To αριστούργημα του Σερ Πίτερ Πολ Ρούμπενς Portrait of a Man as the God Mars («Πορτρέτο ενός άνδρα ως θεός Άρης») είναι ένας πίνακας που συμπυκνώνει την απαράμιλλη πρωτοτυπία και τη δύναμη της έκφρασης του μπαρόκ δασκάλου, και την πλήρη γοητεία του για τον κλασικό κόσμο. Το έργο παρουσιάστηκε από τον οίκο Sotheby’s την Τρίτη (21 Φεβρουαρίου) στις Βρυξέλλες το οποίο αναμένεται να πωληθεί έως και 30 εκατομμύρια δολάρια όταν προβληθεί σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη την άνοιξη.
Η εμφάνιση του έργου στις Βρυξέλλες σηματοδοτεί την πρώτη φορά μετά από περίπου 400 χρόνια που ο πίνακας επιστρέφει στη χώρα στην οποία εκτελέστηκε, και πιο συγκεκριμένα στην Αμβέρσα γύρω στο 1620, όταν ο Ρούμπενς βρισκόταν στο απόγειο της δημιουργικότητάς.
Η αγάπη του Ρούμπενς για την κλασική αρχαιότητα είναι τεκμηριωμένη. Έχοντας ταξιδέψει στην Ιταλία το 1600, όταν ήταν 23 ετών, γοητεύτηκε γρήγορα από τους μύθους, τους θρύλους, την αρχιτεκτονική και την τέχνη της κλασικής εποχής, αντλώντας αδιάκοπα από τα γλυπτά, τα ανάγλυφα, και την αρχιτεκτονική που βρήκε εκεί, και -όπου μπορούσε- αγοράζοντας αρχαία αντικείμενα που θα διαμόρφωναν την καλλιτεχνική του πρακτική για το υπόλοιπο της καριέρας του.
Μάλιστα, η γοητεία του για τον κλασικό κόσμο ήταν τόσο έντονη που, όταν επέστρεφε στην Αμβέρσα, έβαζε τους βοηθούς του στο εργαστήριο να του διαβάζουν κλασικά κείμενα την ώρα που ζωγράφιζε. Παρ’ όλα αυτά, όμως, οι περιπτώσεις στις προσωπογραφίες του Ρούμπενς, όπου ο εικονιζόμενος απεικονίζεται με κλασική ενδυμασία είναι εξαιρετικά σπάνιες: στην πραγματικότητα, αυτό είναι το μοναδικό πορτρέτο με μία μόνο μορφή στο έργο του Ρούμπενς στο οποίο ο εικονιζόμενος απεικονίζεται με αυτόν τον τρόπο.
Έχοντας αρχίσει να αποκτά αρχαιότητες όσο βρισκόταν στη Ρώμη, ο Ρούμπενς συνέχισε να συλλέγει και μετά την επιστροφή του στην Αμβέρσα, και καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του τα έργα αυτά συνέχισαν να του παρέχουν έμπνευση.
Το κράνος, σε σχήμα κεφαλής δελφινιού, το οποίο αποτελεί τόσο εξέχον χαρακτηριστικό του Πορτρέτου ενός άνδρα ως θεού Άρη, βρισκόταν το ίδιο στη συλλογή του Ρούμπενς. Ο ίδιος πίστευε ότι χρονολογείται από την κλασική αρχαιότητα, αλλά στην πραγματικότητα επρόκειτο για ένα ιταλικό burgonet all’antica (εμπνευσμένα από τους κλασσικούς χρόνους κράνη με ανάγλυφο, μερικές φορές με τη μορφή φανταστικών θηρίων, που αποτελούσαν ειδικότητα των οπλουργών του Μιλάνου στις δεκαετίες του 1530 και 1540) του 16ου αιώνα, το οποίο πιθανότατα κατασκεύασε ο Μιλανέζος οπλουργός Filippo Negroli.
Το «Πορτρέτο ενός άνδρα ως θεός Άρης» ήταν κάποτε το ακριβότερο έργο του Ρούμπενς που πωλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία, αφού το 2000 απέφερε 8,2 εκατ. δολάρια στον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη. Ο πίνακας δεν έχει εμφανιστεί στην αγορά από το 2002, αν και εκτέθηκε δημόσια στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης για αρκετά χρόνια.
«Η παρουσίαση του Πορτρέτου του Άρη του Ρούμπενς ως κορυφαίο έργο της βραδινής δημοπρασίας μας Modern Evening Auction – η πρώτη φορά που ο καλλιτέχνης περιλαμβάνεται σε μια πώληση αυτού του είδους – αντικατοπτρίζει όχι μόνο τη διαρκή σημασία του ως καλλιτέχνη, αλλά και το πόσο ριζοσπαστικός καινοτόμος ήταν ο Ρούμπενς για την εποχή του.
Ήταν ένας ζωγράφος σαν κανέναν άλλον, με τεράστια διεθνή ζήτηση, τα έργα του οποίου είχαν βαθύτατο αντίκτυπο και διαρκή επιρροή σε άλλους καλλιτέχνες σε όλη την Ευρώπη. Αυτό το υπέροχο πορτρέτο ταιριάζει απόλυτα σε διάλογο με έργα μεταγενέστερων περιόδων, όπου ένα νέο κοινό συλλεκτών δεν θα παραλείψει να αναγνωρίσει τη διαρκή νεωτερικότητα του Ρούμπενς», θα αναφέρει ο Τζούλια Ντάους, Επικεφαλής του τμήματος Ιμπρεσιονιστικής και Μοντέρνας Τέχνης του Sotheby’s στην Αμερική.
Από τις Βρυξέλλες, το συγκλονιστικό αλληγορικό πορτρέτο θα ταξιδέψει στο Λονδίνο πριν από την πώλησή του στη Νέα Υόρκη, όπου – σε μια ένδειξη της απήχησής και της καινοτομίας του – θα προσφερθεί στη βραδινή πώληση του Sotheby’s Modern Evening Sale τον Μάιο.
