Τέσλα σημαίνει ένα μικρό τσεκούρι με λεπίδα σε ορθή γωνία προς τη λαβή. Λίγοι το γνωρίζουν αυτό καθώς το όνομα Τέσλα είναι συνώνυμο σήμερα της καινοτομίας. Ακόμα λιγότεροι γνωρίζουν πως η οικογένεια του θρυλικού εφευρέτη είχε το επώνυμο Τέσλα εξαιτίας της ιδιομορφίας τους, ενός χαρακτηριστικού που είχαν όλα τα μέλη της, προεξέχοντα δόντια.
Αφιερωμένη στο όραμα και τη ζωή του Νίκολα Τέσλα είναι η παράσταση που παρουσιάζεται από τις 23 έως τις 28 Φεβρουαρίου στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου. Οι βιομηχανικοί χώροι του Μουσείου σε συνδυασμό με ένα σκηνικό που παραπέμπει σε επαγωγικό κινητήρα και την πρωτότυπη τεχνική του projection mapping συνθέτουν υπό τους ήχους της ηλεκτρονικής μουσικής μια μοναδική θεατρική εμπειρία που θα συναρπάσει τόσο το ενήλικο όσο και το εφηβικό κοινό. Μέσα από μια μη ρεαλιστική αφήγηση της βιογραφίας του Τέσλα διαφαίνεται η φιλοσοφία και η κοσμοθεωρία του ανθρώπου που αποτέλεσε θεμέλιο για το σύγχρονο κόσμο, καθώς πρόσφερε στην ανθρωπότητα μια σειρά από επιστημονικές εκπλήξεις και εφευρέσεις, όπως τον επαγωγικό κινητήρα, το εναλλασσόμενο ρεύμα, τις ακτίνες Χ, την τηλεκατεύθυνση και την ασύρματη ενέργεια.
«Λέτε πως αγαπάτε τον άνθρωπο. Εγώ δεν τον αγαπώ. Εκείνο που αγαπώ όμως είναι η Ανθρωπότητα», δήλωνε ο Τέσλα για να υπενθυμίσει πως οι εφευρέσεις του δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα ορισμένων, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Ο Νίκολα Τέσλα γεννήθηκε στην περιοχή Λίκα της σημερινής Κροατίας σε οικογένεια κληρικών και έζησε τα πρώτα του χρόνια στη σκιά του αδερφού του που σκοτώθηκε, όταν έπεσε από το άλογο. Λιγότερο ταλαντούχος όπως τον θεωρούσε η οικογένειά του, ο Νίκολα, ζούσε στη σκιά του και για πολλά χρόνια τον στοίχειωναν οι εφιάλτες από το θάνατό του. Πολλοί υποστηρίζουν πως οι πολυάριθμες εμμονές και φοβίες που τον ακολούθησαν μέχρι το τέλος της ζωής του οφείλονται σε αυτόν ακριβώς το θάνατο. Ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του περιγράφει τον εαυτό του ως παιδί χωρίς αυτοπεποίθηση παρά τη ζωηρή του φαντασία και το ενδιαφέρον του για τις εφευρέσεις. Μανιώδης αναγνώστης των βιβλίων του Ιουλίου Βερν ακολούθησε στην υπόλοιπη ζωή του το παράδειγμα του ανήσυχου συγγραφέα που έκανε την επιστημονική φαντασία πρώτη στη βιβλιοφιλική επιλογή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Ζούσε απομονωμένος και ήταν αντικείμενο χλευασμού από τους συμφοιτητές του
Το πρώτο με το οποίο ασχολήθηκε ο Τέσλα είναι η μελέτη του ηλεκτρομαγνητισμού στη Γερμανία. Αποφοίτησε και επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου προσβλήθηκε από χολέρα, ενώ ανακοίνωσε στην οικογένειά του την απόφασή του να γίνει μηχανολόγος. Η οικογένειά του αντέδρασε καθώς ήθελαν να γίνει ιερέας και ακόμα χειρότερα, φοβούμενος πως ο γιος του είναι αδύναμος για να καταταγεί στο στρατό, τον έστειλε να μείνει προκειμένου να σκληραγωγηθεί ως ερημίτης στα βουνά του Γκόσπιτς. Εκεί ο Τέσλα έζησε εννέα μήνες και συνέλαβε δυο εφευρέσεις σαφώς επηρεασμένος από τον Βερν. Η πρώτη αφορούσε ένα υποθαλάσσιο δίκτυο σωλήνων που θα επέτρεπε τη γρήγορη αποστολή αλληλογραφίας και δεμάτων από τη μία ήπειρο στην άλλη και η δεύτερη ένα στάσιμο δακτύλιο κατά μήκος του ισημερινού που θα επέτρεπε τους χρήστες του να μεταβαίνουν, χωρίς να μετακινούνται, σε διαφορετικά σημεία της Γης καθώς αυτή θα περιστρεφόταν ως προς το δακτύλιο.
Όταν αυτή η περιπέτεια παίρνει τέλος, ο Τέσλα γίνεται υπότροφος στην Ανώτατη Πολυτεχνική Σχολή του Γκρατς και αρχίζει να εργάζεται στην ιδέα ενός κινητήρα με χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος. Ο Τέσλα ασχολήθηκε μονομανώς και με υπέρμετρη αφοσίωση με την ιδέα του, ζούσε απομονωμένος και ήταν αντικείμενο χλευασμού από τους συμφοιτητές του. Η αντίδρασή του στην παρενόχληση ήταν ακραία. Εγκατέλειψε το διάβασμα, χαρτόπαιζε και έπινε, έχασε την υποτροφία του, δεν αποφοίτησε ποτέ από το Γκρατς.
Ο Τέσλα μετά το θάνατο του πατέρα του εγκαταστάθηκε στη Βουδαπέστη. Προσελήφθη ως τεχνικός σχεδιαστής από τον Τιβαντάρ Πούσκας, που είχε εξασφαλίσει άδεια από τον Τόμας Έντισον για τη δημιουργία ενός τηλεφωνικού κέντρου στη Βουδαπέστη. Εργάσθηκε σκληρά και τελειοποίησε και έναν τηλεφωνικό ενισχυτή, τον οποίο όμως δεν κατοχύρωσε ως ευρεσιτεχνία. Εκεί έπαθε τον πρώτο νευρικό κλονισμό. Στη συνέχεια προσελήφθη στην Ηλεκτρική Εταιρεία Έντισον (Société Electrique Edison) κοντά στο Παρίσι. Ήρθε σε επαφή με το έργο του μεγάλου εφευρέτη και απέκτησε βαθύτερη γνώση και εμπειρία γύρω από τις γεννήτριες και τους κινητήρες.
Ήταν πια 28 ετών όταν του πρότειναν να δουλέψει για τον Έντισον στη Νέα Υόρκη
Άρχισε τα πειράματά του για έναν κινητήρα εναλλασσόμενου ρεύματος, αλλά δεν κατάφερε να βρει χρηματοδότη. Ήταν πια 28 ετών όταν του πρότειναν να δουλέψει για τον Έντισον στη Νέα Υόρκη. Εντυπωσίασε τον Έντισον αμέσως, καθώς κατάφερε να επισκευάσει τη γεννήτρια του ατμόπλοιου «Όρεγκον».
Έντισον και Τέσλα είχαν διαφορετικούς χαρακτήρες. Ο ένας ήταν πρακτικός, ο άλλος ονειροπόλος, διανοούμενος, οραματικός. Ο Έντισον ήταν υποστηρικτής της χρήσης του συνεχούς ρεύματος, κυρίως για πρακτικούς λόγους και για ζητήματα ασφάλειας, ενώ ο Τέσλα υποστήριζε τη χρήση του εναλλασσόμενου ρεύματος. Έξι μήνες αργότερα η συνεργασία τους λύθηκε. Ο Τέσλα βρήκε νέο χρηματοδότη και το 1887 η πατέντα του με το όνομα Πολυφασικό Σύστημα Τέσλα κατοχυρώθηκε στην Αμερικανική Επιτροπή Ευρεσιτεχνιών.
Το 1891 ο Τέσλα εφηύρε το πηνίο που φέρει το όνομά του. Το 1892 έως το 1903 ο Τέσλα αγωνιζόταν να αποδείξει ότι η εκπομπή και λήψη ραδιοκυμάτων ήταν δική του εφεύρεση καθώς στηριζόταν σε 13 δικές του πατέντες και όχι του Ιταλού Μαρκόνι. Τελικά ο Τέσλα δικαιώθηκε το 1943, ενώ αναγνωρίστηκε ως ο εφευρέτης του ραδιοφώνου το 1955.
Παράλληλα τη νύχτα της 1ης Μαΐου του έτους 1893 στη Διεθνή Έκθεση του Σικάγο, ο Γκρόβερ Κλίβελαντ, ο 24ος πρόεδρος των Η.Π.Α., φωταγώγησε την πόλη του Σικάγου με λάμπες που λειτουργούσαν με εναλλασσόμενο ρεύμα. Λίγα χρόνια αργότερα εφηύρε τις ακτίνες Χ, ενώ άρχισε να λέει ότι κατάγεται από εξωγήινους πολιτισμούς. Αυτή ακριβώς η εκκεντρικότητα του Τέσλα, μαζί με το δύσκολο και απρόβλεπτο χαρακτήρα του, έκαναν την επιστημονική κοινότητα να τον παραγκωνίσει. Ο κόσμος τον λάτρευε και ο ίδιος ονειρευόταν μια μέθοδο ώστε όλοι να μπορούν να απολαύσουν τη λεγόμενη «ελεύθερη ενέργεια» δωρεάν.
Οι εφευρέσεις και οι πατέντες του τα επόμενα χρόνια όσο εξωφρενικές και αν ήταν αποτελούν μέχρι σήμερα αντικείμενο μελέτης. Κέρδισε διακρίσεις, συγκρούστηκε με τους οπαδούς της θεωρίας του Αϊνστάιν και κατοχύρωσε δεκάδες πατέντες. Ο Τέσλα πέθανε μόνος σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και βρέθηκε δύο μέρες αργότερα καθώς είχε κρεμάσει στην πόρτα του δωματίου του την επιγραφή «Μην ενοχλείτε».
Τα πράγματά του περισυνέλεξε το FBI, που τον παρακολουθούσε γιατί πίστευαν ότι είχε αναπτύξει σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση. Άσχετα με τις δύσκολες και πολλές φορές μη εφαρμόσιμες θεωρίες του, όπως ο ήρωάς του Ιούλιος Βερν, ήταν ο άνθρωπος που έβαλε τον 20ό αιώνα σε νέα τροχιά, ο άνθρωπος που εφηύρε το μέλλον.
