Μετά από δύο χρόνια αβεβαιότητας, προσωπικών απωλειών και υγειονομικής αναστάτωσης, η πολιτιστική ζωή δείχνει να ξαναβρίσκεται στο προσκήνιο και οι άνθρωποι επιστρέφουν και πάλι στη φυσιολογική τους ζωή και τις αγαπημένες τους συνήθειες. Το 2022 που αποχαιρετήσαμε πριν από μερικούς μήνες, ήταν η πρώτη ίσως ολοκληρωμένη χρονιά που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν και πάλι να επισκεφθούν χώρους Τέχνης και να ταξιδέψουν με ελάχιστους περιορισμούς.
Σύμφωνα με σχετική έρευνα (πηγή: The Art Newspaper), 141 εκ. ήταν οι επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν στα 100 κορυφαία μουσεία τέχνης του κόσμου. Και για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης αξίζει να αναφερθεί πως πρόκειται για ένα νούμερο διπλάσιο του αριθμού που καταγράφηκε το 2021, και σχεδόν τριπλάσιο από τον αριθμό του 2020. Ένδειξη λοιπόν ότι όλα επανέρχονται στην κανονικότητα, αλλά σταδιακά, καθώς υπάρχει ακόμα δρόμος μέχρι να ξαναπιάσουμε τους αριθμούς των 230 εκ. επισκέψεων του 2019.
Πρωτιές και απώλειες
To Μουσείο του Λούβρου διατηρεί την πρωτιά των επισκέψεων παρά τη μείωση κατά 20% σε σχέση με το 2019, και στη δεύτερη θέση φιγουράρουν τα Μουσεία του Βατικανού με 7,7 εκατ. επισκέπτες. Εδώ να αναφέρουμε τη γενναία απόφαση πριν από λίγο καιρό της διευθύντριας του Μουσείου του Λούβρου, Laurence des Cars, να περιορίσει τις ημερήσιες εισόδους σε 30.000.
Το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και η Tate Modern επανακτούν τις θέσεις τους στην πρώτη πεντάδα, μια ανάκαμψη που δείχνει ωστόσο αργή σε σχέση με τους διεθνείς ανταγωνιστές τους παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε μία από τις πρώτες και ταχύτερες εφαρμογές των εμβολίων Covid στον κόσμο και υπερηφανεύεται ότι επέστρεψε στην κανονικότητα το συντομότερο δυνατό. Η ίδια εικόνα παραμένει στα περισσότερα Βρετανικά Μουσεία με την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου να έχει χάσει και τους περισσότερους επισκέπτες από οποιοδήποτε άλλο μουσείο με σχεδόν 3,3 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες το 2022 από ό,τι το 2019, το τελευταίο έτος πριν από την έλευση του Covid-19.
Στη λοιπή Ευρώπη η εικόνα δεν είναι πολύ ξεκάθαρη με μόνη σίγουρη παρατήρηση ότι οι αγαπημένοι ταξιδιωτικοί προορισμοί επηρεάζουν σαφώς τις επισκέψεις και στα αντίστοιχα μεγάλα Μουσεία χωρίς ωστόσο να παραβλέπεται το γεγονός ότι η διοργάνωση μεγάλων εκθέσεων με εμβληματικά ονόματα στο χώρο της τέχνης επηρεάζει σημαντικά το τοπίο. Παράδειγμα, αποτελεί το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης με την έκθεση του ”’Hieronymus Bosch”, τη δεύτερη πιο σημαντική έκθεση του Μουσείου από πλευράς επισκέψεων, που σημείωσε αύξηση +49% σε σχέση με τα αντίστοιχα νούμερα του 2019.
Στο Παρίσι, το Fondation Louis Vuitton είδε τον αριθμό των επισκεπτών του να αυξάνεται κατά ένα τρίτο, αγγίζοντας τα 1,4 εκ. επισκέψεων, χάρη στην έκθεση της Συλλογής Morozov, η οποία είχε τεράστια απήχηση συγκεντρώνοντας 1,2 εκ. επισκέπτες. Μια έκθεση για τον πίνακα του Ματίς «Το κόκκινο στούντιο» συνετέλεσε καθοριστικά στο να επιτύχει η Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας στην Κοπεγχάγη την υψηλότερη επισκεψιμότητα που είχε ποτέ, καθώς υποδέχθηκε περισσότερους από 492.000 επισκέπτες.
Στην Ελλάδα, το Μουσείο της Ακρόπολης μπορεί να είναι υπερήφανο για τις επιδόσεις του καθώς όχι μόνο βρίσκεται σε αυτή την λίστα με τα 100 κορυφαία Μουσεία του κόσμου, αλλά έχει καταφέρει να βρεθεί στην 27η θέση με 1,4 εκ. επισκέπτες από την 66η θέση που βρισκόταν.
Μια ματιά στην Αμερική και την Ασία
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού τώρα και στα μεγάλα Μουσεία της Αμερικής, φαίνεται πως το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ είχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση επισκεπτών, 42% (750.000 επισκέπτες το 2022 έναντι 1,3 εκατομμυρίων το 2019), ενώ το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (ΜΕΤ) στην 5η Λεωφόρο είχε τη μεγαλύτερη πτώση σε πραγματικούς αριθμούς, με 1,7 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες από το 2019 (μείωση 34%). Εδώ να αναφερθεί ότι το Met άλλαξε τη μεθοδολογία καταμέτρησης, εισάγοντας ένα νέο, ψηφιακό πρόγραμμα που σύμφωνα με τους εκπροσώπους του είναι πιο ακριβές, γεγονός που σημαίνει μείωση κατά 20% σε σχέση με τον αριθμό που είχε δηλώσει προηγουμένως το 2019.
Ρίχνοντας μια ματιά στην Ασία, έκπληξη αποτέλεσε η Νότια Κορέα που ξεχωρίζει με το Εθνικό Μουσείο της να βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα αυτής της λίστας. Η έκθεση τέχνης ”Frieze” διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην πρωτεύουσά της, τη Σεούλ, αυξάνοντας τον αριθμό των επισκεπτών στα μουσεία της πόλης. Το Εθνικό Μουσείο της Κορέας με τα 3,4 εκ. επισκέπτες του στέκει υπερήφανο στην πέμπτη θέση. Πρόκειται για τον ίδιο περίπου αριθμό ανθρώπων που το επισκέφθηκαν πριν από τον Covid.
Η Ρωσία δεν μετράει τρομερές πληγές
Τα ρωσικά μουσεία είχαν πολλά να αντιμετωπίσουν και όπως θα ήταν αναμενόμενο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι θέσεις που καταλάμβαναν στην προηγούμενη έρευνα, με το Κρατικό Μουσείο στην Αγία Πετρούπολη από την 2η θέση να αποκαθηλώνεται για να βρεθεί στη 12η και το Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης από την 6η στην 11η θέση. Θα περίμενε κανείς μεγαλύτερη μείωση δεδομένης της αρνητικής εικόνας της χώρας και του αποκλεισμού της από τον τουρισμό, αλλά φαίνεται ότι οι πιθανές απώλειες αναπληρώθηκαν από την αύξηση του εγχώριου τουρισμού.
Ας ελπίσουμε ότι οι επισκέψεις θα συνεχιστούν σε όλα τα Μουσεία με αμείωτους ρυθμούς για την χρονιά που ήδη διανύουμε και πως ακόμα και εκείνα που βίωσαν μεγάλες δυσκολίες, θα ανακάμψουν σύντομα.