Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας

Το αφιέρωμα-φόρος τιμής και μνήμης στον μεγάλο Έλληνα καλλιτέχνη ο οποίος όχι μόνο με το χρωστήρα του αλλά και με την οξυδερκή γραφίδα του συνέβαλε τα μέγιστα στη διάπλαση της σύγχρονης πολιτιστικής μας παράδοσης θα συγκροτείται από 100 περίπου εκθέματα -71 ζωγραφικά, 21 σχέδια και 12 γλυπτά- προερχόμενα από μουσεία, ιδρύματα αλλά και ιδιωτικές συλλογές.

«[Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας] τόσο με την βεβαιότητα της αλήθειας του γεωμετρισμού της φύσης, όσο και την ελεγειακή χρωματική γοητεία της αιγαιοπελαγίτικης τοπιογραφίας οδήγησε τη ζωγραφική του εκεί όπου το ωραίο συγχωνεύεται με το πνευματικό. Με ερείσματα που εδραιώνονται στο «αιώνιο» της καταγωγής και της δικής του μακρινής παράδοσης, συγχρονίστηκε με την εποχή του κάνοντας επίκαιρο το παλιό», σημειώνει ο διευθυντής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κυριάκος Κουτσομάλλης στο κείμενό του που δημοσιεύεται στην έκδοση που συνοδεύει την έκθεση.

Σκοπός του αφιερώματος είναι αφενός να αναδείξει μέσα από τα επιλεγμένα έργα τις αρετές του εικαστικού σύμπαντος του καλλιτέχνη, τις επιρροές του από την χρωματική ευαισθησία του φωβισμού, την ρυθμική μουσικότητα του ορφισμού και τον αναλυτικό κυβισμό του Picasso και του Braque, (o οποίος άλλωστε ενδιάθετα προϋπήρχε ως προπαιδευτική γεωμετρική οπτική αντίληψη με επιδράσεις από την κλασική του παιδεία) και αφετέρου να ανιχνεύσει τον ευρηματικό τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης πετυχαίνει να συνταιριάξει και να ενσωματώσει τις ευρωπαϊκές αυτές επιρροές με την βοήθεια του ελληνικού φωτός στην ιδιομορφία του ελληνικού τοπίου.

Ο τόμος που πλαισιώνει την έκθεση θα κυκλοφορήσει σε ελληνικά και αγγλικά και θα περιλαμβάνει εισαγωγικό κείμενο του Κυριάκου Κουτσομάλλη, το μνημειώδες, μακροσκελές κείμενο που ο Οδυσσέας Ελύτης αφιέρωσε στον Χατζηκυριάκο-Γκίκα -αναδημοσιευμένο αυτούσιο-, καθώς και αποσπάσματα από κείμενα του ίδιου του Ν.Χατζηκυριάκου-Γκίκα, τα οποία επέλεξε η Ελεάνα Μαργαρίτη. Τον σχεδιασμό και την εκτύπωση του καταλόγου επιμελήθηκε ο εκδοτικός οίκος Μικρή Άρκτος.

Στα πλαίσια της έκθεσης πραγματοποιούνται και φέτος συμπληρωματικές εκδηλώσεις όπως η στρογγυλή τράπεζα, με αντικείμενο συζήτησης την γενιά του ’30. Συντονίστρια θα είναι όπως πάντα η κυρία Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ και θα συμμετέχουν διακεκριμένες προσωπικότητες από τον χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών.