Η Μαρίνα Δανέζη στο elculture.gr

Το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου επέλεξε τρεις ταινίες ως «αθηναϊκές πρεμιέρες». Και οι τρεις ανήκουν σε δημιουργούς της γενιάς του ’80. Η μία είναι η ταινία του Γιώργου Φουρτούνη που το ελculture σας παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα, η άλλη ανήκει στον Ζαχαρία Μαυροειδή και έχει τίτλο «Ο ξεναγός» και η τρίτη ταινία είναι το «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών». Η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2011.

Η Μαρίνα Δανέζη εκτός από σκηνοθέτρια, είναι ηθοποιός και μαθηματικός! Οι δύο προηγούμενες ταινίες της μικρού μήκους καταπιάνονται με το θέμα των ανθρώπων με νοητική ή σωματική στέρηση. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της είναι αυτή που ασχολείται με τους ρακοσυλλέκτες. Ανυπομονούσα να τη γνωρίσω και να μάθω ποιό είναι το δικό της κίνητρο πίσω από την επιλογή της θεματολογίας της. Η Μαρίνα όμως ήταν καλεσμένη σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ στο Βελιγράδι, όπου συμμετείχε η ταινία. Μιλήσαμε τόσες φορές στο τηλέφωνο και γελάσαμε τόσο πολύ, που τη νιώθω πια σαν φίλη. Τελικά η συνέντευξη έγινε από τηλεφωνικό  θάλαμο των σερβικών  ταχυδρομείων ένα βράδυ που ‘βρεχε στο Βελιγράδι, μόλις μια ώρα πριν την προβολή της ταινίας! Μαρίνα, αυτή τη φορά διαδικτυακά σου εύχομαι να μείνεις πάντα γελαστή και δημιουργική!

ελc: Τι σε κάνει να ασχολείσαι με ανθρώπους στο περιθώριο της ζωής;
Μ.Δ.: Το να κάνω ταινίες είναι λυτρωτικό. Όλοι έχουμε μια επαφή με το περιθώριο, αλλά οι μικροαστικές μας αντιλήψεις μας κάνουν να το απορρίπτουμε. Το ν’ αγαπήσουμε το περιθώριο λοιπόν είναι και μια στροφή προς τον εαυτό μας. Άλλωστε τι είναι τελικά το περιθώριο; Για τον καθένα είναι κάτι διαφορετικό. Μπορεί να βρίσκεται στην ίδια σου την οικογένεια. Και στις προηγούμενες ταινίες μου το θέμα μου ήταν κοντινοί μου άνθρωποι, που γνωριζόμαστε σαν κάλπικες δεκάρες. Ήταν η φίλη μου κι ένας μαθητής της μαμάς μου. Η μαμά μου ήταν εργοθεραπεύτρια για παιδιά με νοητική και σωματική στέρηση. Τη διαφορετικότητα τη διδάχτηκα από εκείνη. Πέντε χρονών θυμάμαι ότι έπαιζα σε αμμμοδόχους με αυτά τα παιδάκια και το θεωρούσα φυσιολογικό να έχουν ένα χέρι. Τα παιδιά δεν ξεχωρίζουν το διαφορετικό, δεν ξέρουν από ρατσισμό. Στο σχολείο όμως μπορεί να τον αναπτύξουν, το ακούνε από άλλους, ακόμα και από δασκάλους, δυστυχώς.

ελc: Και οι ρακοσυλλέκτες αφορούν κοντινό σου πρόσωπο;
Μ.Δ.: Όπως θα πρόσεξες, η ταινία αυτή είναι αφιερωμένη στη γιαγιά μου. Η γιαγιά μου δεν μάζευε από ανάγκη, έπασχε από σχιζοφρένεια. Είχε αναπτύξει σύνδρομο αποθησαυρισμού. Είχε γεμίσει τρεις γκαρσονιέρες με ό,τι μπορούσες να φανταστείς, άθλια πράγματα που συχνά προκαλούσαν και την παρέμβαση  του υγειονομικού, γιατί πίστευε ότι μέσα σ’ αυτά υπήρχες κάποιος θησαυρός.

