Η αλήθεια, η δύναμη, η ευαισθησία και η ποιητική της τέχνης της Άλεξ Μυλωνά είναι μόνο κάποια από τα στοιχεία που πρόκειται να αναδειχθούν στην έκθεση «Άλεξ Μυλωνά. Αναδρομική», που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2019, στις 20:00, στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά στην Αθήνα.
Περισσότερα από 120 έργα της Άλεξ Μυλωνά στους δύο ορόφους του μουσείου-γλυπτά, ακουαρέλες, σχέδια- αποτυπώνουν, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης και ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης:
«την ενοποιητική πορεία που συνδέει τις πρώτες ανθρωποκεντρικές της συνθέσεις τη δεκαετία του 1950 έως τη μετωπικότητα, την αυστηρή ακινησία, την τραχύτητα, τις αιχμηρές απολήξεις και το παιχνίδι των γραμμών, της κενής φόρμας και των κάθετων επιφανειών που χαρακτηρίζουν τα αφηρημένα γλυπτά της από σφυρήλατο σίδηρο· και από τις συστροφές και τις αναδιπλώσεις, τις καμπύλες, τις κινήσεις και τις εντάσεις των εύπλαστων μεταλλικών ελασμάτων στις Αρχιτεκτονικές προτάσεις (1976) έως τη βαθιά επεξεργασμένη απλότητα της γλυπτικής φόρμας και την καθαρότητα των γεωμετρικών μαρμάρινων επιφανειών με τη σύζευξη των κύκλων και των ημικυκλίων, των τετραγώνων ή των ορθογωνίων».
Η Άλεξ Μυλωνά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1920. Πολύ νωρίς, οι γονείς της αναγνώρισαν την κλίση της για την τέχνη και της έδωσαν τη δυνατότητα, από τα οκτώ της χρόνια, να ξεκινήσει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής. Το 1940 παντρεύτηκε τον πολιτικό Γεώργιο Μυλωνά. Το 1943 γεννήθηκε η πρώτη τους κόρη, η Μαρία, και το 1944 η δεύτερη, η Ελένη. Το 1945, ξεκίνησε τις σπουδές της στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, με καθηγητή τον γλύπτη Μιχάλη Τόμπρο. Το 1949 γέννησε το τρίτο της παιδί, τον Αλέξανδρο.
Με την ολοκλήρωση των σπουδών της, η Άλεξ Μυλωνά αφιερώθηκε με πάθος στην τέχνη της και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Το 1960 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας, όπου ο κριτικός της τέχνης Herbert Read υπήρξε ενθουσιώδης υποστηρικτής των γλυπτών της. Τη δεκαετία του 1960, συμμετείχε σε σημαντικές Μπιενάλε και διεθνείς εκθέσεις στην Αλεξάνδρεια, στο Παρίσι, στο Μόντρεαλ, στις Βρυξέλλες, στο Μπουένος Άιρες και στη Βουδαπέστη. Την ίδια περίοδο, διατηρούσε εργαστήριο στο Παρίσι, κοντά στο Montparnasse. Το 1980 μετέφερε το εργαστήριό της στην περιοχή του Marais. Η διαμονή της στη γαλλική πρωτεύουσα τής έδωσε την ευκαιρία να συναντήσει σημαντικούς γλύπτες, όπως οι H. Arp, A. Giacometti και O. Zadkine, αλλά και ζωγράφους όπως ο J. Atlan.
Οι ατομικές εκθέσεις της σηματοδοτούν και αποτυπώνουν τα διαφορετικά στάδια της καλλιτεχνικής, αλλά και της προσωπικής της εξέλιξης. Το 1961, στον «Παρνασσό», ανάμεσα στις υπόλοιπες συνθέσεις της που διέτρεχαν αναδρομικά τη μέχρι τότε πορεία της, κυριαρχούσαν εκείνες που είχαν εκτεθεί στη Βενετία. Το 1976 στην Αίθουσα Τέχνης «Πολύπλανο» παρουσίασε τις εργασίες της σχετικά με τον όγκο και το κενό, ενώ το 1984, στην «Αίθουσα Τέχνης Αθηνών» (και εν συνεχεία στην παρισινή γκαλερί «Denise René» το 1988), τις μελέτες της για τις αρχέτυπες φόρμες του κύκλου και του τετραγώνου, εκφρασμένες πάνω σε μάρμαρο. Το 1986, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου πραγματοποίησε μεγάλη αναδρομική έκθεση των έργων της.
Εκτός από τη γλυπτική, η Άλεξ Μυλωνά δημιούργησε μια μεγάλη σειρά έργων σε χαρτί, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και σχεδίασε σκηνικά και κοστούμια για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. Η δημιουργία της συμπορεύεται με τις νεωτερικές και προοδευτικές τάσεις της τέχνης της εποχής της, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ελληνική καταγωγή της αλλά και τη διεθνή διάσταση των έργων της.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής της δημιούργησε το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά επιθυμώντας να στεγάσει το έργο της και να αναδείξει το δημόσιο χαρακτήρα του, καθώς και να προσφέρει σε νέους καλλιτέχνες έναν φιλόξενο χώρο υποδοχής της δουλειάς τους.
