Το μιούζικαλ «Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει» του Νίκου Κυπουργού επιστρέφει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από τις 29 Οκτωβρίου έως τις 13 Νοεμβρίου για δεκαπέντε μοναδικές παραστάσεις.
Εμπνευσμένο από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά», το έργο «Σιωπή, ο βασιλιάς» ακούει αποτελεί μια ιδεώδη εισαγωγή στον κόσμο της μουσικής για παιδιά κάθε ηλικίας.
Το έργο σε λιμπρέτο του Θωμά Μοσχόπουλου, παρουσιάζεται στη νέα σκηνοθεσία του Θοδωρή Αμπαζή, γνωστού για μια σειρά από σκηνοθετικές προτάσεις που συγχωνεύουν το μουσικό με το θεατρικό στοιχείο, και στελεχώνεται με μια διανομή λυρικών ερμηνευτών και τη συμμετοχή πενταμελούς μουσικού συνόλου.
Η θεματολογία, οι ερμηνείες και η άμεση μουσική γραφή κάνουν τις βασικές έννοιες της μουσικής να μεταδίδονται απευθείας ακόμη και στο αμύητο κοινό.
Μια φορά κι έναν καιρό…
Ο Βασιλιάς της μουσικής δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος, όποιο μουσικό κομμάτι κι αν του παρουσιάζει ο Μουσικός της αυλής του. Τον Μουσικό από την απελπισία του έρχεται να βγάλει η Μούσα, που βρίσκει με τη σειρά της μια ευκαιρία να «ξαναμπεί στη δουλειά» από την οποία είχε αποκοπεί μετά τις ένδοξες εποχές του Σούμπερτ, του Μότσαρτ και του Μπαχ.
Η Μούσα επιστρατεύει τις επτά νότες ως συμμάχους και εμπνέει στον Μουσικό ένα υπέροχο έργο. Ούτε κι αυτό, όμως, αφήνει ικανοποιημένο τον Βασιλιά! Είναι καιρός, λοιπόν, τη λύση να δώσει (όπως πάντα!) η φαντασία…
Εμπνευσμένο από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά» αλλά και αφιερωμένο, απροσδόκητα, στη μνήμη του Αμερικανού πρωτοπόρου Τζων Κέιτζ, το «Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1994 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ακροβατώντας ανάμεσα στη λυρική παράδοση και τον παιγνιώδη μεταμοντερνισμό, το έργο αποτελεί, ταυτόχρονα, μια εισαγωγή τόσο των μικρών όσο και των μεγάλων θεατών στις έννοιες, τις τεχνικές και τα εργαλεία της μουσικής γραφής καθώς και μια επίθεση, ξεκαρδιστική και ανελέητη, στους κάθε λογής σνομπισμούς και υποκρισίες που λυμαίνονται και απονεκρώνουν τόσο τον χώρο της μουσικής δημιουργίας όσο και εκείνον της πρόσληψης.
Τη μουσική του έργου υπογράφει ο συνθέτης Νίκος Κυπουργός. «Το 1993 το νεοσύστατο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παραγγέλνει στον Γιώργο Κουρουπό και σ’ εμένα να γράψουμε από ένα μικρό μιούζικαλ. Η ιδέα είναι του Θόδωρου Αντωνίου. Θα τα διευθύνει ο ίδιος με την ορχήστρα ALEA III της Βοστόνης.
Καθώς όμως ο Αντωνίου είναι στην Αμερική και κανείς από το Μέγαρο δεν με ενημερώνει, μαθαίνω ότι πρόκειται να γράψω το έργο από τις εφημερίδες. Πρώτη αντίδραση: Άγχος, πώς θα προλάβω; Μπορώ να το αποφύγω λέγοντας: “Δεν προλαβαίνω, ας με ειδοποιούσατε εγκαίρως, πώς θεωρήσατε αυτονόητο ότι θα δεχθώ;”. (Έτσι αντέδρασαν δύο από τους τέσσερις παραγγελιοδόχους.)
Δεύτερη αντίδραση: Να μια ιδανική ευκαιρία να στρωθώ στη δουλειά, για ένα είδος μάλιστα με το οποίο ονειρευόμουν πάντα να ασχοληθώ! Τρίτη αντίδραση: Μήπως μπορώ να συνδυάσω τα δύο πρώτα με μια σάτιρα της λεγόμενης “σοβαρής” μουσικής, της σοβαροφάνειας της σύγχρονης μουσικής, του ίδιου του Μεγάρου εντέλει, με αναφορές στα θέματα της παραγγελίας και της έμπνευσης, και με μπόλικο αυτοσαρκαστικό χρώμα; Τέταρτη αντίδραση: Επιστρέφω στη δεύτερη αντίδραση.
Παίρνω χαρτί και μολύβι (δεν έχω ακόμα υπολογιστή). Το κοινό και ο τύπος υποδέχτηκαν τα δύο νέα έργα, την Κοκκινοσκουφίτσα του Κουρουπού και το δικό μου, με πολύ θερμά λόγια. Οι δε ιθύνοντες αντέδρασαν με ενθουσιασμό και υποσχέσεις για επανάληψη της επιτυχημένης βραδιάς, που “ελάχιστοι πρόλαβαν να δουν”. Τα έργα δεν ξαναπαίχτηκαν, όμως.
Ευτυχώς, ο Αντωνίου τα ηχογράφησε στο στούντιο με την ορχήστρα του και εκδόθηκαν λίγο αργότερα σε δίσκο, ο οποίος όμως πέρασε σχεδόν απαρατήρητος. Η αναβίωση του Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει οφείλεται στον Χαράλαμπο Γωγιό, που άκουσε τον δίσκο μετά από 25 χρόνια, το μετέγραψε για πέντε όργανα και το παρουσίασε στο BIOS με την ομάδα “Οι όπερες των ζητιάνων”.
Θέλω να επισημάνω ότι το Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει δεν είναι ένα έργο που γράφτηκε για παιδιά. Μόνο αφού ολοκληρώθηκε κάποιοι είδαν σε αυτό ότι έχει επιπλέον έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα, που το κάνει κατάλληλο και για παιδιά.
Φάνηκε, λοιπόν, με έναν τρόπο, αυτό που πάντοτε πίστευα: ότι, δηλαδή, ανάμεσα στα έργα για μεγάλους και στα έργα για παιδιά, τα όρια δεν είναι πάντοτε σαφή και ευδιάκριτα», σημειώνει ο Νίκος Κυπουργός.
O Θοδωρής Αμπαζής, δημιουργός που συνδυάζει στις δουλειές του το σύγχρονο θεατρικό με το μουσικό ιδίωμα σε αξεδιάλυτη ενότητα, επιστρέφει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μετά την παιδική παράσταση «Ο πρίγκιπας Ιβάν και το πουλί της φωτιάς» (2017/18), υπογράφοντας μια παραγωγή με χιούμορ και ελκυστικές μελωδίες.
Cover photo ©Ι. Καμπάνης
