«Θέλω ο κόσμος να ακούσει τη φωνή μου και απλώς να ξεχάσει τα προβλήματά του μόνο για πέντε λεπτά.»
Σχεδόν 13 χρόνια από τον θάνατό της, μια από τις πιο εμβληματικές καλλιτέχνιδες έρχεται στη μεγάλη οθόνη αυτή τη φορά μέσα από τους στίχους της, μέσα από τα δικά της μάτια, από την εφηβεία στην ενηλικίωσή της μέχρι και τη δημιουργία ενός από τα πιο επιτυχημένα άλμπουμ που την έκαναν την πρώτη Βρετανίδα καλλιτέχνιδα που κέρδισε πέντε βραβεία Grammy σε μια βραδιά.
Το ”Back to Black” είναι ένας φόρος τιμής στο ταλέντο της Amy Winehouse δια χειρός της σκηνοθέτιδας Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον (”Nowhere Boy”).
«Ήθελα να κάνω μία ταινία από την οπτική της Έιμι, μέσα από τα μάτια της. Το μοναδικό μέρος που μπορούμε να βρούμε την αλήθεια της ήταν στους στίχους και στη μουσική της. Αποφάσισα να πω την ιστορία της μέσα από τα δικά της λόγια, από τα τραγούδια που έγραψε, τα τραγούδια που έπλασε με την ψυχή της. Τραγούδησε για την αγάπη της, τον πόνο της, την απογοήτευσή της, όλα ποτισμένα με βαθύ συναίσθημα και ένα άγριο αιχμηρό χιούμορ», σημειώνει η Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον.
«Το άλμπουμ ”Back To Black”, που απέσπασε 5 βραβεία Grammy και πούλησε πάνω από 16 εκατομμύρια αντίτυπα, αποτελεί το πλαίσιο για την ταινία μου. Σε κάθε τραγούδι ακούμε τον χτύπο της καρδιάς της, πιο δυνατό μετά από τις ερωτικές απογοητεύσεις, και βιώνουμε ένα ξεχείλισμα της ιστορίας αγάπης ανάμεσα σε εκείνη και τον Μπλέικ. Είναι μια ερωτική ιστορία και μία ερωτική επιστολή προς εκείνη, ειπωμένη μέσα από τη φωνή της, τα λόγια της και την οπτική της. Βλέπει μόνο το καλό, γιατί ο έρωτας είναι τυφλός».
Λίγο πριν το ”Back to Black” κάνει πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες (11 Απριλίου) βλέπουμε την Μαρίσα Αμπέλα ως 18χρονη Amy σε ρυθμούς ”Stronger Than Me” από το ντεμπούτο άλμπουμ της ”Frank”. Από το στούντιο ηχογράφησης μέχρι τη σκηνή του Ronnie Scott’s Jazz Club, η Amy Winehouse πριν γίνει η γεμάτη τατουάζ φιγούρα με τα μαλλιά σφηκοφωλιά και τα μάτια με το dramatic eyeliner, πριν αυτοπροσδιοριστεί ως ”Blake’ s” και παραδοθεί στους εθισμούς της, τραγουδά:
Thought you had so many lessons to learn
I said “You don’t know what love is, get a grip!”
Sounds as if you’re reading from some other tired script
I’m not gonna meet your mother anytime
I just wanna grip your body over mine
I’ve forgotten all of young love’s joy
Feel like a lady, and you my lady boy
You should be Stronger Than Me
You should be Stronger Than Me
You should be Stronger Than Me
You should be Stronger Than Me
«Δεν γράφω τραγούδια για να γίνω διάσημη. Γράφω τραγούδια γιατί πρέπει να φτιάξω κάτι καλό από κάτι κακό», έλεγε.
«Ήταν η μόνη που όταν κοίταξε στην κάμερα, ήταν η Amy»
Η Μαρίσα Αμπέλα (σειρά Industry του BBC) αναλαμβάνει το απαιτητικό εγχείρημα του να φέρει στη μεγάλη οθόνη την Amy Winehouse.
«Μερικές ηθοποιοί ήρθαν ντυμένες ως Έιμι, αλλά η Μαρίσα ήρθε ντυμένη ως Μαρίσα. Ήταν η μόνη που όταν κοίταξε στην κάμερα, ήταν η Έιμι», θυμάται η σκηνοθέτιδα Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον. «Βρήκε κάτι στην ψυχή της που αντανακλούσε την Έιμι».
Η ηθοποιός αναφέρει: «Ήξερα ότι απαιτούσε μεγάλο σεβασμό και αγάπη και σκληρή δουλειά».
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της μετακόμισε στη συνοικία Κάμντεν Τάουν, που ήταν ένας από τους χαρακτήρες της ταινίας εξίσου σημαντικός με την ίδια την Amy: «Βούτηξα στη διαδικασία με όποιο τρόπο μπορούσα. Άφησα τη Μαρίσα σπίτι και έπεσα με τα μούτρα στην προετοιμασία».
