Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πώς νιώθεις στα αλήθεια όταν έχεις παιδί. Ειδικά όταν είσαι απ’ αυτούς που έχουν. Εκείνοι που δεν έχουν, μπορούν ίσως κάπως να το φανταστούν, μπορούν ίσως να έρθουν διαισθητικά λίγο πιο κοντά στο συναίσθημα. Όταν όμως έχεις, αν θες να είσαι τίμιος με τον εαυτό σου, πρέπει να καταλήξεις στο εξής: μπερδεύεσαι· είναι τόσο περίεργο και τόσο ακατατάτακτο αυτό που αισθάνεσαι, ώστε καταλήγει να είναι τελικά και απερίγραπτο, μη δυνάμενο να χωρέσει σε λέξεις στοιχειωδώς κατάλληλες.
Mα γιατί να μην χωράει, υπάρχει πιο κατάλληλη και περιεκτική λέξη απ’ την αγάπη;
Ναι, σαφώς και υπάρχει· η λέξη μυστήριο.
Μα σιγά το μυστήριο, τι πιο φυσικό και τι πιο αυτονόητο (αν όχι και τι πιο κιτς στην έκφανση της απρόκλητης δημόσιας διακήρυξής του);
Το μυστήριο δεν έγκειται στο τι μπορεί να σε κάνει να νιώθεις έτσι για το παιδί σου, αλλά στο ότι αν αποφασίσεις να το ορίσεις ως «αγάπη», προκύπτουν στη συνέχεια δύο επιπλέον ερωτήσεις που πρέπει να σου απευθύνεις.
Ερώτηση πρώτη: αν αυτό λοιπόν είναι η αγάπη, τότε δεν ξαναγάπησες ποτέ; Όχι, μην μου πεις ότι η απάντηση ίσως είναι ότι δεν ξαναγάπησες ποτέ τόσο πολύ, όχι μην μου πεις ότι η απάντηση είναι πως υπάρχουν διαφορετικά είδη αγάπης. Ούτε ποσοτική είναι η διαφορά, ούτε με κατηγοριοποιήσεις έχει να κάνει. Είναι άρα ποιοτική; Δεν ξέρω τι είναι. Δεν βοηθούν οι λέξεις, είναι εντελώς άχρηστες εν προκειμένω, για την ακρίβεια βλάπτουν, είναι προκρούστειο κρεβάτι.
Ερώτηση δεύτερη: είτε το πεις «αγάπη», είτε καταλήξεις ότι δεν υπάρχει λέξη για αυτό, η λογική συνέπεια δεν θα έπρεπε να είναι πώς σε κάνει καλύτερο γονιό, αφοσιωμένο γονιό, επικεντρωμένο γονιό, γονιό διατεθειμένο να γυρίσει τον κόσμο ανάποδα για να είναι το παιδί του καλά; Υποθέτω πώς θα έπρεπε. Κι αν δεν συμβαίνει, τότε τι σημαίνει αυτό για το συναίσθημά σου; Δεν το σχετικοποιεί; Δεν το γελοιοποιεί ίσως; Δεν το αναιρεί;
Αυτό είναι το πρόβλημα με τους ορισμούς, τα ένα κι ένα κάνουν δύο, τα συστήματα της γλώσσας και της ηθικής: προσπαθούν να βάλουν προϋποθέσεις και βαρίδια σε κάθε έννοια. Δεν νοείται π.χ. αληθινή αγάπη άνευ αντίστοιχης δικής σου ανταπόκρισης προς τις ευθύνες σου απέναντι στο πρόσωπο που υποτίθεται ότι αγαπάς. Ειδάλλως η αγάπη είναι λέξη κενή.
Κι όμως, ακόμα κι όταν γεμίζει, παραμένει λέξη. Άρα μπορεί να μας αδειάσει τη γωνιά. Δεν την χρειαζόμαστε. Ξέρουμε πώς είναι να νιώθεις όπως νιώθεις. Δεν εξαρτάται από οτιδήποτε, δεν συνεπάγεται τίποτα, είναι κάτι απόλυτα εγωιστικό, απόλυτα πληρωτικό, απόλυτα διαπεραστικό, απόλυτα υπερβατικό, απόλυτα καταλυτικό. Σε κάνει να πονάς απ’ την ευτυχία της στιγμής. Σε κάνει να κλαις χωρίς δάκρυα. Καμιά φορά και μαζί τους. Σε συνδέει με μια αρμονία και μια βαθύτατη σιωπή. Τη σιωπή που έρχεται από έναν κόσμο όπου τίποτα δεν χρειάζεται να μιληθεί. Τι να πεις; Δεν λες κάτι. Μόνο τα τα τα τα.