ελc: Στην ταινία οι ρακοσυλλέκτες αυτοχαρακτηρίζονται ως φαλιμέντα της ζωής. Ποιοι είναι τελικά;
Μ.Δ.: Αν μπορούσαν να κάνουν κάτι διαφορετικό, δεν θα ήταν ρακοσυλλέκτες. Έγιναν από ανάγκη, για βιοπορισμό, όχι επειδή τους αρέσει. Βέβαια έχουν βρει τρόπους να περνούν καλά, κοινωνικοποιούνται στο επάγγελμά τους και μεταξύ τους. Στον κύκλο τους δεν ντρέπονται, δεν αισθάνονται κακομοίρηδες, είναι η δουλειά τους. Θα δεις κάποιον στην ταινία, ο οποίος είχε ασχοληθεί αρκετά με την τέχνη του κινηματογράφου. Αυτή όμως δεν του ανταπέδωσε κι έτσι εκείνος έμεινε χωρίς δουλειά. Θα μπορούσε όμως και να τον είχε ερωτευτεί μια πλουσία, θα ήταν αλλιώς! Η ζωή δεν ξέρεις πού θα σε βγάλει! Θα είδες επίσης ότι θίγεται το θέμα του ρατσισμού. Ποιοι είναι τελικά ρατσιστές; Ένας Πακιστανός λέει ότι οι ξένοι βρωμάνε! Ή οι εκλογές του Σωματείου τους που γίνονται την 25η Μαρτίου και το μεγαλύτερο ποσοστό του ψηφοδελτίου είναι μουσουλμάνοι της Θράκης! Δεν είναι περίεργο;!

ελc: Ήταν ανοικτοί στο να σου μιλήσουν;
Μ.Δ.: Καθόλου! Όταν πρωτοπήγα στο παζάρι τους με παρέπεμψαν στη συνεδρίαση του ΔΣ την Τρίτη. Ήθελαν να με αποφύγουν γιατί έρχονται πολλοί δημοσιογράφοι και βγάζουν μια μίζερη εικόνα. Μου είπαν να κάνω αίτηση, να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν. Ήξερα ότι αν το έκανα, θα απέρριπτα τον ίδιο μου τον εαυτό. Απλά ήμουν συνεπέστατη κάθε Κυριακή στο παζάρι και κάθε Τρίτη στις συνεδριάσεις. Την κάμερα την έβγαλα μετά από 6 μήνες. Αν μου μιλούσαν πιο πριν, θα έβγαζαν την εικόνα που αυτοί ήθελαν. Αν γίνεσαι πρώτα φίλος, θα βγάλουν την πραγματική τους εικόνα. Οι μεγαλύτεροι με έβλεπαν σαν κόρη τους, άλλοι σαν γεροντοκόρη. Σιγά σιγά όλα αυτά ξεπεράστηκαν.

ελc: Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη σκηνοθεσία;
Μ.Δ.: Έκανα σπηκάζ σε φιλμ και ήμουν βοηθός του Λευτέρη Ξανθόπουλου στο «Παρασκήνιο». Όταν είδα το Ντοκιμαντέρ και Αναπηρία (Εmotion festival) στο Μουσείο Μπενάκη, πρότεινα στον Λευτέρη να κάνουμε μια ταινία με θέμα μια φίλη μου. Εκείνος μου είπε ότι έχει μεγαλώσει πια για να κάνει μικρού μήκους ταινίες και μου πρότεινε να την κάνω εγώ. Με ενδιαφέρει όμως πολύ και η ηθοποιία, αρχικά προτιμούσα το θέατρο, τώρα με συναρπάζει ο κινηματογράφος – με τόσες επαφές με σκηνοθέτες, δεν μπορεί, πείθω ότι είμαι καλή! Ο άντρας μου, ο Νίκος ο Τριανταφυλλίδης, που μαζί έχουμε τη NIMA Productions, ετοιμάζει μια ταινία μεγάλου μήκους. Τα γυρίσματα ξεκινούν μάλλον την ερχόμενη άνοιξη.

