«Και καλή σεζόν να ‘χουμε!» ακούγεται κατά την είσοδό μας στο -1 της Στέγης και σε απάντηση ακούγονται διάσπαρτα γέλια, σε διάταξη social distancing. Τα όλα απίστευτα που βιώνουμε κάνουν τις κατά τους τύπους ευχές και διαδικασίες να μοιάζουν αστείες. Μετά από τα σκαναρίσματα τα θερμομετρικά, τα αυτοκόλλητα τα επιδαπέδια της απόστασης, και το διαρκές οπτικό μέτρημα των 2 μέτρων απόστασης από τους ανθρώπους στο οποίο έχουμε εξασκηθεί τόσους μήνες, έρχεται η ώρα να μπούμε στα έγκατα της Στέγης, να αντικρίσουμε έναν άλλο Κήπο, σκοτεινό και ανήλιαγο, χωρίς λουλούδια και φυτά. Αυτός ο διαφορετικός Κήπος της Κυριακής Γονή είναι πολυμεσικός και μας καλεί αρχικά ηχητικά και μετά οπτικά, με μια μεγάλη οθόνη στο βάθος, να τον εξερευνήσουμε.
Στην οθόνη αυτή εκτυλίσσεται μια φανταστική ιστορία, στην Αθήνα του 2020, όπου μια κοινότητα χρησιμοποιεί το φυτό Micromeria Αcropolitana που φύεται στον Βράχο της Ακρόπολης για την αποθήκευση πληροφοριών, με σκοπό να αποτρέψουν την επιτήρηση που γίνεται στις μεγάλες πλατφόρμες, όπως η Google και η Amazon. Το δίκτυο του φυτού αυτού προστατεύεται από μια κοινότητα χρηστών που διατηρούν έτσι την αυτοδιάθεση των δεδομένων τους. Καθώς ο χώρος αποθήκευσης περνά από το «νέφος» (cloud) στη γη και ο έλεγχος από τις εταιρείες στους χρήστες, ο κύκλος ζωής των δεδομένων ακολουθεί τον αντίστοιχο του φυτού και δημιουργείται μια σχέση αλληλεξάρτησης και φροντίδας.
Κατά πόσο όμως απέχει αυτή η ιστορία από την πραγματικότητα; Όχι πολύ όπως μαθαίνουμε στην ξενάγηση: Το σπάνιο φυτό Micromeria Αcropolitana είναι μοναδικό στο είδος του, καθώς φυτρώνει αποκλειστικά τον Βράχο της Ακρόπολης, ενώ για 100 περίπου χρόνια θεωρούνταν εξαφανισμένο μέχρι που βρέθηκε το 2006 από τους Γρηγόρη και Λάμπρο Τσούνη. Ο τελευταίος εμφανίζεται σε μία από τις τέσσερις μικρότερες οθόνες που βρίσκονται στο δάπεδο του χώρου, ενώ στις άλλες τρεις, η καθηγήτρια Mél Hogan, η γιατρός Karin Fister και ο σύμβουλος βιοασφάλειας Edward Perello δίνουν την επιστημονική χροιά στον πολυμεσικό κόσμο της Κυριακής Γονή.
Ένα άλλο επιστημονικό δεδομένο πάνω στο οποίο στηρίζεται η εγκατάσταση είναι η δυνατότητα αποθήκευσης δεδομένων σε φυτά: Στη Σλοβενία επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τη Mél Hogan κατάφερε να κωδικοποιήσει τη φράση “hello world”, να την τοποθετήσει σε βακτήριο για να ενταχθεί αυτό σε DNA φυτού, και μετά κατάφεραν να ανακτήσουν από αυτό τη μεταφερόμενη πληροφορία. Αυτή ψηφιακή πληροφορία λοιπόν τι ενεργειακό αποτύπωμα έχει στον πλανήτη και, μέσα από την άυλη υλικότητά της, ποια επίδραση έχει στην ιδιωτικότητα;
Στη νοητή ακτίνα της εγκατάστασης, πέρα από τις οθόνες, ένα ύφασμα πάνω στο οποίο βρίσκεται ένας εκτυπωμένος κώδικας ξεδιπλώνεται στον χώρο, ενώ δύο σχέδια αντικριστά το ένα με το άλλο αποτυπώνουν εικαστικά δύο διαφορετικές προσεγγίσεις της ιστορίας στην οποία είμαστε συμμέτοχοι: Από τη μία ο βράχος της Ακρόπολης, με το μνημείο αχνό και σε πρώτο πλάνο τις ρίζες, ενώ από την άλλη πλευρά βλέπουμε το σχέδιο του Diego de Valadés με τη «Μεγάλη Αλυσίδα της Ύπαρξης», με τα φυτά να βρίσκονται στο κατώτατο επίπεδο της απεικόνισης της ζωής.
Στο τέλος της ξενάγησης, μια εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας μάς αποκαλύπτει το μυστηριώδες φυτό Micromeria Acropolitana, ενώ η διαρκής παρουσία του πολυφωνικού ήχου στον χώρο δεν αφήνει τον επισκέπτη να «ξεφύγει» από το κλίμα της εγκατάστασης: Όπως μας είπε η Κυριακή Γονή, ο θεατής χρειάζεται χρόνο για να κατανοήσει και να ανακαλύψει το έργο, αφού είναι έντονος ο τελετουργικός χαρακτήρας του.
Μετά την «τελετή μύησης», οι περισσότεροι από εμάς επέστρεψαν στη μεγάλη οθόνη για να ενώσουμε τα ερεθίσματα γύρω μας με αυτά του βίντεο, εμπεδώνοντας την εμπειρία.
Η εμπειρία αυτή μπορεί να μην είναι προσβάσιμη αυτήν τη στιγμή στη Στέγη λόγω των παρόντων συνθηκών, όμως παραμένει διαθέσιμη ψηφιακά στο κανάλι του Ιδρύματος Ωνάση για όλους. Εμείς προτείνουμε φώτα σβηστά και κινητά στο αθόρυβο, μια αδιάσπαστη δηλαδή εμπειρία από νέες εξωτερικές πληροφορίες.
