πολύ νωρίς, στα πέντε της χρόνια, σε μια ερασιτεχνική σχολή μπαλέτου στο Ηράκλειο Κρήτης. Ερχόμενη στην Αθήνα για πανεπιστημιακές σπουδές, σταμάτησε να χορεύει για περίπου έναν χρόνο. Εκείνη ήταν η χρονική περίοδος που συνειδητοποίησε την αδυναμία της να υπάρχει χωρίς να χορεύει και αποφάσισε ότι θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με το χορό. Τότε έδωσε εξετάσεις στην ΚΣΟΤ.
«Κατά την διάρκεια της σπουδής μου στη σχολή, συνειδητοποιούσα ολοένα και περισσότερο την αφοσίωση και τη δημιουργικότητα που χρειάζεται το συγκεκριμένο επάγγελμα, όχι μόνο επειδή έχει πληγεί τόσο πολύ από την κρίση, όπως και όλα τα υπόλοιπα επαγγέλματα, αλλά κυρίως επειδή η φύση του είναι τέτοια που χρειάζεται διαρκή ανατροφοδότηση και επαναπροσδιορισμό», λέει.
Η δύναμη και η γενναιοδωρία είναι τα δυο χαρακτηριστικά με τα οποία θέλει να υπάρχει στο χώρο. Τα σχέδιά της; «Τελειώνοντας από την ΚΣΟΤ θέλω να παραμείνω για έναν χρόνο στην Ελλάδα, ερευνώντας περισσότερο και προσεγγίζοντας επαγγελματικά την ελληνική χορευτική σκηνή. Στην συνέχεια, να αναζητήσω και να ασχοληθώ επαγγελματικά με τις ομάδες χορού που με ενδιαφέρουν στον εξωτερικό».
Μέσα στην προσπάθεια που κάνουν, όπως αναγνωρίζει, αρκετοί Έλληνες χορευτές και χορογράφοι για ένα καθαρότερο και πιο δημιουργικό ελληνικό χορευτικό τοπίο, δεν κρύβει τη διαπίστωσή της για την κατάσταση του χορού σήμερα: «Ο χορός στην Ελλάδα είναι αυτός που είναι, γιατί η ελληνική κοινωνία και η παιδεία όσον αφορά στην τέχνη στην Ελλάδα είναι αυτή που είναι. Η ρευστότητα και η κρίση του χορού στη χώρα μας είναι, για μένα, άμεσα συνδεδεμένη με τον τρόπο που προσεγγίζουμε το συγκεκριμένο είδος τέχνης, και ως φορείς και ως κοινό. Εγώ προσωπικά, διακρίνω ένα σχετικά ελπιδοφόρο αλλά δειλό πλησίασμα του κοινού στον σύγχρονο χορό».
Αν και η σχέση του 25χρονου Γιώργου Βασιλόπουλου με το χορό, όπως λέει, μετράει λίγα χρόνια, πιστεύει πως η ελληνική σκηνή έχει να παρουσιάσει ενδιαφέροντα έργα. Ότι υπάρχουν παλιοί και νέοι χορογράφοι που προτείνουν νέες ιδέες, πειραματίζονται και αυτό σίγουρα είναι ελπιδοφόρο. Ο Γιώργος ξεκίνησε να χορεύει στα 22. «Νομίζω πως δεν αποφασίζεις εσύ αν θα ασχοληθείς με τον χορό και την τέχνη. Είναι σαν να σε βρίσκει αυτό και να σε διαλέγει. Προσωπικά δεν το αποφάσισα, περισσότερο ίσως νιώθω ότι δεν θα μπορούσα να μην το έχω κάνει, σαν η ζωή μου να ήταν λειψή χωρίς τον χορό».
Για το μέλλον ξεκαθαρίζει πως, παρόλο που προσχεδιάζει τις δράσεις του, προτιμά να πάρει μέρος σε δημιουργικά εγχειρήματα τα οποία τον αντιπροσωπεύουν, παρά να έχει μια άμεση επαγγελματική αποκατάσταση που δεν θα τον γεμίζει. «Το τι θα κάνω», λέει, «θα το δείξει το μέλλον. Σε αυτή τη δουλειά τη μία μέρα μπορεί να βρίσκεσαι στην Αθήνα και την άλλη στο Τόκιο. Η γεωγραφία δεν έχει σημασία, έτσι και αλλιώς η τέχνη δεν έχει τόπο προέλευσης».
Η 26χρονη Ξένια Βλάχου Κογχυλάκη είχε ήδη ολοκληρώσει τις σπουδές της στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Πάτρας και το Εrasmus στο Βερολίνο, όπου έμεινε για 6 μήνες, όταν ήρθε σε επαφή με το χορό. Παρόλο που είχε ξεκινήσει μπαλέτο από το δημοτικό, γνώρισε τον σύγχρονο χορό στα είκοσί της χρόνια.
«Στο Βερολίνο», λέει, «ήρθα σε επαφή με τον κόσμο του χορού και συνειδητοποίησα την πληρότητα που μπορεί να σου προσφέρει ο χορός ως ενασχόληση αλλά κυρίως ως μορφή τέχνης. Γνωρίζοντας ότι η Κρατική Σχολή είναι ο καλύτερος τρόπος για να εμβαθύνω στο αντικείμενο αυτό, με το που επέστρεψα στην Αθήνα έδωσα εξετάσεις. Ήταν μια απότομη αλλαγή για μένα που συνέβη αρκετά ώριμα και συνειδητά».
Ιδανικά, αποφοιτώντας από τη σχολή θα ήθελε να συνδυάσει τις σπουδές της στο χορό και στο χώρο βρίσκοντας τη δική της γλώσσα στο κομμάτι της χορογραφίας. «Για μένα», λέει, «το σημαντικό είναι να συμπορεύομαι και να δημιουργώ με ανθρώπους, οι οποίοι με κάνουν να νιώθω ότι πλησιάζω συνεχώς ένα ιδεατό που έχω για τη ζωή μου. Όσο συμβαίνει αυτό, εδώ θα μείνω. Όσο και αν το μεγαλύτερο πρόβλημα στον χορό στην Ελλάδα είναι η ελλιπής στήριξη από την πολιτεία. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αρκετοί πυρήνες ανθρώπων που παρά τις δυσκολίες και με λιγοστά μέσα παράγουν ειλικρινές έργο. Επιπλέον το διεθνές ενδιαφέρον για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες καλλιτέχνες την κοινωνικοπολιτική κατάσταση αυξάνεται όλο και περισσότερο, κάτι το οποίο με κάνει να αισιοδοξώ για το μέλλον».
—
Info:
13o Οpen Studio της Κρατικής Σχολής Χορού «De profundis/ Εκ βαθέων» | 19 Ιουνίου – 2 Ιουλίου, 2017 | Black Box της ΚΣΟΤ