ελc: Τι άντρας σου, γεροντοκόρη δεν είπες ότι είσαι;
Μ.Δ.: Θα τον παντρευτώ όμως μέσα στο ‘12! Ζούμε μαζί εδώ και 4 χρόνια, αρκετά δεν είναι; Τώρα μη φαντάζεσαι γκλαμουράτους γάμους και τέτοια, ένας γάμος στο δημαρχείο κι ένα φόρεμα από την αμερικάνικη αγορά. Ούτε πάρτυ θα κάνουμε. Όλοι αυτοί οι γάμοι με τα 10.000 ευρώ και βάλε! Είχαμε βάλει πλαστές ανάγκες στη ζωή μας. Τι θέλαμε να ικανοποιήσουμε;

ελc: Με το κόστος των ταινιών τι γίνεται;
Μ.Δ.: Με μια ψηφιακή κάμερα κάνεις όσα πλάνα θες με το 1/10 του budget . Φτιάξτο μόνος σου! Το ΕΚΚ, η ΕΡΤ δεν έχουν πια να δώσουν. Πρέπει να βρούμε οι ίδιοι τρόπους και να αλληλοβοηθιόμαστε οι φίλοι, να πιστέψουμε στη δουλειά του άλλου. Θα παράξουμε την ταινία ανεξάρτητα και θα την πουλήσουμε έτοιμη. Όταν βγει κάποιο κέρδος, μπορεί να διανεμηθεί ανάλογα σε όσους δούλεψαν. Μια αξιοπρεπής ταινία μυθοπλασίας μπορεί να γίνει με 50-70.000 ευρώ. Τη διανομή και πάλι θα την οργανώσουμε οι ίδιοι. Δεν είναι ανάγκη να προβάλλονται όλα στα multiplex κλπ. Άλλωστε δίνονται κίνητρα στους αιθουσάρχες για την προβολή ελληνικών παραγωγών. Υπάρχουν επιλεγμένες αίθουσες, όπως ο Μικρόκοσμος, το Τριανόν, το Άστυ, που αξίζει κι εμείς να τις στηρίξουμε. Καλές και οι εμπορικές επιτυχίες, αλλά ο κόσμος θέλει και μια καλλιέργεια, ένα βήμα προς το διαφορετικό.

ελc: Η γνώμη σου για τα κινηματογραφικά φεστιβάλ;
Μ.Δ.: Κάθε ένα τους είναι σημαντικό, προωθεί το διάλογο. Το Ευρωπαϊκό Πανόραμα, οι Νύχτες Πρεμιέρας… Και η πολιτεία πρέπει να στηρίξει τέτοια φεστιβάλ. Η Θεσσαλονίκη είναι θεσμός, αλλά υπάρχουν κι άλλα λιγότερο γνωστά, αλλά πολύ αξιόλογα. Πχ το εθνολογικό φεστιβάλ. Το φεστιβάλ οικολογικών ταινιών της Ρικάκη στη Ρόδο που σταμάτησε. Ή της υγείας στην Κω, που παρά το χαμηλό budget του η κατάργησή του ήταν μέσα στις προεκλογικές διακηρύξεις του δημάρχου.

ελc: Στην ταινία σου ρωτάς αν οι ρακοσυλλέκτες θ’ άλλαζαν τίποτα απ’ το παρελθόν τους και πώς φαντάζονται το μέλλον τους. Για σένα τι ισχύει;
Μ.Δ.: Θα δανειστώ τη φράση ενός από τους πρωταγωνιστές της ταινίας, που με εντυπωσίασε: Ότι δεν θα άλλαζε τίποτα, γιατί στο παρελθόν ήταν παιδί και τα παιδιά δεν θέλουν ν’ αλλάξουν κάτι! Για το μέλλον, τι να σου πω; Πριν 8 χρόνια ήμουν μαθηματικός. Πριν 4 χρόνια ήμουν ηθοποιός κι ούτε σκεφτόμουν τη σκηνοθεσία. Επίσης ήμουν παραμυθού στο θέατρο. Και η ζωή μας παραμύθι είναι – κι ένα παραμύθι δεν είναι απαραίτητα ονειρικό, έχει καλές και κακές στιγμές – αρκεί να μπούμε να τη δούμε έτσι, να τη ζήσουμε.

Η ταινία προβάλλεται στις 29 Οκτωβρίου 2011 στον κινηματογράφο Απόλλων, στο πλαίσιο του 24ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Περισσότερες πληροφορίες στο www.panoramafest.com