Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, από τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου έως την Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου, παρουσιάζει το Μυστήριο 112 Το Θέατρο της Ενέργειας ή Περί Φιλίας, ένα έργο της διακεκριμένης εικαστικού Μαρίας Παπαδημητρίου που περιλαμβάνει μία σειρά ανοιχτών καλλιτεχνικών εργαστηρίων μυθοπλαστικής για – και με – τους κατοίκους της Ελευσίνας. Στον χώρο της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ, οι μικροί και μεγάλοι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να αποκτούν γνώσεις, εμπειρίες, δεξιότητες και να ευαισθητοποιούνται για τις ευρείες επιλογές πρακτικών και τεχνικών που σχετίζονται με την παραγωγή έργων τέχνης.
Η Μαρία Παπαδημητρίου εγκαταστάθηκε ευθύς εξ αρχής στην πόλη από το 2018, με σκοπό να καλλιεργήσει σχέσεις φιλίας και να γνωρίσει καλύτερα τον τόπο, την ιστορία και τους κατοίκους του. Όλα αυτά τα χρόνια γνώρισε και δημιούργησε φιλικούς δεσμούς με σημαντικούς συλλέκτες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που ζουν στην περιοχή, γυναίκες, τεχνίτες, καλλιτέχνες, ερασιτέχνες δημιουργούς, εθελοντές του Θριασίου πεδίου και μέλη διαφόρων εθνοτοπικών συλλόγων. Κατά την διάρκεια της πανδημίας, μάλιστα, προκειμένου να διατηρηθούν οι επαφές με φυσική παρουσία των κατοίκων της πόλης, η καλλιτέχνιδα, μαζί με πέντε Ελευσίνιες γυναίκες φίλες, ίδρυσε την ομάδα “Ελευσόμενες”, η οποία ανέπτυξε συνεχή δραστηριότητα.
Κεντρικός άξονας του έργου είναι ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτουμε σήμερα, η έννοια της φιλίας και οι ίδιοι οι άνθρωποι που όλα αυτά τα χρόνια η καλλιτέχνιδα και οι συνεργάτες της γνώρισαν, συζήτησαν και συνδέθηκαν μαζί τους. Οι συναντήσεις, οι διάλογοι, οι ανταλλαγές, οι συνάξεις, οι εμμονές, οι διαφορές, τα υλικά ίχνη και οι φαντασιώσεις που μοιράστηκαν, αναδεικνύονται σε ένα κρίσιμο παράδειγμα και προϋπόθεση της ίδιας της δημιουργίας. Η φιλία – επειδή ακριβώς δεν είναι εύκολο να οριστεί ούτε να περιγραφεί καλλιτεχνικά – προσεγγίζεται με τον τρόπο που προσδιόρισε ο φιλόσοφος Giorgio Agamben: «εκείνο που συμμεριζόμαστε και προηγείται κάθε μερισμού, διότι αυτό που έχουμε να μοιραστούμε είναι το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης, η ίδια η ζωή». Στο πλαίσιο αυτό, εκείνο που χαρακτηρίζει την φιλία είναι το εντασιακό «συν» – συν-αισθάνομαι, συν-υπάρχω, συν-δημιουργώ – το από κοινού μοίρασμα πράξεων, πρακτικών, σκέψεων και εμπειριών. Η φίλη ή ο φίλος είναι στην πραγματικότητα ένας «έτερος εαυτός» για να γίνει, εντέλει, μια κοινότητα που καθιστά διαφορετική την ίδια μας την ύπαρξη.
Για την Μαρία Παπαδημητρίου η καλλιτεχνική πράξη προϋποθέτει ενεργούς πολίτες οι οποίοι δεν είναι εξωτερικοί παρατηρητές ή θεατές αλλά συμμετέχουν οι ίδιοι ως συν-δημιουργοί, συν-επινοητές και συν-οδοιπόροι που τεχνάζονται τρόπους, διαδικασίες και συμβάντα μιας από κοινού πορείας στον αχανή ιστό των καθημερινών πρακτικών. Η καλλιτέχνιδα διακρίνεται για την ικανότητα της να ενεργοποιεί συνεργασίες, συσχετίσεις και συλλογικές δραστηριότητες που συνδέουν άμεσα την τέχνη με την κοινωνία. Γι’ αυτό, το έργο της χαρακτηρίζεται από μια έντονη κοινωνική αλληλεπίδραση και δια-δραστικότητα με κύριο ενδιαφέρον τον τόπο και τους ανθρώπους του. Στο πλαίσιο αυτό, η καλλιτέχνιδα και ο επιμελητής θα συνεχίσουν τη διερεύνηση που ξεκίνησαν από το 2018 στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για το εδαφικό αρχείο και το γεωλογικό ασυνείδητο της περιοχής, όπου συνυπάρχουν μέσα από σύνθετες σχέσεις, συνυφάνσεις και χρονικότητες οι μύθοι, η αρχαιολογία, η βιομηχανία και η καθημερινή ζωή.