Έκανε μαθήματα τραγουδιού για δυόμισι ώρες κάθε μέρα για τέσσερις μήνες και έμαθε να παίζει κιθάρα, ενώ προκειμένου να καταφέρει να αποδώσει το στυλ που τραγουδούσε συνεργάστηκε με τον μουσικό παραγωγό Τζάιλς Μάρτιν.
«Η Έιμι άλλαξε δραματικά σε λίγα χρόνια και η Μαρίσα έπρεπε να κάνει το ίδιο», σημειώνει ο ίδιος.
Το ”Back to black” δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Universal Music και τη Sony αλλά και με το πραγματικό συγκρότημα της Amy Winehouse. Ο μπασίστας της Ντέιλ Ντέιβις και ο τραγουδιστής των φωνητικών Άντε Ομοτάγιο λειτούργησαν ως μουσικοί σύμβουλοι και ηχογράφησαν ξανά όλα τα τραγούδια που ακούγονται στην ταινία στα εμβληματικά Abbey Road Studios του Μάρτιν, όπου έκανε την τελευταία της ηχογράφηση με τον Τόνι Μπένετ.
Στο ταινία βλέπουμε σημαντικές live εμφανίσεις της, όπως το σετ της στο Glastonbury το 2008 αλλά και στα βραβεία Grammy την ίδια χρονιά, όπου κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Άλμπουμ με το ”Rehab”.
Η πρωτότυπη μπάντα ήταν στα παρασκήνια στη διάρκεια του γυρίσματος παρακολουθώντας τις ερμηνείες της Μαρίσα Αμπέλα.
«Ήταν θρυλική ερμηνεία», τονίζει για την εμφάνιση στα Grammys.
«Οπότε ήταν από τις ερμηνείες που ήθελα να μάθω απέξω και ανακατωτά. Η Έιμι είναι στην ουσία της μία τζαζ τραγουδίστρια, οπότε δεν τραγουδάει ποτέ με τον ίδιο τρόπο».
Η ευαίσθητη μουσική υπογράμμιση της ταινίας έγινε από τους Νικ Κέιβ και Γουόρεν Έλις.
Στην ταινία πρωταγωνιστούν επίσης ο Τζακ Ο’Κόνελ ως Blake, ο Έντι Μάρσαν που υποδύεται τον πατέρα της Amy, η Τζούλιετ Κόαν την γιαγιά της και η Λέσλι Μάνβιλ τη μητέρα της.
«Η περσόνα του Blake έχει παρουσιαστεί στα μέσα ως ένας ναρκομανής, ένα κακό παιδί. Η Έιμι τον έβλεπε σαν ένα κακό παιδί με την καλή έννοια, πιο πολύ σαν Τζέιμς Ντιν», λέει η παραγωγός Άλισον Όουεν που συνάντησε τον πρώην σύζυγό της.
Ο Τζακ Ο’Κόνελ συνάντησε επίσης τον Blake για να προετοιμαστεί για τον ρόλο.
«Μεταξύ των δυο τους, μόνο ο Blake είναι γύρω μας για να μιλήσει για εκείνη την περίοδο. Οπότε, ήταν σημαντικό να τον διαβεβαιώσουμε ότι κανείς δεν θα επαναλάμβανε σαν ηχώ τις πρόχειρες εκδοχές της ιστορίας. Έφυγα από τη συνάντηση νιώθοντας ότι έχω πολλά κοινά μαζί του», εξηγεί ο Ο’Κόνελ.
«Η Amy ξεχώριζε στο πλήθος, της άρεσε να μη μοιάζει με καμία άλλη»
Όσον αφορά την εικόνα της Amy Winehouse που έπρεπε να χτιστεί πάνω στην Μαρίσα Αμπέλα η παραγωγός Άλισον Όουεν σημειώνει: «Ήταν κρίσιμο να βγει σωστά η εμφάνιση της Έιμι, δεν θέλαμε κάτι ωραιοποιημένο. Θέλαμε να μοιάζει πάντα με κάτι που θα σκάρωνε η Έιμι στην τουαλέτα μιας παμπ».
Με την ενδυματολόγο ΠΣ Γούιλιαμς να δηλώνει: «Η Έιμι ξεχώριζε στο πλήθος, της άρεσε να μη μοιάζει με καμία άλλη, είχε ένα πολύ ιδιαίτερο δικό της στυλ».
Στην ταινία βλέπουμε κάποια από τα πραγματικά ρούχα και κοσμήματά της. Ο οίκος Dolce and Gabbana δημιούργησε ένα ακριβές αντίγραφο του φορέματος που φόρεσε η Έιμι στην εμφάνιση στα Grammys.
