Πριν από λίγες μέρες, η Όπερα της Βαλίτσας, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Ε.Λ.Σ.), διηγήθηκε στη μικρή σκηνή του BIOS την τραγική ιστορία της ασυμβίβαστης «Κάρμεν», που τραγουδάει τον έρωτα και χορεύει τη χειραφέτηση της γυναίκας. Σε ένα λιτό σκηνικό που χωράει σε μια βαλίτσα, με τη συνοδεία των εξαιρετικών Μονωδών της Ε.Λ.Σ. και με ένα πιάνο αντί για ορχήστρα, παρακολουθήσαμε μια ανθρώπινη ιστορία, ένα ερωτικό δράμα.
Η Εθνική Λυρική Σκηνή, έχοντας ανοίξει πρώτη το δρόμο προς την εξωστρέφεια, περιοδεύει για τέταρτη φορά με την Όπερα της Βαλίτσας και παρουσιάζει την «Κάρμεν» του Ζωρζ Μπιζέ σε όλη την ελληνική επικράτεια, από την Κρήτη έως την Κέρκυρα και από την Καλαμάτα έως το Βόλο. Στον άξονα αυτό και σε παράλληλη δράση με τις παραστάσεις της Όπερας της Βαλίτσας, η Ε.Λ.Σ. προσφέρει στους νέους των πόλεων που θα επισκεφθεί, σε συνεργασία με το Future Library και με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, δύο εκπαιδευτικές δράσεις δωρεάν: ένα διήμερο σεμινάριο λυρικής τέχνης και μία επίσκεψη μύησης στα σχολεία. Με στόχο να αναδείξει νέα λυρικά ταλέντα, δημιουργεί πια νέους φίλους παντού.
Υπό τη διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή Μύρωνα Μιχαηλίδη, η Ε.Λ.Σ. είναι αποφασισμένη να γκρεμίσει κάθε τείχος και να γνωρίσει τον κόσμο της όπερας σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Να πλησιάσει και να γοητεύσει ένα καινούργιο και διαφορετικό κοινό, μεταφέροντας το μήνυμα της όπερας σε όλη την Ελλάδα.
«Υπάρχουν δύο ειδών οργανισμοί, αυτοί που λένε την ώρα και αυτοί που κατασκευάζουν τα ρολόγια. Εμείς ανήκουμε στη δεύτερη κατηγορία». Με αυτή τη φράση έδωσε το στίγμα του εγχειρήματος λίγο πριν την παράσταση ο Γιάννης Τροχόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ο διευθυντής του Future Library Δημήτρης Πρωτοψάλτου εξήγησε αργότερα πώς συνδέεται ένα δίκτυο βιβλιοθηκών με μία παράσταση όπερας: «Οι συνεργάτες απο 23 πόλεις του δικτύου μας αναλαμβάνουν συντονιστικό ρόλο, αναδεικνύοντας τις βιβλιοθήκες τους ως σημείο αναφοράς της τοπικής κοινωνίας για το πρόγραμμα».
«Αν δεν με αγαπάς, σε αγαπώ! Και αν σε αγαπώ, φυλάξου από εμένα!» τραγουδά περιπαικτικά η Κάρμεν. Περιφρονεί και περιγελά τους θαυμαστές της. Σαν άλλη Σειρήνα σαγηνεύει τους πάντες γύρω της, παγιδεύοντάς τους στο παιχνίδι του ολέθριου έρωτα. Ακόμα και ο τίμιος δεκανέας Ντον Ζοζέ, που στην αρχή αντιστέκεται, παρασύρεται εκστασιασμένος από το μελωδικό της τραγούδι «Χαμπανέρα» και παραδίνεται άνευ όρων πια στη μοιραία γοητεία της.
Χωρίς τις μεγαλεπίβολες σκηνές και τις πολλές «φιοριτούρες» βρεθήκαμε σε απόσταση αναπνοής και πλησιάσαμε λίγο πιο κοντά τη θρυλική Κάρμεν και τους υπόλοιπους ήρωες της παράστασης. «Είναι πάντα απλή η ιστορία μιας παθιασμένης καρδιάς» είχε γράψει κάποτε ο γάλλος συγγραφέας Αλφρέ ντε Βινύ. Η μουσικοθεατρική μαεστρία του έργου εντοπίζεται ακόμα και εκεί, στα απλά και απρόσμενα μέρη, αναγνωρίσιμη και εύληπτη για το ευρύ κοινό.
Αυτή τη φορά, η δράση του έργου μεταφέρεται στην Ισπανία του σήμερα μέσα από την αισθητική του σινεμά του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Η σκηνοθέτης της όπερας Αγγέλα – Κλεοπάτρα Σαρόγλου εξηγεί: «μέσα από εκείνον ξαναμάθαμε να βλέπουμε την Ισπανία και εξοικειωθήκαμε μαζί της περισσότερο μάλλον απ’ ότι ο Μπιζέ στην εποχή του». Η διανομή έχει τρία διαφορετικά καστ και τη μεταγραφή για πιάνο της μουσικής του Μπιζέ ερμηνεύει πάντα ο Γιάννης Τσανακαλιώτης. Τα σκηνικά είναι του Γιώργου Κολιού και τα κοστούμια της Αλεξίας Θεοδωράκη.
Συνειδητά αφαιρέθηκε από την αφήγηση και το τσιγγάνικο στοιχείο, καθώς συμπληρώνει η σκηνοθέτης ότι «δημιουργεί διαφορετικές συνδηλώσεις στην εποχή τους κα διαφορετικές στη δική μας, ειδικά όταν καλείται να λειτουργήσει ως αιτιολόγηση της παραβατικότητας της Κάρμεν και των συντρόφων της. Επιλέξαμε –όχι για να είμαστε politically correct αλλά πιο πιστοί στο πνεύμα του έργου- να δείξουμε την Κάρμεν ως μια σύγχρονη γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει δουλεύοντας μέρα νύχτα».
Το διαχρονικό αριστούργημα της γαλλικής όπερας παραμένει πάντα απλό, ζωντανό και επίκαιρο ακόμα και σήμερα, 140 χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του. Αγγίζει και συγκινεί βαθιά το κοινό. Ποιος άραγε δε θέλει να αγαπήσει και να αγαπηθεί; Ποιος δε νοιώθει την ανάγκη να ζήσει ελεύθερος;
–
Info: Η παράσταση Όπερα της βαλίτσας «Κάρμεν» περιοδεύει σε 22 πόλεις της Ελλάδας από τις 29 Ιανουαρίου και προσφέρει δωρεάν εκπαιδευτικές δράσεις στους νέους των πόλεων που θα επισκεφθεί.
Φωτογραφίες άρθρου από την παράσταση
