«Δάμασις του Βλέμματος»

Η έκθεση βασίσθηκε σε μια ιδέα της Σοφίας Παντελιάδου, η οποία ζει στη Βιέννη και εργάζεται εδώ και είκοσι χρόνια πάνω στη σύγχρονη τέχνη, εμπλουτίζοντας τις βασικές της σπουδές στη φιλοσοφία με πλευρές της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Ένα μέρος της έκθεσης είχε πρωτοπαρουσιασθεί στην γκαλερί Taf της Αθήνας. Στην –εκτεταμένη και συμπληρωμένη– έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ, στη Βίλα Καπαντζή, συμμετέχουν δεκατέσσερις καλλιτέχνες –μεταξύ αυτών μία Ελληνίδα– οι οποίοι ζουν, εργάζονται ή δραστηριοποιούνται κυρίως στη Βιέννη. Επιμελήτριες της έκθεσης είναι η Σοφία Παντελιάδου και η εικαστικός Άνγκελα Σβανκ.

Η Οπτική της Έκθεσης

Δάμασις του βλέμματος; –είτε με την καταφατική έννοια είτε με την αμφιβολία του ερωτήματος, η φράση «δαμάζω [υποτάσσω – εξημερώνω] το βλέμμα» αναφέρεται σε μια διαδικασία αντιφατικότητας: από τη μια πλευρά, υπάρχει η ανάγκη για έλεγχο της συμπεριφοράς μας και συνεπώς για πολιτισμική και κοινωνική ρύθμιση του βλέμματος, από την άλλη, ελλοχεύει πάντα η ζωτικότητα και η ανατρεπτική δύναμη του “ανυπότακτου βλέμματος” η οποία υπονομεύει τις νόρμες αναστατώνοντας τη συνήθη προοπτική και θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αίσθησή μας για την τάξη. Το παρόν εγχείρημα εξερευνά το πώς η τέχνη διαχειρίζεται αυτούς τους δύο αντικρουόμενους πόλους.

Η έννοια του βλέμματος, βασισμένη στη θεωρία της εικόνας κατά Jacques Lacan, βρίσκεται στην αφετηρία της έκθεσης: η διάκριση ματιού και βλέμματος, μέσα από έννοιες όπως το θωρώ, βλέπω, κοιτάζω, παρατηρώ, νοώ, υπό το πρίσμα μιας ψυχαναλυτικής άποψης (της οποίας η αναφορά στην τέχνη, στον αισθητικό και πολιτικό λόγο είναι, σήμερα πλέον, αναπόφευκτη). Οι απαντήσεις μέσα από τη σκοπιά των εικαστικών τεχνών αφορούν το διάλογο μεταξύ τέχνης, φιλοσοφίας και ψυχανάλυσης.