Για να συμπεράνει κανείς πως ο εκπαιδευτικός τομέας της χώρας μας πάσχει, αρκεί να αφιερώσει λίγα λεπτά και να κουβεντιάσει με οποιοδήποτε μαθητή, Δημοτικού, Λυκείου ή ακόμα και Πανεπιστημίου. Ένα σχολείο βαρετό, μονότονο, χωρίς ευκαιρίες για απόδραση φυσική ή νοητή. Θες η έλλειψη τεχνογνωσίας, θες η οικονομική κρίση, η εκπαίδευση στην Ελλάδα σπάνια βλέπει καινοτομίες. Οι ελάχιστες αλλαγές που γίνονται κατά καιρούς, δεν αφορούν τον τρόπο διδασκαλίας, αλλά περισσότερο το μηχανισμό πίσω της, ο οποίος σχεδόν πάντα έχει στραμμένο το βλέμμα του προς τις πανελλήνιες -το «μέγα» εκείνο μέλλον- και όχι το παρόν.
Το 2013, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός συστήματος που προσαρμόζεται στις μοντέρνες ανάγκες, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έθεσε τα θεμέλια μίας πολύτιμης συνεργασίας, με σκοπό να ενεργοποιήσει τη σκέψη των μαθητών. Σε συνεργασία με το Ίδρυμα Kasparov και την Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης, αποφάσισε να φέρει το Σκάκι στα σχολεία, βοηθώντας έτσι τους μαθητές να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα μέσα από την ενίσχυση της κριτικής και στρατηγικής τους σκέψης. Άλλωστε, η εκμάθηση σκακιού σε πρώιμη ηλικία έχει αποδείξει πως βελτιώνει σημαντικά τις γνωστικές και συμπεριφορικές ικανότητες των παιδιών.
Το Kasparov Chess Foundation διευθύνει ο διάσημος σκακιστής Garry Kasparov. Έχοντας ανακηρυχθεί παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι από τα 16 του, αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της σκακιστικής ιστορίας. Στις εντυπωσιακές του στιγμές συγκαταλέγεται η εξάμηνη αναμέτρησή του με τον επίσης παγκόσμιο πρωταθλητή Ανατόλι Καρπόφ το 1984, αλλά και η νίκη του απέναντι στον «σκακιστικό» υπολογιστή Deep Blue της IBM το 1996.
Με αφορμή την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Σκάκι στα σχολεία» o κ. Kasparov, εκπροσωπώντας το Ευρωπαϊκό τμήμα του Ιδρύματος Σκακιού Kasparov, βρέθηκε στην Αθήνα. Μαζί με τον κ. Γιάννη Αντωνιάδη, Πρόεδρο της Ένωσης Σκακιστών Θεσσαλονίκης, υποδέχθηκαν πλήθος δημοσιογράφων στα γραφεία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, προκειμένου να μιλήσουν για τη φιλοσοφία του προγράμματος, σε μια ταυτόχρονη προσπάθεια απολογισμού, λίγο πριν ο κ. Kasparov πάρει μέρος στις εκδηλώσεις του Κέντρου Πολιτισμού «Η Νύχτα Μέρα» με μια σκακιστική αναμέτρηση εναντίον 15 μαθητών.
Με τίτλο «Σκάκι στα Σχολεία», το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά το 2013 με τη συμμετοχή 20 δημόσιων σχολείων και 500 μαθητών πρώτης και δευτέρας δημοτικού. Μετά την επιτυχία της πρώτης του εφαρμογής, επεκτάθηκε σε ακόμα 170 δημόσια σχολεία από όλη την Ελλάδα, με την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας, για το σχολικό έτος 2014–2015. Αξίζει να σημειωθεί πως η δράση αφορούσε κατά κύριο λόγο σχολεία σε υποβαθμισμένες περιοχές, με σκοπό να υποστηριχθεί η μελλοντική ανάπτυξη των μικρών μαθητών. Συνολικά συμμετείχαν 300 τμήματα από 190 σχολεία, από όλη την Ελλάδα, ενώ περίπου 6.000 μαθητές γνώρισαν και επωφελήθηκαν από τον ψυχαγωγικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα του σκακιού.
Ειδικότερα οι μαθητές ήρθαν κοντά με το σκάκι μέσα από μία ώρα διδασκαλίας την εβδομάδα, που γινόταν είτε από μια ομάδα εξωτερικών εκπαιδευτών που επισκέπτονταν τα σχολεία σε εβδομαδιαία βάση, είτε από τους ίδιους τους δασκάλους των σχολείων που γνώριζαν σκάκι και αναλάμβαναν την εκπαίδευση των μαθητών, με την καθοδήγηση της Ένωσης Σκακιστών Θεσσαλονίκης και με μεταφρασμένο εκπαιδευτικό υλικό από το Kasparov Chess Foundation.
Τα επόμενα βήματα του προγράμματος περιλαμβάνουν την παροχή υλικοτεχνικής υποδομής (όπως βιβλία και σκακιέρες), την υποβοήθηση ειδικών σχολείων και δασκάλων (εκπαιδεύοντας το διδακτικό προσωπικό με στόχο την ανεξαρτητοποίησή του) αλλά και την εξ αποστάσεως μάθηση. Μεγάλο στόχο αποτελεί επίσης και η προσθήκη του σκακιού ως μάθημα επιλογής στις αθλητικές ακαδημίες.
Υπό το πρίσμα μιας γενικότερης αναφοράς στην εκμάθηση σκακιού, ο κ. Αντωνιάδης τόνισε πως στόχος δεν είναι να γίνουν όλα τα παιδιά αθλητές, αλλά μέσα από το παιχνίδι να μάθουν να σκέφτονται, να κάνουν σχέδια και στρατηγικές. Ενώ σύμφωνα με τον κ. Kasparov, το σκάκι βοηθά τα παιδιά στη διαχείριση του χρόνου και του άγχους τους. Ο ίδιος, αστειευόμενος, μίλησε για τον δικό του αλγόριθμο αντιμετώπισης του άγχους που ανακάλυψε μέσα από το σκάκι: την ικανότητα να κοιμάται παντού, ακόμα και σε μια παρτίδα σκάκι!
Η διαδρομή του σκακιού όμως, όπως φαίνεται δεν θα σταματήσει εδώ. Φέτος το καλοκαίρι θα ρίξει άγκυρα σε 18 ελληνικά νησιά της άγονης γραμμής μέσα από το πρόγραμμα «Αθλητικά Μονοπάτια», ενώ μετράει ήδη 450 δηλώσεις συμμετοχών παιδιών ∙ ένα μικρό αλλά αισιόδοξο δείγμα της δυναμικής που ευελπιστεί να αναπτύξει στο μέλλον.
—
Info: Την Τρίτη 23 Ιουνίου και ώρα 19:00, ο Garry Kasparov έπαιξε σκάκι εναντίον 15 νεαρών πρωταθλητών σιμουλτανέ, στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Η Νύχτα Μέρα» που πραγματοποιούνται στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο.