Στη συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα, την Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου στο MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά στην Αθήνα, με αφορμή την επαναλειτουργία του έπειτα από περίπου τρία χρόνια: «Διαμάντι», χαρακτήρισε το MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, η αναπληρώτρια διευθύντρια του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης, Μαρία Τσαντσάνογλου, σημειώνοντας ότι το μουσείο μπορεί να αναδείξει την τέχνη σε πολλαπλά επίπεδα. «Πιστεύω ότι το άνοιγμα αυτό έχει έναν συμβολικό χαρακτήρα, καθώς είναι η πρώτη επίσημη έκθεση του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus). Αφενός είναι η πολυαναμενόμενη επανεκκίνηση του Μουσείου Άλεξ Μυλωνά, αφετέρου ό, τι σηματοδοτεί αυτό εδώ το μουσείο και οι ελπίδες και οι προσδοκίες που έχουμε», είπε χαρακτηριστικά. Η κα Τσαντσάνογλου τόνισε ότι θα γίνουν προσπάθειες ώστε το ΜOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά: «να γίνει ένα κέντρο για την ανάδειξη της σύγχρονης τέχνης».
«Οι εκθέσεις θα έχουν ως βάση τη γλυπτική, την οποία βλέπουμε σε όλες της τις διαστάσεις, όπως εξελίσσεται μέσα από τα σύγχρονα εικαστικά μέσα έκφρασης. Βλέπουμε το Μουσείο σαν έναν τόπον συνάντησης Ελλήνων και ξένων δημιουργών», σημείωσε η αν. διευθύντρια του MOMus, ενώ ανέφερε ότι υπάρχουν σκέψεις για τη δημιουργία μία υποτροφίας για νεαρούς γλύπτες, αλλά και η υλοποίηση workshop/ residency γλυπτικής.
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος ΔΣ του Ιδρύματος ‘Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Άλεξ Μυλωνά’, Ελένη Μυλωνά ευχαρίστησε τόσο τα μέλη του, όσο και τα μέλη του Ιδρύματος ‘Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης’ που για 10 και πλέον χρόνια είχε την ευθύνη διαχείρισης του εν λόγω μουσείου, και δήλωσε ότι: «Η χαρά είναι διάχυτη από όλες τις πλευρές για αυτήν την ημέρα και την έναρξη της συνεργασίας κάτω από τον νέο οργανισμό MOMus». Συμπλήρωσε: «Προσβλέπω σε μία γόνιμη συνεργασία. Είναι μια όμορφη μέρα να ανοίγει και πάλι το Μουσείο. Η Άλεξ Μυλωνά παρά τις αντιρρήσεις ολόκληρης της οικογένειας, και κυρίως τις δικές μου, κατάφερε να φτιάξει αυτό το Μουσείο με το έτσι θέλω και σήμερα, αφού έχουμε ξεπεράσει ένα σωρό δυσκολίες, βλέπουμε έναν καινούργιο ορίζοντα μπροστά μας, θα χαιρόταν πολύ που καταφέραμε να βοηθήσουμε αυτό το Μουσείο να επιζήσει». Κλείνοντας ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του μουσείου, κ. Ντένη Ζαχαρόπουλο.
Αναφερόμενη στο «καινοτομικό πείραμα» του MOMus, η αναπληρώτρια διευθύντρια του MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Συραγώ Τσιάρα, τόνισε ότι πρόκειται για μία πλατφόρμα συνάντησης μουσείων, συνεργασίας, όσμωσης και ανταλλαγής, με τέσσερα μουσεία στη Θεσσαλονίκη και το Άλεξ Μυλωνά στην Αθήνα να συγκροτούν έναν ενιαίο σώμα. «Απαιτείται το κουράγιο, το πείσμα, η επιμονή και το όραμα ορισμένων ανθρώπων για να επιτευχθούν στόχοι που εκ πρώτης όψεως φαίνονται αδύνατοι», είπε χαρακτηριστικά η κα Τσιάρα, ενώ σημείωσε ότι η έκθεση της Άλεξ Μυλωνά είναι «μία διαδρομή ενός ανθρώπου που στην περίοδο που έδρασε, δεν ήταν καθόλου αυτονόητη η συμμετοχή των Ελληνίδων γυναικών σε μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις. Ήταν μία φωνή θαρραλέα και ρηξικέλευθη». Όπως εξήγησε η κα Τσιάρα, το MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά θα είναι πάντα ένας ανοιχτός χώρος, ενώ θα αποτελέσει και τόπο διεξαγωγής ενός μέρους του προγράμματος της επόμενης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.
Το Σάββατο 23 και την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου, ώρα 12:00, θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις ανοιχτές για το κοινό, με το εισιτήριο εισόδου, ενώ σύντομα θα ανακοινωθεί πρόγραμμα ξεναγήσεων που θα υλοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Επιπλέον, για τις οικογένειες που επισκέπτονται το μουσείο, θα διατίθεται δωρεάν από τα μέσα Μαρτίου το εκπαιδευτικό κιτ/ τετράδιο της αυτόνομης εκπαιδευτικής δράσης, σε ελληνικά και αγγλικά, για να συνοδέψει δημιουργικά τις εξορμήσεις μικρών και μεγάλων στην έκθεση.
Η έκθεση αποτελεί την πρώτη εσωτερική παραγωγή για τον νεοσύστατο Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus), στο πλαίσιο του καλλιτεχνικού προγραμματισμού των πέντε φορέων που τον συγκροτούν από τις 5 Νοεμβρίου 2018, οπότε και ψηφίστηκε η ίδρυσή του, και που αποτελούν πλέον τις πέντε νέες διευθύνσεις-μουσεία του (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, Μουσείο Άλεξ Μυλωνά).