Η ίδρυση του εργαστηρίου Μυστήριο 112 Το θέατρο της Ενέργειας ή Περί φιλίας αποτελεί το επιστέγασμα της σχέσης που ανέπτυξε η καλλιτέχνιδα με τους κατοίκους της Ελευσίνας και το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης τα τελευταία έξι χρόνια. Ένα ανοιχτό εργαστήριο μυθοπλαστικής που εστιάζει στην “εν-έργω” καλλιτεχνική και πλαστική δραστηριότητα, όχι μόνο για αλλά προπάντων με τους κατοίκους της πόλης. Στην αφετηρία βρίσκεται η κοινωνική και πολιτισμική διεύρυνση των καλλιτεχνικών πρακτικών και η καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων διαμέσου καλλιτεχνικών δράσεων, που συνδυάζουν την εργαστηριακή δημιουργία με την ανθρωπολογική προσέγγιση του πολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό, θα επιχειρηθεί μια αναθεώρηση των συλλογικών καλλιτεχνικών εγχειρημάτων που διαδόθηκαν στη χώρα μας από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στα οποία η καλλιτέχνιδα διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο.
Ο χώρος της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ θα μεταμορφωθεί σε ένα διαρκές καλλιτεχνικό εργαστήριο μυθοπλαστικής, μέσα από μια σειρά συναρμογές και πειραματισμούς σε διάφορες μορφές υλικότητας που δεν διαχωρίζουν το υποκείμενο από το αντικείμενο, τις σκέψεις και τις ιδέες από την ύλη. Πρόθεση του εργαστηρίου είναι τα έργα που θα παραχθούν να συσχετιστούν με την χαρτογραφία της πόλης και τους ανθρώπους της, επιλέγοντας χώρους κοινωνικής συνάθροισης και σημεία αιχμής, διαδρομές και τοποθεσίες όπου μπορούν να τοποθετηθούν.
Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του εργαστηρίου, μια σειρά από φίλους καλλιτέχνες, συγγραφείς και δημιουργούς διαφόρων πεδίων που συμπορεύτηκαν και συνδιαλέχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια με την καλλιτέχνιδα πρόκειται να παρουσιάσουν το έργο τους και να συνομιλήσουν με τους συμμετέχοντες και τους κατοίκους της πόλης. Μια ακόμη αναφορά στη σημασία και στην ευχαρίστηση της φιλίας που αφήνει το στίγμα της στην ίδια τη ζωή και τη δημιουργία. Παράλληλα ο χώρος της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ θα λειτουργεί και ως ένας διαρκής εκθεσιακός χώρος, προσφέροντας μια ανοιχτή δημιουργική εμπειρία και διάλογο. Με την περάτωση των συναντήσεων, το εργαστήριο μπορεί να λειτουργεί, κατά περίπτωση, και ως ένας καλλιτεχνικός κόμβος (hub) με ιδιαίτερες εκδηλώσεις και συμβάντα.
Πρόγραμμα εργαστηρίου & εκδηλώσεων 1ης εβδομάδας:
Δευτέρα 22.01
– 12:00 – 14:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο με τους νέους του κέντρου ΕΥΡΥΝΟΜΗ
– 16:00 – 20:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
Τρίτη 23.01
– 12:00 – 14:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο για παιδιά σε συνεννόηση με τα σχολεία της Ελευσίνας και του Θριασίου Πεδίου
– 16:00 – 20:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
Τετάρτη 24.01
– 12:00 – 14:00 | Εναρκτήριο εργαστήριο με το μη κερδοσκοπικό σωματείο “Αυτόνομο Παγκόσμιο Μουσείο Τεχνών” TAGMA 21 (Τρισωμία 21) & κοπή πίτας
– 16:00 – 19:30 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
– 19.30 | Ομιλία & παρουσίαση έργου του καλλιτέχνη Μίλτου Μανέτα
Πέμπτη 25.01
– 12:00 – 14:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο για παιδιά σε συνεννόηση με τα σχολεία της Ελευσίνας και του Θριασίου Πεδίου
– 16:00 – 20:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
Παρασκευή 26.01
– 12:00 – 14:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο για παιδιά σε συνεννόηση με τα σχολεία της Ελευσίνας και του Θριασίου Πεδίου
– 16:00 – 20:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
Σάββατο 27.01
– 16:00 – 19:00 | Καλλιτεχνικό εργαστήριο ενηλίκων
– 20:00 | Συναυλία με τον Γιώργο Μάγκα και την ορχήστρα του
Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα του εργαστηρίου θα ανακοινώνεται κάθε Δευτέρα στα επίσημα κανάλια της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, της καλλιτέχνιδας και των συντελεστών του έργου.
Συντελεστές:
Καλλιτέχνιδα: Μαρία Παπαδημητρίου
Επιμέλεια: Γιώργος Τζιρτζιλάκης
Βοηθός επιμελητή: Μαρία Κασιμάτη Τσούτσια
Μία παραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης
Πληροφορίες
Ημερομηνίες: Δευτέρα 22 Ιανουαρίου έως Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2024
Μέρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Σάββατο
Ώρες έναρξης εργαστηρίων:
12:00 για μαθητές (στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος)
16:00 για ενήλικες