«Η θλιβερή αλήθεια είναι ότι σχεδόν η κάθε μέρα της Έιμι είναι καταγεγραμμένη», εξηγεί η σκηνοθέτιδα. «Έψαχνα εικόνες από κάθε εκδήλωση ή κάποιας άλλης στιγμής και ήξερα τι φορούσε εκείνη τη μέρα. Οπότε, σε ό,τι αφορά την έρευνα, μπορούσαμε να βρούμε σχεδόν το κάθε κομμάτι».
Αναπόσπαστα κομμάτια της εικόνας της και της εξέλιξής της μέσα στα χρόνια αποτελούν τα μαλλιά, το μακιγιάζ και τα τατουάζ της.
«Τη βλέπουμε να αποκτά την πρώτη της μικρή Betty Boop και, καθώς η ταινία εξελίσσεται, βλέπουμε ότι γεμίζει το σώμα της με ό,τι έχει σημασία για εκείνη», λέει η Αμπέλα.
«Η Έιμι είπε ότι όταν ένιωθε λιγότερο ασφαλής και με λιγότερη αυτοπεποίθηση, τότε ήθελε περισσότερα και περισσότερα. Οπότε, το μαλλί σε στυλ σφηκοφωλιά όλο και αποκτούσε όγκο και τα μάτια ήταν πιο βαμμένα», περιγράφει η παραγωγός. «Βλέπεις στην αρχή κάτι λαμπερό που στην πορεία είναι πιο τσαπατσούλικο και αυτό προσδίδει στον σπαραγμό».
H Τέιλορ-Τζόνσον σημειώνει: «Θα πίστευες ότι όσο πιο ευάλωτη νιώθει τα μαλλιά θα έπεφταν, αλλά στην πραγματικότητα, η σφηκοφωλιά όλο και ψήλωνε, ήταν ένας απίθανος πύργος από μαλλιά. Είχε τη δική του ζωή. Είχαμε έναν αναλυτικό πίνακα διαβαθμίσεων της σφηκοφωλιάς, από το ένα μέχρι το δέκα, όπως και με το eyeliner».
Σημαντικό κομμάτι της εικόνας ήταν και η σωματική αλλαγή της Amy εξαιτίας του εθισμού της και του αγώνα της με τη βουλιμία.
«Ήταν σημαντικό να δείξουμε αυτή την ιστορία γιατί ήταν μέρος του αγώνα της», λέει η Αμπέλα. «Θα ήταν ψεύτικο να μην ακολουθήσω το σωματικό της ταξίδι. Ευτυχώς, κάναμε το γύρισμα με αντίστροφη χρονική σειρά και έτσι μπόρεσα να ξεκινήσω με το πιο ευάλωτο σωματικό της σημείο».
Για την σκηνοθέτιδα αυτή ήταν μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις καθώς ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει σε συνεργασία με διατροφολόγους και με τρόπο που να μην θέτει σε κίνδυνο την υγεία της πρωταγωνίστριας.
«Ήταν μεγάλη η ευθύνη να ζωντανέψω την Amy με έναν θετικό τρόπο»
Τα μάτια της Amy είναι αυτά που οδηγούν το ”Back to Black” με την έρευνα για τη δημιουργία της ταινίας να επικεντρώνεται σε συνεντεύξεις τύπου που είχε δώσει και στους στίχους της, και όχι στα άρθρα και τα βιβλία που γράφτηκαν για εκείνη χωρίς τη συνεργασία της.
Σύμφωνα με την Μαρίσα Αμπέλα η ταινία βάζει ξανά την Amy στη θέση του οδηγού: «Δεν αφορά το πώς ένιωθαν οι άλλοι γύρω της για το ποια ήταν ή για το τι έγινε. Η ταινία δίνει τον έλεγχο στην Amy».
Η Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον συνεργάστηκε με τον σεναριογράφο Ματ Γκρίναλς.
«Η πρόθεση μου ήταν να νιώσετε ότι είστε μαζί της και ότι βιώνετε το ταξίδι μαζί της. Ήταν μεγάλη η ευθύνη να ζωντανέψω την Έιμι με έναν θετικό τρόπο, ενώ την ίδια στιγμή αντανακλούσα τη ζωή και το ταξίδι της», σημειώνει.
Με τον Γκρίναλς να συμπληρώνει: «Θέλαμε την οπτική της, οπότε αν το είχε πει η ίδια η Έιμι, αυτό μας αρκούσε. Φροντίσαμε να τιμήσουμε τη ζωή της και να μη βαλτώσουμε στα προφανή, τα ναρκωτικά, την τοξικότητα, τα οικογενειακά προβλήματα, τα πράγματα που τα μέσα ενημέρωσης της φόρτωναν. Η φωνή της, το ταλέντο της, η στάση και η γνησιότητα της ήταν στο προσκήνιο».
Το καλοκαίρι του 2011 η Amy Winehouse θα τραγουδούσε ζωντανά για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο πλαίσιο του Ejekt Festival. Στις 23 Ιουλίου έφυγε από την ζωή σε ηλικία 27 ετών.
