Φόνισσα

Έργο οριακό. Ψυχογράφημα και καταγγελία. Συγκαλυμμένη εξομολόγηση. Βιωματική κατάθεση κάτω από το προσωπείο του “κοινωνικού” αφηγήματος. Εδώ, η έκφραση του Παπαδιαμάντη στη σημαντικότερη στιγμή της. Με συγκρατημένη την ατμοσφαιρική διάθεση και την υποβολή, εστιάζει στην ουσία, ειρωνικά, σαρκαστικά, απεγνωσμένα, σκληρά, βαθιά ανθρώπινα. Η “θεατρικότητά” του ( γλώσσα-ομιλία, γλώσσα-δράση ) ενσαρκώνει τον πιο αινιγματικό αλλά και εμβληματικό ψυχικό χαρακτήρα των ελληνικών γραμμάτων : την Φραγκογιαννού, πρόσωπο διόλου γραφικό, ανοιχτό σε πολλές, ακόμα και ακραίες, σκηνικές και μη, αναγνώσεις. Πρόσωπο που κινείται ανάμεσα στα γυναικεία αρχέτυπα των φονικών γυναικών της αρχαίας τραγωδίας αλλά και τις αβυσσαλέες “αγιογραφίες της πτώσης” του Φ. Ντοστογιέφσκι.

Μια σκηνική μεταφορά αυτού του λόγου, σήμερα, απαιτεί απογύμνωση από την περιττή γραφικότητα και ανάδειξη της ωμής ουσίας που μιλά για την περιθωριοποίηση της αληθινής επιθυμίας του ατόμου στο όνομα κάποιας νόρμας, κάποιου κοινωνικού στερεότυπου, κάτι που οδηγεί σε απωθήσεις οι οποίες στην έκρηξή τους μεταβάλλονται σε αντικοινωνικές, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, αποτρόπαιες όσο και σπαρακτικές. Η διεκδίκηση της ελευθερίας, άκαιρα εκδηλωμένη, εξωτερικεύεται πια μέσα από την αυτοκαταστροφική ανελευθερία του εγκλήματος. Η αγανάκτηση γίνεται θηλιά και πνιγμός. Ωστόσο, η Φόνισσα διατηρεί πάντα το δικαίωμα να είναι ένα σύμβολο γυναικείας, έστω αρνητικής χειραφέτησης.